سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه بر این باور است که دسترسی به انرژی پاک، امنیت انرژی و قیمت منطقی آن، عاملی اساسی برای رشد اقتصادی هر کشوری است. در نتیجه اتخاذ سیاست‌های متناسب برای فراهم کردن بستر انرژی‌های پاک و قابل اطمینان برای احیای اقتصادی هر منطقه‌ای ضروری است که یکی از این سیاست‌ها اصلاح یارانه‌ها و اعمال مالیات بر انرژی است. در همین راستا باید قیمت‌گذاری کربن با تدابیری همراه باشد که دسترسی مقرون به صرفه به انرژی‌های پاک را برای همه تضمین کند. کاهش آلودگی هوای محلی و دسترسی بهتر به کمک‌های توسعه‌ای از جمله مزیت‌های احتمالی قیمت‌گذاری منطقی کربن است. اعمال مالیات‌های هوشمند و متناسب بر انرژی نه تنها سبب تشویق شهروندان به روی آوردن به مصرف انرژی‌های پاک می‌شود بلکه از آسیب‌های زیست محیطی جلوگیری می‌کند. مالیات‌های به‌دست آمده از انرژی همچنین می‌تواند به‌عنوان منبعی برای سرویس‌دهی دولت‌ها به گروه‌های آسیب‌پذیر باشد تا هزینه‌های خود برای انرژی را تامین کنند که این به معنای امنیت انرژی برای تمامی افراد است. از سوی دیگر کاهش یارانه بر سوخت‌های فسیلی، فرصتی برای شرایط مالی کشورهاست و سبب توسعه الگوهای مصرف و تولید انرژی می‌شود.

اجرایی کردن مالیات بر انرژی و اصلاحات یارانه‌ای نیازمند طراحی دقیق، منصفانه و بهینه است. یکی از مهم‌ترین مولفه‌های موثر در موفقیت استراتژی‌های اصلاحی، شفافیت در اهداف و اثرات مالی آن است. پدیده کووید- ۱۹ در جهان این هشدار را به سیاست‌گذاران داد که باید استراتژی‌هایی را تبیین کنند که گروه‌های حساس و آسیب‌پذیر را در مرحله اول حراست و سپس تقویت کنند. بنا بر گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، تحقیقات نشان داده است بدون در نظر گرفتن آنکه درآمدهای حاصل از مالیات انرژی چه مزایای مشخصی دارند، قیمت‌گذاری بر کربن، می‌تواند توزیع درآمدها را به ویژه در کشورهای کم‌درآمد با مشکل روبه‌رو کند. از سوی دیگر اجرای تعهدات بلندمدت در راستای قیمت‌گذاری کربن می‌تواند توسعه و رشد آسیب‌دیده از کووید- ۱۹ را ترمیم کند و شرایط شغلی را بهبود دهد. تدابیر برای قیمت‌گذاری کربن از جمله حذف یارانه‌های اعمال شده بر سوخت‌های فسیلی، ابزاری سودمند برای ارتقای سرمایه‌گذاری نیز است.

این قیمت‌گذاری می‌تواند قدرت امور مالی جهان و بازارهای سرمایه را برای رسیدن به اهداف توافق آب و هوایی پاریس و احیای اقتصاد، آزاد کند. قیمت پایین نفت در این ایام نیز اقبال به اصلاحات قیمت کربن را بیشتر کرده است. اصلاح قیمت کربن به طرق مختلف می‌تواند به برنامه جامع‌تری برای مالیات و توسعه کمک کند. سیاست قیمت‌گذاری کربن این پتانسیل را دارد که در بیشتر کشورها درآمد قابل توجهی کسب کند که این به معنای پشتیبانی از منابع داخلی است. بنا بر مطالعه‌ای که OECD انجام داده، کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای در حال ظهور می‌توانند به‌طور متوسط درآمدی نزدیک به یک درصد از تولید ناخالص خود را در صورت افزایش نرخ کربن سوخت‌های فسیلی، افزایش دهند. از سوی دیگر مالیات بر انرژی بر خلاف مالیات‌های مستقیم که شرکت‌ها همواره در تلاشند از آن فرار کنند، راه گریزی ندارد. همچنین مالیات بر انرژی و کربن به دولت‌ها کمک می‌کند که مالیات‌های ترکیبی را اتخاذ کنند تا تنها مخاطب مالیات‌دهی، بخش رسمی اقتصاد نباشد و همه بهره‌مندان از انرژی، مالیات خود را پرداخت کنند. قیمت‌گذاری بر کربن نه تنها در جهت هدف توافق پاریس برای کاهش آلودگی هواست بلکه منجر به همکاری‌های بین دولتی نیز در حوزه انرژی‌های پاک می‌شود که از دیگر اهداف این توافق است.

در حال حاضر در آمریکای لاتین، کشورهایی چون اکوادور، جامائیکا، اروگوئه، جمهوری دومینیکن و گواتمالا به سوی اصلاح مالیات بر انرژی گام برداشته‌اند. در میان کشورهای آسیایی، فیلیپین و سریلانکا و در آفریقا کشورهایی چون مصر، غنا، کنیا، مراکش، نیجریه و اوگاندا به این سو در حال حرکت هستند. گرچه این تدابیر با سطوح مختلفی در این کشورها در جریان است اما امید می‌رود با پیوستن کشورهای واردکننده و صادرکننده نفت به اتخاذ این دست سیاست‌ها، اهداف توسعه پایدار در جهان با شتاب بیشتری رو به جلو حرکت کند.

اخبار مرتبط