ترامپ؛ روزی روزگاری در توییتر

حمید جعفری متخصص روابط‌عمومی و ارتباطات بازاریابی [e-mail] نوامبر سال‌جاری میلادی، اعلام نتیجه نهایی انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا و جدال توییتر و دونالد ترامپ هم‌عرض با یکدیگر سرخط خبرهای رسانه‌های دنیا بود. اعلام نتیجه شمارش آرای هر ایالتی مساوی بود با یک توییت از دونالد ترامپ که بلافاصله با برچسب‌های «هشدار» توییتر همراه می‌شد. در اوایل سال ۲۰۲۰ یک خبرنگار از ترامپ پرسید؛ چرا حساب کاربری توییتر خود را پاک نمی‌کنید و از توییتر فاصله نمی‌گیرید؟ ترامپ پاسخ می‌دهد که در چشم به‌هم‌زدنی این کار را انجام می‌دادم اگر نسخه غیراخلاقی فیک‌نیوزها در کار نبود. ترامپ می‌گوید: با ترکیبی از شبکه‌های اجتماعی مانند توییتر، فیس‌بوک، اینستاگرام و... می‌توان رسانه‌های رسمی را دور زد، از فیک‌نیوزها رد شد و اخبار درست را به‌دست میلیون‌ها نفر از دنبال‌کنندگان رساند. این پاسخ برای من به‌عنوان کسی که در حوزه ارتباطات درحال تجربه کردن است یک معنا دارد، ترامپ با استفاده از شبکه‌های اجتماعی و انتقال پیام خود به انواع مخاطبانش در شبکه‌های اجتماعی از رسانه‌های جریان اصلی فاصله می‌گیرد و قصد اعتبارزدایی از رسانه‌ها در آمریکا را دارد. این مسیر تا جایی ادامه پیدا می‌کند که دموکرات‌ها، بایدن و رسانه‌های جریان اصلی یک طرف ماجرا هستند و سوی دیگر ترامپ و حساب کاربری توییترش.

اگرچه ترامپ کاخ سفید را به‌زودی ترک می‌کند اما با استفاده از توییتر و تسلطی که بر آن پیدا کرده می‌تواند با تداوم حضور در این شبکه اجتماعی حتی اثر اخلال‌گرانه‌ای در سیاست‌های دولت جدید داشته باشد. وقتی اولین کارزار انتخاباتی ترامپ در سال ۲۰۱۵ فعالیت خود را آغاز کرد، سه میلیون نفر در توییتر و ۱۰ میلیون نفر در فیس‌بوک ترامپ را دنبال می‌کردند. حالا ۸۸ میلیون نفر در توییتر، ۳۱ میلیون نفر در فیس‌بوک و ۲۳ میلیون نفر در اینستاگرام او را دنبال می‌کنند. علاقه ترامپ به استفاده از توییتر از سال ۲۰۱۸ شدت بیشتری به خود گرفت و باتوجه به شیوع ویروس کرونا از ابتدای سال ۲۰۲۰ و انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا این حضور پررنگ‌تر شده است. ترامپ توانایی منحصربه‌فردی در برقراری ارتباط با طرفداران خود و البته افکار عمومی از طریق شبکه‌های اجتماعی دارد.

او به‌عنوان یک شهروند خاص، به راحتی بحث‌ها را به چالش می‌کشد، منتقدان و مخالفان خود را مسخره می‌کند و منافع تجاری خود را برجسته می‌کند. او کاری را انجام می‌دهد که پیش از این به ندرت از بالاترین مقام‌های سیاسی آمریکا سر زده بود. حالا با اصرار بر ایجاد تردید درباره نتیجه انتخابات ۲۰۲ آمریکا و تضعیف مشروعیت انتخابات آمریکا و برچسب‌های توییتر، به‌زعم منتقدانش، او را می‌توان یک کاربر موثر برای انتشار اطلاعات غلط تلقی کرد. در روزهای پس از انتخابات نزدیکان ترامپ نیز برای تقویت این ادعاهای او در فیس‌بوک، یوتیوب و توییتر محتواهای گمراه‌کننده منتشر کردند که پلت‌فرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی یا به این نوع از محتواها برچسب اطلاعات گمراه‌کننده زدند یا آنها را حذف کردند.

به‌رغم شکایت‌های مداوم ترامپ و مدافعانش از اینکه شرکت‌های تکنولوژیک مانند توییتر نسبت به او موضع دارند، طبق اطلاعات ابزار تحلیل داده CrowdTangle، او روز بعد از انتخابات پنج تا از ۱۰ پست پرمشارکت فیس‌بوک به زبان انگلیسی را از آن خودش کرده بود که شامل ریتوییت‌ها، لایک‌ها و واکنش‌های کاربران دیگر می‌شد.  ترامپ رسانه را خوب می‌شناسد، با کارکردش آشناست، می‌داند چه زمانی باید سراغ آن رفته یا از رسانه فاصله بگیرد. او به‌تازگی اعلام کرده رسانه‌های گروهی در پوشش تقلب دموکرات‌ها و تلاش آنها برای دزدیدن انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا خویشتنداری کردند اما مطمئن نیستم این وضعیت برقرار بماند.  ترامپ از زمان آغاز به‌کارش در کاخ سفید، بیش از ۳۲ هزار توییت منتشر کرده و به شکل دادن به چرخه اخبار دامه داده، حتی با اینکه مدام با برچسب‌های هشدار درباره عدم‌رعایت قوانین توییتر و اطلاعات غلط همراه می‌شوند. مثلا توییت ترامپ با این ادعا که یک پیروزی بزرگ به دست آورده، قبل از مشخص شدن نتایج انتخابات، ۱۲۵هزار ریتوییت پیش از اینکه توییتر فرصت کند اقدامی موثری انجام دهد دریافت کرد.  با این حال توییتر پیش از این اعلام کرده بود که بعد از پایان دوره ریاست‌جمهوری ترامپ در کاخ سفید امتیازهای ویژه‌ای که شامل حال شخصیت‌های سیاسی از جمله دونالد ترامپ در توییتر می‌شود را از او سلب می‌کند، اما به‌نظر می‌رسد که او همچنان استراتژی استفاده از توییتر را حفظ خواهد کرد شاید با ملاحظه و محافظه‌کاری.