جدول زمانی اصلاح طرح تفصیلی پایتخت؛ قلب تهران احیا می‌شود

پلان ساختمانی تهران ۹۷

دنیای اقتصاد : پلان ۹۷ شهرداری تهران برای نحوه بارگذاری‌های ساختمانی و رشد کالبدی شهر تشریح شد. مدیریت شهری برای انحراف‌گیری از ساخت‌وسازها و هدایت پروانه‌ها به ریل اصلی، یک جدول زمانی برای بازنگری در ضوابط موجود تعریف کرده که قبل از اجرا، قرار است همه ساختمان‌سازی‌های ۵ سال و نیم اخیر به لحاظ میزان انطباق و درصد مغایرت با طرح‌های جامع و تفصیلی تهران، ظرف ۶ ماه کنترل شود. احیای قلب تاریخی تهران و شیفت درآمدهای ساختمانی به عوارض بهره‌برداری از ساختمان‌های تجاری و مراکز خدماتی مستقر در معابر، مهم‌ترین بخش‌های پلان است.

معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران، «نقشه ساختمانی تهران ۹۷» را در قالب ۱۰ گام معرفی کرد.

به دنبال صدور دو بخشنامه ضدفساد شهردار تهران برای توقف روند شهرفروشی و فسادهای مربوط به ساخت‌وساز، معاون شهردار پایتخت از برنامه انحراف‌گیری از رشد کالبدی و فیزیکی شهر تهران رونمایی کرد. محتوای نقشه‌ای که شهرداری تهران برای رشد فیزیکی تهران در سال ۹۷ تدارک دیده دارای دو هدف اصلی است به این معنا که از یکسو از اجرای ضوابطی که ساخت‌وسازهای انحرافی را دامن می‌زند جلوگیری کند و از سوی دیگر ضوابطی را که با نقشه اسناد بالادست شهر تهران انطباق دارد ملاک عمل قرار دهد.

این نقشه ساختمانی دارای ۱۰ سرفصل اصلی است. گام نخست این نقشه قرار است ساخت‌وساز را به ریل طرح جامع و تفصیلی هدایت کند. در قالب این گام که به دنبال تکلیف روز گذشته شورای شهر تهران برای سنجش میزان تحقق طرح تفصیلی ظرف مدت ۶ ماه قرار است اجرایی شود؛ صورت وضعیتی از ساخت‌وسازهای ۶۶ ماه اخیر (از زمان اجرای طرح تفصیلی تا ۶ ماه ابتدای سال جاری) ارائه می‌شود تا میزان انطباق یا انحراف مجوزهای ساختمانی صادر شده طی این مدت از طرح تفصیلی مشخص شود. تراز تشخیص انحراف یا انطباق ساخت‌وسازهای انجام شده در شهر تهران با نقشه طرح تفصیلی سه شاخص اصلی شامل نوع کاربری، تراکم ساختمانی و سطح اشغال است. علاوه بر این سه شاخص قرار است در این چکاپ ساختمانی کار جدیدی برای شناسایی «نوع نامرئی تخلفات ساختمانی» انجام شود. نوع نامرئی تخلفات ساختمانی به آن دسته از تخلفات ساختمانی اطلاق می‌شود که اگرچه در ظاهر پروانه ساخت‌وساز برمبنای ضوابط اسناد فرادستی صادر شده اما به دلیل برخی تخلفات در حین اجرای پروژه، پایان کار ساختمانی را دریافت نکرده‌اند. از این رو شورای شهر تهران، شهرداری را مکلف کرده ساختمان‌هایی را که بیش از چهار سال از صدور پروانه ساختمانی آنها می‌گذرد، شناسایی کند.

معاونت شهرسازی و معماری شهرداری بنا دارد با اجرای گام نخست از نقشه وضعیت فیزیکی و کالبدی شهر تهران به سه ابهام پاسخ دهد. به این ترتیب که ابتدا مشخص شود ظرفیت جمعیت‌پذیری شهر تهران هم‌اکنون مطابق با ظرفیت جمعیت‌پذیری مشخص‌شده در افق طرح جامع در سال ۱۴۰۵ که معادل ۵/ ۱۰ میلیون نفر است پیش رفته است یا خیر. دوم آنکه نحوه ایجاد و توزیع سرانه‌های خدمات هفت‌گانه در محلات مختلف شهر تهران مورد بررسی قرار گیرد و سوم آنکه ساختمان‌هایی را که نیمه‌کاره رها شده و به مرحله صدور پایان کار نرسیده‌اند معرفی کند.

پارلمان محلی پایتخت معتقد است از آنجا که مدیریت شهری فعلی به این نتیجه رسیده که طرح تفصیلی ملاک عمل با طرح جامع دارای مغایرت‌های جدی است بنابراین اگر این اشکالات رفع شود به ساخت‌وسازهای انحرافی دامن زده نمی‌‌شود.

از این رو معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران در گام دوم نقشه ساختمانی سال ۹۷، بازنگری طرح تفصیلی شهر تهران را در دستور کار خود قرار داده است. مطابق با جدول زمان‌بندی ارائه شده از سوی مهدی حجت معاون شهردار تهران، تا پایان خردادماه سال آینده مرحله آسیب‌شناسی طرح و تعیین روش بازنگری آن انجام می‌شود. همچنین در این بازه زمانی عملکردهای مجاز به استقرار در پهنه‌های طرح تفصیلی که در مرحله بررسی و بازبینی نهایی است انجام خواهد شد. در مرحله بعدی بازنگری طرح تفصیلی و همچنین تهیه ضوابط و مقررات ویژه مناطق براساس ویژگی‌های خاص هر منطقه به منظور کنترل و تعادل‌بخشی در مناطق تا پایان سال ۹۸ نهایی خواهد شد.

سومین بخش از برنامه ۱۰ بندی شهرداری بررسی و پیگیری تکالیف برزمین مانده طرح تفصیلی شهر تهران است.

بررسی‌های معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران از عملکرد طرح تفصیلی و جامع شهر تهران حاکی از آن است که تاکنون برای ۲۹ درصد از تکالیف طرح جامع هیچ‌گونه اقدامی نشده و معادل ۲ درصد از برنامه‌های تعریف شده در این طرح در انتظار تصویب هستند. در عین حال از مجموع تکالیف پیش‌بینی شده در طرح تفصیلی نیز ۷درصد بدون اقدام، ۴۱ درصد در حال اقدام و ۱۰ درصد در انتظار تصویب هستند و فقط ۳۳ درصد از تکالیف این طرح اجرایی شده‌است.

آسیب‌شناسی و اجرای طرح‌های موضعی و موضوعی نیز گام چهارم از این برنامه است. آسیب‌شناسی از وضع موجود باغات تهران، طرح راهبردی توسعه فضاهای زیرسطحی با هدف مکان‌یابی عرصه‌های مستعد، تعیین و تدقیق حریم‌طبیعی و مصنوع شهر، طرح ساماندهی پادگان‌ها، دستورالعمل طراحی پروژه‌های بزرگ مقیاس شهری در مرحله انتخاب مشاور یا در انتظار مجوز کمیسیون ماده ۵ است. از دیگر طرح‌های موضعی پیش‌بینی شده برای شهر تهران طرح تفصیلی ویژه منطقه ۲۲ است که در انتظار تصویب در کمیسیون ماده ۵ باقی مانده است.

گام پنجم از اجرای نقشه ساختمانی سال آینده شهرداری، با محوریت کاهش زمان صدور پروانه ساختمانی پیش خواهد رفت. معاون شهردار تهران روز گذشته درباره این گام از برنامه شهرداری گفت: بررسی امکان کاهش زمان صدور پروانه ساختمانی و گواهی از طریق هوشمندسازی و ارائه خدمات الکترونیکی به شهروندان و تدوین برنامه اجرایی تا پایان شهریور ماه سال ۹۷ در دستور کار قرار دارد. در حال حاضر میانگین زمان صدور پروانه معادل ۵۲ روز و میانگین زمان صدور گواهی معادل ۳۹ روز است.

محور دیگر نقشه ساختمانی سال آینده با اشاره به «اثر سفر بخشنامه‌های ضدشهرفروشی به روند خروج از رکود بخش مسکن» تقویت برنامه‌های ضدشهرفروشی است.

حجت در این باره عنوان کرد: با بررسی روند صدور پروانه مشاهده شد میزان صدور پروانه ساختمانی در سه ماه سوم سال جاری با مدت مشابه سال گذشته مشابه است حتی حجم صدور پروانه‌های ساختمانی در سه ماه چهارم بیش از سه ماه سوم سال بوده که برخلاف برخی ادعاها مبنی بر اثرگذاری‌ منفی صدور دو بخشنامه شهردار تهران، نشان‌دهنده اثر صفر این بخشنامه‌ها بر روند خروج بازار مسکن از رکود است.

گام هفتم نیز به شناسایی گودهای رها شده و پرخطر شهر تهران اختصاص دارد. بررسی‌های انجام شده از سوی معاونت شهرسازی و معماری شهرداری نشان می‌دهد در حال حاضر در مناطق ۲۲گانه شهر تهران ۲۳۹ گود رها شده وجود دارد که بیشترین تعداد گود رهاشده در مناطق یک واقع شده است. در این منطقه معادل ۴۵ گود پرخطر وجود دارد که از این تعداد ۱۳ گود بیش از ۱۰ سال قدمت دارند.

پس از منطقه یک، منطقه ۲۲ با ۴۰ گود، منطقه دو با ۲۷ گود، منطقه ۵ با ۲۰ گودبه ترتیب دارای بیشترین گود رها شده هستند. در عین حال بررسی‌ها نشان می‌دهد از مجموع ۲۳۹ گود، ۱۸ گود (۵/ ۷ درصد) دارای قدمت بیش از ۱۰ سال هستند. به گفته حجت گودهای رها شده شامل دو دسته هستند. یک دسته گودهایی که به دلیل برخی مشکلات از سوی مراجع ذی‌ربط متوقف شده‌اند و دسته دیگر گودهایی که از سوی مالک رها شده‌اند.

اما یکی از مهم‌ترین برنامه‌های شهرداری در سال آینده، احیای قلب تهران است. به این معنا که قلب تهران(تهران ناصری) به شکل یک پهنه مربع شکل ۲ هزار و ۲۳۴ هکتاری در میان چهار میدان انقلاب، امام حسین(ع)، شوش و راه‌آهن با هدف توجه به زیرساخت‌های ۷گانه، مقاوم‌سازی و ایمن‌سازی و همچنین ایجاد توازن جمعیت بین مناطق برخوردار و غیربرخوردار شهری از طریق ارتقای کیفیت سکونتی احیا خواهد شد. به تعبیر دیگر شهرداری بنا دارد با اجرای این برنامه شب‌مردگی را در مناطق هسته‌ای شهر تهران از بین ببرد.

نوسازی بافت فرسوده شهری تهران دیگر گام طراحی شده برای سال آتی است. مهدی حجت با اشاره به برنامه نوسازی سالانه ۱۰ درصد بافت فرسوده شهری عنوان کرد: در حال حاضر برنامه‌های در دست اجرا نشان می‌دهد سالانه ۵/ ۲ درصد بافت فرسوده نوسازی می‌شود. برای آنکه بتوانیم ظرفیت نوسازی را در هر سال به ۱۰ درصد برسانیم به ۴ هزار میلیارد تومان منابع نیاز داریم که از این رقم ۳ هزار میلیارد تومان سهم شهرداری تهران می‌شود. اما اگر بخواهیم سهم ۵/ ۲ درصدی نوسازی بافت فرسوده را به دو برابر در سال افزایش دهیم به جای ۳ هزار میلیارد تومان به یک هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان منابع نیاز داریم که در این صورت می‌توان نوسازی بافت فرسوده را به‌صورت برنامه جامع و ارتقای خدمات ۷گانه انجام دهیم.

آخرین برنامه تدارک دیده شده در حوزه شهرسازی نیز کمک به نظام تامین مالی شهرداری تهران است. در قالب این برنامه نحوه رهاسازی بودجه شهر از درآمد ناپایدار وابسته به ساخت‌وساز مشخص شده است. در قالب این محورها، پیشنهاد شده سالانه از واحدهای تجاری و اداری و از بهره‌برداران معابر شهر عوارض دریافت شود. همچنین املاکی که بر اثر اجرای طرح تفصیلی شهر به نحوی منتفع شده‌اند ارزش افزوده ملک خود را در قالب عوارض به شهرداری پرداخت کنند. در عین حال از ظرفیت‌‌های توسعه گردشگری شهر نیز برای کسب درآمد پایدار استفاده شود. احیای قوانین مالیات مستغلات و قانون مالیات بر اراضی بایر و اخذ عوارض مضاعف جهت جلوگیری از تخریب ساختمان‌های بادوام از دیگر ظرفیت‌های پیش‌بینی برای ایجاد درآمد پایدار شهری از فیزیک پایتخت است.