زمین‌لرزه صبح دیروز جنوب شرق تهران رمزگشایی شد
شروع دوباره بی‌هنجاری لرزه‌ای؟
به گزارش «دنیای اقتصاد»، ساعت ۸:۰۱ صبح دیروز، شنبه، ۱۸ بهمن ماه ۹۹، زمین‌لرزه‌ای با بزرگی ۳/ ۳ ریشتر در منطقه شریف آباد واقع در ۵۲ کیلومتری جنوب شرق تهران به وقوع پیوست. منشاء این زمین‌لرزه جنبایی گسل ایوانکی اعلام شده است. براساس اطلاعات سایت مرکز ژئوفیزیک دانشگاه تهران، محل رخداد این زمین لرزه بین دو گسل ایوانکی و قصر فیروزه واقع شده است. گسل ایوانکی گسلی طویل با پتانسیل ایجاد زلزله‌های بزرگ است. این گسل در جنوب تهران به سمت پاکدشت واقع شده است و تا نزدیکی تهران نیز ادامه یافته و در نزدیکی تهران به پایان می‌رسد. علی‌بیت‌اللهی، زلزله‌شناس ایرانی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» درخصوص جزئیات این زمین‌لرزه اعلام کرد: به نظر می‌رسد سکانس زمانی جدیدی از وقوع بی‌هنجاری لرزه‌ای در ایران شروع شده است؛ چرا که تقریبا از ۱۰ روز گذشته تعداد رخدادهای زمین‌لرزه با بزرگی حدود ۴ ریشتر و بیشتر از آن افزایش یافته است. پیش از این ودر جریان وقوع زمین‌لرزه‌های مهیب در سال‌های ۹۶ و ۹۷ مانند زمین‌لرزه ۳/ ۷ ریشتری کرمانشاه و سپس وقوع زمین‌لرزه‌های با بزرگی بیش از ۵ ریشتر در تهران و کرمان در همان زمان، این زلزله‌شناس ایرانی از شروع دوره جدیدی به لحاظ شرایط لرزه‌ای ایران خبر داد. در آن زمان «دنیای‌اقتصاد» جزئیات مربوط به این موضوع را در گزارشی با عنوان پایان آرامش زمین منتشر کرد. هم‌اکنون این زلزله‌شناس ایرانی، از احتمال زیاد برای شروع یک سکانس جدید از ناهنجاری‌های لرزه‌ای در زیر پوسته کشور خبر می‌دهد. بیت‌اللهی با ارائه آماری مربوط به افزایش تعداد زمین‌لرزه‌های با بزرگی حدود ۴ ریشتر وبالاتر معتقد است، این زمین‌لرزه‌ها که به خصوص از حدود ۱۰ روز اخیر هم به لحاظ تعداد و هم به لحاظ بزرگی افزایش یافته‌اند می‌توانند به‌طور عمده دو پیام مهم به همراه داشته باشند. به گفته وی توالی رخدادهای لرزه‌ای در مدت زمان کوتاه به ویژه در جنوب کشور نشان‌دهنده یک بی‌هنجاری و تنش تکتونیکی مشخص است که لازم است بر روی آن تمرکز بیشتری شده و محققان با کنجکاوی بیشتری آن را مورد توجه قرار دهند. به گفته وی از ابتدای امسال تاکنون مطابق با آخرین آمار، ۱۳۴ زمین‌لرزه با بزرگی ۴ ریشتر و بیشتر در کشور به وقوع پیوسته که روند وقوع این تعداد زمین‌لرزه در کشور در روزهای اخیر نسبت به قبل با افزایش قابل ملاحظه‌ای مواجه شده است. به گفته وی در حالی که در هر ماه به‌طور متوسط حدود ۱۰ زمین لرزه در کشور به ثبت رسیده است، این میزان در ماه جاری، صرفا در ۱۰ روز به وقوع پیوسته است. این موضوع نشان از افزایش آهنگ رخداد زمین‌لرزه‌های با بزرگی ۴ ریشتر وبیشتر دارد. به گفته وی با توجه به افزایش تعداد این زمین‌لرزه‌ها در روزهای اخیر به خصوص حدود ۱۰ روز گذشته، شواهدی از ورود یک تنش تکتونیکی جدید به پوسته کشور مشاهده می‌شود که می‌تواند نمایانگر آغاز یک سکانس جدید از ناهنجاری لرزه‌ای در ایران باشد. به‌طور مثال زمین‌لرزه‌هایی که با بزرگی حدود ۴ ریشتر و بالاتر در جنوب کشور در روزهای اخیر به وقوع پیوسته است شواهدی بر این امر محسوب می‌شود.
این رخدادها در واقع رخدادهایی هوشیارکننده و هشداردهنده است که در شکل زمین‌لرزه‌های اخیر از جمله زمین‌لرزه صبح دیروز شریف‌آباد خود را نشان می‌دهد. در این زمینه دو احتمال می‌توان مطرح کرد؛ احتمال اول آنکه ممکن است این سکانس جدید ناهنجاری لرزه‌ای مقدمه و زمینه‌ای برای وقوع رخدادهای بزرگ‌تر لرزه‌ای باشد و از سوی دیگر می‌تواند با تخلیه در شکل زمین‌لرزه‌های غیرمخرب و غیرمهیب، شرایط را به سمت سکون لرزه‌ای هدایت کند. از آنجا که ابزارهای دقیقی برای اندازه‌گیری و تحلیل این موضوع در اختیار نیست که بتوان با استفاده از آن ریزترین حرکات را مورد پایش قرار دارد با قطعیت نمی‌توان از بین این دو سناریو یکی را از دیگری قوی‌تر دانست. با این حال می‌توان گفت این احتمال وجود دارد که این تنش‌ها مقدمه‌ای بر تنش‌های بیشتر و وقوع رخدادهای زمین‌لرزه با شدت بالاتر باشد. از سوی دیگر آغاز این سکان لرزه‌ای جدید، مکان و زمان دقیق وقوع رخدادهای بعدی را نشان نمی‌دهد. یعنی نمی‌توان به قطعیت اعلام کرد که تحت تاثیر ورود این تنش جدید به پوسته سرزمینی ایران، شکستگی یا شکستگی‌های گسلی بعدی در چه محلی و در چه زمانی به وقوع خواهد پیوست.
