رویای نفتی آمریکایی- عربی در تنگه هرمز
تنگه هرمز که تجارت جهانی بسیار به آن وابسته است، فقط ۵۵ تا ۹۵ کیلومتر عرض دارد. به گزارش اویل پرایس، این امر می‌تواند نشانگر یک وضعیت ناخوشایند باشد: بسته شدن این گذرگاه اساسی در میانه منطقه‌ای که از نظر ژئوپلیتیک بسیار نابسامان است، می‌تواند لطمه بزرگی به اقتصاد کل جهان وارد کند و بخش بزرگی از صنعت نفت و گاز را از کار بیندازد. در طول یک دهه گذشته، درگیری و تنش‌ها در این آب‌های پرتردد همیشه زیاد بوده، اما اخیرا تنش‌ها به‌طور قابل توجهی افزایش یافته و موج نگرانی در بخش انرژی جهانی ایجاد کرده است که عمده آن به دلیل تحریم‌های ایالات متحده علیه ایران است که صادرات نفت کشور را متوقف کرده است. اویل پرایس در گزارش خود عنوان کرده است که ایران می‌تواند از موقعیت مسلط خود در تنگه هرمز به‌عنوان اهرم فشار استفاده کند و در صورت اقدام تلافی‌جویانه در برابر تحریم‌های اقتصادی که اقتصادش را تحت فشار قرار داده است، جریان تجارت محموله‌های نفتی از طریق این کانال را قطع کند. ناوگان پنجم نیروی دریایی ایالات متحده هم از سوی آمریکا موظف به محافظت از حمل و نقل تجاری در این تنگه و در نزدیکی بحرین مستقر است.
تنگه هرمز از نظر سیاسی مهم‌ترین تنگه جهان و شلوغ‌ترین آبراه نفتی است، اما کل منطقه در ماه‌های اخیر شاهد افزایش تنش‌ها بوده است. دوشنبه گذشته، یک نفتکش در سواحل دریای سرخ عربستان سعودی نزدیک به شهر بندری مهم جده منفجر شد که به ادعای شرکت مالک عامل بیرونی باعث این انفجار بوده است. به دلیل این نوع ناپایداری‌های بیش از حد پیچیده و ژئوپلیتیک در منطقه، ایالات متحده استراتژی جدیدی برای تبدیل تنگه هرمز به یک گذرگاه کم‌اهمیت‌تر برای تجارت نفت ارائه داده است. دن برویلت، وزیر انرژی ایالات متحده که به زودی کابینه را ترک می‌کند، پیشنهاد کرده است که انتقال نفت خاورمیانه در آینده نه به نفتکش‌ها، که بیشتر به خطوط لوله متکی باشد.
در حال حاضر برخی زیرساخت‌های خطوط لوله نیز در منطقه ایجاد شده است. به گزارش سی‌ان‌بی‌سی خط لوله نفت خام ابوظبی با ظرفیت ۵/ ۱ میلیون بشکه در روز، عمده تولید خود را به بندر فجیره منتقل می‌کند و تنگه هرمز را دور می‌زند. عربستان سعودی هم در حال حاضر بخشی از صادرات نفت خود را با استفاده از خط لوله ۷۴۵ مایلی انجام می‌دهد که از تاسیسات اصلی تولید در شرق کشور به شهر بندری یانبو در غرب دریای سرخ منتقل می‌شود و در حال تلاش برای افزایش ظرفیت آن است.
در حالی که برویلت ادعا می‌کند افزایش ظرفیت خطوط لوله و هدایت نفت به دور از تنگه هرمز و از طریق کانال‌های دیگر باعث نگرانی‌های امنیتی کمتری می‌شود، کارشناسان می‌گویند که هیچ راه حل کاملی در این باره وجود ندارد و خطوط لوله نیز آسیب‌پذیری‌های خاص خود را دارند. کارشناسان معتقدند حتی با وجود تنوع در مسیرهای انتقال نفت، در صورت به خطر افتادن یکی از روش‌های حمل و نقل مشکلات جدی ایجاد می‌شود.
برویلت برای دیدار با مقامات امارات، بحرین و اسرائیل به منظور گفت‌وگو در مورد مساله اضطراری امنیت انرژی منطقه‌ای به ابوظبی سفر کرده است. این آخرین دور از گفت‌وگوهای گسترش توافق‌نامه آبراهام است که روابط دیپلماتیک بین اسرائیل و چند کشور عربی را به‌صورت رسمی عادی کرد. سی‌ان‌بی‌سی می‌گوید: برویلت تنها چهار هفته دیگر در این سمت خواهد بود و این آخرین تلاش منطقه‌ای او خواهد بود، چرا که عصر دیپلماسی قدرتمند نفتی ترامپ به پایان می‌رسد. جایگزین جدید او، جنیفر گرانهلم، که یک سیاستمدار ستیزه‌جو و طرفدار سرسخت نجات اقلیمی است، مطمئنا دیپلماسی آمریکا در منطقه خاورمیانه را به طرز متفاوتی پیش خواهد برد و این چیزی نیست که متحدان خاورمیانه‌ای آمریکا را نسبت به آینده مطمئن کند.
از سوی دیگر نیز ایران با نزدیک شدن به زمان بهره‌برداری از خط لوله گوره به جاسک و با توجه به موقعیت و ویژگی‌های جغرافیایی جاسک که امکان حذف تنگه هرمز را برای محموله‌های نفتی ایران ایجاد می‌کند، تسلط خود را روی این شاهراه استراتژیک نفتی به شکل چشم‌گیری افزایش خواهد داد. شاید در گذشته در صورت مسدود شدن تنگه هرمز، ایران در انتقال نفت و تجارت دریایی‌اش بیش از همه آسیب می‌دید، اما با طرح انتقال نفت خام از گوره به جاسک، ایران در صورت احساس نیاز، قدرت مانور بالایی خواهد داشت. باید دید که معادلات ژئوپلیتیک منطقه با آمدن دولت بایدن به چه شکل رقم خواهد خورد.
