«دنیای اقتصاد» سقوط قیمت و مصرف جهانی شکر را بررسی کرد
دوران تلخ شکر
خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی به این کاهش تاریخی و فشار وارد آمده بر بازار شکر و شرکت‌های تولیدکننده خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های قندی و زیان‌دهی غول‌های تولیدکننده نوشیدنی‌های قندی پرداخته است.
بنا بر اعلام سازمان بین‌المللی شکر، تحلیلگران موسسه سیتی‌گروپ و دولت ایالات متحده آمریکا، بازار شکر و صنایع وابسته به آن در معرض تهدید جدی کاهش تقاضای ناشی از شیوع کرونا قرار دارد. رویترز نیز در گزارشی جداگانه به رویکرد جدید ایالات متحده برای کنترل بازار معاملات آتی شکر و سیاست‌های وارداتی جدید آنها پرداخته است. البته شاید تمام بازار هم حاوی نقاط سیاه نیست و وزارت کشاورزی آمریکا پیش‌بینی کرده است در سال آینده افزایش مصرف جهانی را شاهد خواهیم بود. از سوی دیگر نیز پیش‌بینی بانک جهانی برای آینده اقتصادی جهان نگرانی‌های فراوانی را برای بسیاری از تحلیلگران رقم زده است و آنان آینده بازار شکر را در خطر می‌بینند.
ویروسی که جان شکر را هم گرفت
آن گونه که شرکت سزارنیکوف گزارش کرده، تعطیلی رستوران‌ها، کافه‌ها و سینماها، در کنار متوقف‌شدن مسابقات و فعالیت‌های ورزشی در سراسر جهان، به دلیل محدودیت‌های کرونایی که دولت‌ها اعمال کرده‌اند؛ باعث کاهش تقاضای شکر در این فصل سال، برای اولین بار در چهار دهه اخیر شد. این شرکت اعلام کرده تا همین مقطع زمانی کاهش مصرف به حدی بوده که تکلیف مثبت یا منفی بودن روند سالانه مصرف را تا پایان سال روشن کرده است.
آخرین بار در سال ۱۹۸۰ و در اثر افزایش شدید قیمت شکر میزان مصرف شکر جهان دچار کاهش شد و از سال ۱۹۸۱ تا ۲۰۱۹ هر سال میزان مصرف شکر در جهان افزایش یافته بود تا آنکه ویروس کرونا این زنجیره تاریخی را بالاخره قطع کرد. میزان فروش غول‌های جهانی تولید نوشابه و نوشیدنی‌های قندی و شرکت‌های شیرینی‌سازی، از جمله کوکاکولا و نستله به شکل چشمگیری کاهش پیدا کرده است. به‌رغم آغاز روند بازگشایی تدریجی اقتصادهای جهان، هنوز مشخص نیست با توجه به کاهش درآمدها و از دست‌رفتن فرصت‌های شغلی فراوان در صنایع وابسته، تقاضا برای این کامودیتی با چه سرعتی بازیابی خواهد شد.
بن سید، تحلیلگر گروه سزارنیکوف در لندن معتقد است مصرف نوشیدنی‌های قندی در بیرون از خانه بسیار زیاد است. او در این‌باره می‌گوید: «مصرف خوراکی‌های قندی در بیرون از خانه، معمولا بسیار بیشتر از آن چیزی است که بتوان آن را با مصرف خانگی جایگزین و جبران کرد. برای مثال اگر به سینما بروید، هنگام تماشای فیلم، احتمالا با خوشحالی یک لیتر یا حتی میزان بیشتری نوشابه می‌خورید. اما به نظر نمی‌رسد مردم هنگام تماشای نتفلیکس در خانه یک لیتر نوشابه بنوشند.»
تبلیغات پزشکی و فاصله‌گذاری اجتماعی علیه شکر
به گزارش خبرگزاری بلومبرگ، پیش از آغاز بحران بیماری کووید-۱۹ صنعت شکر به‌طور کلی تحت فشارهای جدی و فراوانی بود. رشد تقاضا در این صنعت - که غالبا از سمت کشورهایی با اقتصادهای در حال توسعه پشتیبانی می‌شود- در سال‌های اخیر دچار کاهش شده بود؛ زیرا قانون‌گذاران از آفریقای جنوبی تا تایلند مالیات‌های اضافه‌ای را بر نوشیدنی‌های قندی تحمیل کردند و گروه‌های بهداشتی نیز به‌صورت مداوم با انجام تبلیغات گسترده علیه شیوع چاقی و اضافه وزن، از مردم می‌خواستند میزان مصرف کربوهیدرات خود را کاهش دهند. این مسائل نیز به تدریج پای شرکت‌های تولیدکننده داروهای لاغری و نوشابه‌های بدون قند را به بازار باز کرد.
البته مشخص است، هیچ یک از این موارد به اندازه کاهش مصرف مواد قندی بیرون از خانه، در پی پیامدهای قرنطینه، فاصله‌گذاری اجتماعی و محدودیت‌های ناشی از شیوع پاندمی کرونا نتوانسته‌اند بر بازار تاثیر مخربی بگذارند. رکود اقتصادی نوظهوری که در حال حاضر نشانه‌های بروز آن بر بازار جهان سایه افکنده است، چشم‌انداز میزان تقاضا در آینده را بیش از هر چیزی تهدید می‌کند.
سقوط بازار کوکاکولا و پپسی
در سه هفته ابتدایی ماه آوریل سال جاری، میزان فروش محصولات شرکت کوکاکولا تا ۲۵ درصد کاهش یافته و این شرکت نیز اعلام کرده تاثیرات پاندمی کووید-۱۹ بر بازار آن در سه ماه دوم سال بسیار شدید است. دیگر غول صنعت نوشابه‌سازی جهان، یعنی شرکت پپسی هم می‌گوید انتظار دارد درآمدهایش در پایان سه ماه دوم سال با سقوطی چشمگیر روبه‌رو شود. از آلمان که یکی از مهم‌ترین کشورهای مصرف‌کننده شکر در سراسر جهان است، خبر می‌رسد گروهی از تولیدکنندگان شیرینی اذعان کرده‌اند تحت تاثیر شیوع بیماری کرونا، میزان فروش شیرینی در چهار ماه منتهی به آوریل تا نصف کاهش پیدا کرده است.
سقوط مصرف جهانی
طبق داده‌های شرکت خدمات زنجیره عرضه سزارنیکوف، مصرف شکر در جهان در سال جاری با ۱/۲ درصد کاهش به ۱۶۹/۹ میلیون تن خواهد رسید. رقمی که سطح مصرف را تا حدود سطوح مصرف شکر در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ عقب می‌راند. تحلیلگران در دولت ایالات متحده آمریکا و شرکت سیتی گروپ نیز گزارش کرده‌اند که میزان تقاضا برای شکر طی این دوره با کاهشی جدی روبه‌رو شده است. سازمان بین‌المللی شکر (ISO) اعلام کرده بحران کنونی، بیشترین میزان مصرف شکر پیش‌بینی شده برای سال ۲۰۲۰ را از بین برده و ممکن است در ادامه این روند ضرر و زیان‌های عمیق‌تر و گسترده‌تری را نیز به دنبال داشته باشد.
فاصله ۵۰ درصدی قیمت از روزهای اوج
جان استنسفیلد، تحلیلگر شرکت سوپکس که در تجارت شکر، قهوه و کاکائو فعال است، می‌گوید: کاهش تقاضا به اندازه‌ای است که میزان تولید مازاد و ذخیره‌سازی شده در انبارها در سال جاری و سال آینده بسیار بیش از میزانی است که انتظار آن می‌رود. به رغم این‌که قیمت شکر در بازار معاملات آتی نیویورک از اواخر آوریل و در میان نگرانی‌ها درباره میزان تولید شکر در خارج از برزیل، جانی دوباره گرفت؛ اما کماکان قیمت شکر حدود ۵۰ درصد کمتر از اوج قیمتی خود در سال ۲۰۱۶ است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا، روز پنج‌شنبه برنامه‌ریزی جدید میزان واردات شکر آمریکا از اکتبر سال ۲۰۲۰ تا سپتامبر سال ۲۰۲۱ را برابر با ۲/۸ میلیون تن اعلام کرده است. رقم اعلامی دولت آمریکا برای واردات شکر ۱۰/۴ درصد کمتر از رقمی است که یک ماه پیش این کشور به‌عنوان هدف واردات شکر خود اعلام کرده بود.
باید توجه داشت که حتی اگر مردم جهان به خوراکی‌های راحتی مثل بستنی هم روی آورند، باز هم میزان کاهش مصرف از دست‌رفته شکر جبران نخواهد شد. برای مثال میزان فروش بستنی‌سازی «اودونو ژلاتی ایتالیانی» در لندن، تحت تاثیر فاصله‌گذاری اجتماعی و محدودیت استفاده از نیروی کار، به شکل چشمگیری کم شده است.
کریستین اودونو، بنیان‌گذار این بستنی‌سازی می‌گوید:«اگر ما می‌توانستیم ۵ کارگر در پشت پیشخوان فروشگاه خود داشته باشیم تا در سریع‌ترین زمان ممکن به تعداد مشتریان بیشتری سرویس ارائه کنند؛ احتمالا ۳۰ تا ۴۰ درصد میزان فروش ما نسبت به الان، افزایش پیدا می‌کرد. آیا مردم حاضرند در چنین شرایطی نیم ساعت در صف بایستند تا نوبتشان برسد؟»
نقاط روشن بازار
اما هنوز نکات مثبتی هم در بازار وجود دارد. همزمان با بازگشایی اقتصادی و کاهش تدریجی محدودیت‌ها در سراسر جهان، وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا اعلام کرد که انتظار دارد مصرف جهانی شکر در سال آینده تا میزان ۳/۶ درصد افزایش پیدا کند. رشد تقاضا برای شکر در دهه‌های اخیر در آسیا و آفریقا از کشورهای توسعه یافته پیشی گرفته زیرا با افزایش جمعیت و پدیده بزرگ‌شدن طبقه متوسط شهری در این کشورها روبه‌رو هستیم که برای مصرف خوراکی‌های متنوع برگرفته از شکر هزینه بیشتری انجام می‌دهند.
به گزارش موسسه سزارنیکوف، همزمان با شیوع کرونا و اعمال محدودیت‌های اجتماعی عبور و مرور در چین که دومین مصرف‌کننده شکر دنیا است، تقاضا به میزان زیادی کاهش یافت. اما پس از بازگشایی اکثر کسب و کارها در ماه مارس، مصرف «چای حباب دار» نوشیدنی محبوب چینی‌ها، در همان هفته اول بازگشت به کار به حدی بالارفت که در شانگهای ۱۶۰ هزار مورد سفارش آنلاین چای حباب دار ثبت شد و بسیاری از مشتریان حتی تا ۵ لیتر چای در هفته سفارش می‌دادند. این میزان تا پایان ماه مارس در شانگهای به ۳۳۰ هزار مورد در هفته رسید که این خود خبری خوش برای بازار مواد قندی بود. میزان قند موجود در این نوع چای ۱۳/۲ درصد است که تکرار چنین الگو و رخدادی در سایر کشورها هم با کم شدن محدودیت‌ها می‌تواند اتفاق مثبتی به شمار بیاید.
سناریوی سیاه بازار
اما آنچه اکنون در حال اتفاق افتادن است، آسیب جدی بحران ناشی از کووید-۱۹ به میزان تقاضای کوتاه مدت جهان است. آن‌طور که بانک جهانی در گزارش خود اعلام کرده، اقتصاد جهان شدیدترین رکود تاریخ خود را از زمان جنگ جهانی دوم به این سو تجربه خواهد کرد، تولید ناخالص ملی کشورها برای نخستین بار در ۶۰ سال اخیر دچار کاهش می‌شود، درآمد سرانه افراد کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه آن میلیون‌ها نفر به زیر خط فقر کشیده خواهند شد.
استنسفیلد از شرکت سوپکس، که خودش شخصا به مدت دو دهه در صنعت شکر کار کرده است می‌گوید: «تصویر بزرگ‌تر سقوط صنعت شکر را به خوبی می‌توان در آمار فروش‌های کوکاکولا و پپسی مشاهده کرد.» او در ادامه با اشاره به تبعات اقتصادی دامن‌گیر کرونا برای صنعت شکر، می‌گوید: «آن چیزی که سناریو را در‌این‌باره ترسناک‌تر می‌کند، میزان افت تولید ناخالص داخلی است. آدم‌های بیکار نمی‌توانند به رستوران و کافه بروند تا نوشیدنی‌‌ها و خوراکی‌های قندی سفارش بدهند. یعنی همان‌طور که تولید ناخالص داخلی سقوط خواهد کرد، به موازات آن مصرف شکر در جهان نیز سقوط خواهد کرد.»
کرونا مصرف شکر را پس از ۴۰ سال کاهش داد
در سال ۲۰۲۰ میلادی در پی شیوع پاندمی کرونا و پیامدهای اقتصادی آن، برای نخستین بار از سال ۱۹۸۰ میلادی شاهد کاهش سالانه مصرف شکر بودیم. در سال ۱۹۸۰ بر اثر بحران قیمتی شکر در بازارهای جهانی، بهای هر پوند (برابر با ۴۵۴ گرم) شکر به ۴۵ سنت رسید.
همان‌گونه که در نمودار مشخص است، هر سال تقریبا یک درصد به میزان مصرف سالانه شکر در جهان افزوده شده است، اما شرکت سزارنیکوف برای سال ۲۰۲۰، براساس وضعیت بازار کاهش ۵ درصدی مصرف را پیش‌بینی کرده است.
