به گزارش رویترز، قیمت نفت روز گذشته تا مرز ۸۰ دلار بر بشکه رشد کرد که علت اصلی آن به نگرانی بازار از افزایش بحران دیپلماتیک میان عربستان و غرب بر سر ناپدید شدن جمال خاشقجی باز‌می‌گردد. این نگرانی در شرایطی میان فعالان بازار افزایش یافته است که تنها حدود دو هفته تا بازگشت فاز دوم تحریم‌های آمریکا علیه ایران باقی مانده و این موضوع بیش از پیش بر نگرانی‌های بازار افزوده است. فاز دوم تحریم‌های آمریکا علیه ایران از تاریخ پنجم نوامبر آغاز می‌شود و هدف اصلی آن محدود کردن خرید نفت ایران در بازار جهانی است. آمریکا پس از خروج از توافق بین‌المللی برجام در فاز اول اعمال تحریم‌ها، برخی صنایع ایران مانند خودروسازی و مبادلات بانکی و بیمه‌ای را تحت‌تحریم قرار داد.

به گزارش «دنیای‌اقتصاد» روز گذشته و تا لحظه تنظیم این خبر (ساعت ۱۶:۳۰ به وقت تهران) هر بشکه نفت خام برنت با ۱۹ سنت رشد قیمت، روی ۹۷/ ۷۹ دلار بر بشکه ایستاد. هر بشکه نفت خام آمریکا نیز اگرچه در شروع معاملات به بالای ۶۹ دلار بر بشکه صعود کرد، اما در ادامه روز ۱۵ سنت کاهش قیمت داشت و به ۹۷/ ۶۸ دلار بر بشکه رسید. روند معاملات در روز گذشته افزایشی بود، با این حال هفته گذشته اعلام خبر افزایش سطح موجودی نفت خام تجاری آمریکا بر قیمت‌ها فشار آورد. همچنین طبق اعلام شرکت‌ خدمات انرژی بیکرهیوز، شرکت‌های حفاری نفت آمریکا در هفته منتهی به ۱۹ اکتبر، چهار حلقه به تعداد دکل‌های حفاری نفت اضافه کرده و مجموع آنها را به ۸۷۳ حلقه رسانده‌اند که می‌تواند نشانه‌ای از افزایش تولید و عرضه در آینده باشد.  با این حال بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان روز گذشته در گفت‌وگو با «شانا» تاکید کرد: «ناتوانی عربستان و روسیه در تولید نفت بیشتر و جایگزین کردن سهم ایران سبب نگرانی بازار شده  است.» عربستان و روسیه در نشست ماه ژوئن در وین اعلام کردند ائتلاف اوپک و غیراوپک به منظور جبران کاهش عرضه نفت خام در بازار، تولیدات خود را تا یک میلیون بشکه در روز افزایش خواهد داد. این میزان افزایش تولید بر اساس گزارش‌های داخلی اوپک در حالی محقق نشده است که انتظار می‌رفت عربستان و روسیه بخش زیادی از آن را تامین کنند. به گفته بیژن زنگنه «برای نفت ایران جایگزینی در بازار وجود ندارد، تولید نفت عربستان و روسیه هم اکنون نزدیک به بالاترین سطح تاریخی خود است و این دو کشور ظرفیت اضافی برای تولید بیشتر و جایگزینی نفت ایران ندارند.»

وی با اشاره به اینکه عربستان با استفاده از ذخیره‌سازی‌های خود توانسته است در فاصله ماه مه تا سپتامبر، روزانه حدود ۵۰۰ هزار بشکه نفت بیشتر به بازار عرضه کند، یادآور شد: مجموع تولید نفت دیگر اعضای اوپک در این بازه زمانی تنها ۱۰۵ هزار بشکه در روز افزایش یافته و این به آن معنا است که اعضای اوپک توانایی افزایش تولید نفت بیشتر از رقم کنونی را ندارند. زنگنه درباره مقدار تولید نفت روسیه اظهار کرد: تولید نفت این کشور در ماه سپتامبر نسبت به ماه مه، ۳۸۸ هزار بشکه در روز افزایش یافته است که در بالاترین سطح خود قرار دارد، بنابراین روسیه هم در کوتاه‌مدت بدون سرمایه‌گذاری در صنایع بالادستی خود نمی‌تواند بیش از این، تولید را افزایش دهد. وی درباره توانایی کشورهای غیرعضو اوپک برای افزایش عرضه بیشتر نفت به بازار هم اظهار کرد: آنها چنین توانایی ندارند. تولید نفت این کشورها به‌جز روسیه بر اساس اعداد تخمینی دبیرخانه اوپک در بازه زمانی ماه مه تا سپتامبر امسال تنها ۶۶ هزار بشکه در روز افزایش یافته است. وزیر نفت برای چندمین‌بار با تاکید بر اینکه بازار توانایی جایگزین کردن نفت ایران را ندارد به آقای ترامپ پیشنهاد کرد دست از تحریم نفت ایران بردارد. بازگشت تحریم‌های نفتی علیه ایران در ماه‌های اخیر به یکی از نگرانی‌های اصلی بازار جهانی نفت تبدیل شده و حتی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل اثرگذار، باعث رسیدن قیمت نفت به اوج ۸۶ دلاری در ماه سپتامبر شد.

  تداوم نگرانی در بازار نفت

 دریافت معافیت از تحریم‌‌های آمریکا یکی از روش‌هایی است که کشورهای خریدار نفت‌ خام و میعانات گازی ایران از زمان قطعی شدن بازگشت تحریم‌ها به دنبال آن بودند. کره‌جنوبی، ژاپن و هند از جمله مشتریان نفت خام ایران هستند که با وجود منافع مشترک سیاسی و نظامی با آمریکا، علاقه‌مند به دریافت معافیت و تداوم خرید نفت از ایران بودند. عملکرد دولت آمریکا در رابطه با تحریم‌های ایران در ابتدا به گونه‌ای بود که نشان می‌داد اعطای معافیت از تحریم‌ها خط قرمز به‌شمار می‌رود زیرا تمام کشورهای خریدار نفت ایران طبق دستور ترامپ باید تا تاریخ ۴ آبان خرید نفت از ایران را صفر می‌کردند.

 حالا دو هفته تا بازگشت تحریم‌های نفتی آمریکا علیه ایران باقی مانده و افت صادرات نفت خام ایران کمتر از حد انتظار بوده است. از همین‌رو به‌نظر می‌رسد دولت ترامپ با توجه به ناامیدی از صفر شدن صادرات نفت خام ایران، تصمیم گرفته زودتر از فرارسیدن این موعد، اعلام کند به خریداران نفت خام ایران معافیت اعطا خواهد کرد. این خبر روز گذشته در حالی منتشر شد که وزیر نفت عربستان سعودی طی مصاحبه با خبرگزاری تاس روسیه تاکید کرد نمی‌داند افت صادرات نفت ایران و سایر کشورهای تولیدکننده نفت ممکن است چقدر باشد. در عین حال به نظر می‌رسد تاکید خالدالفالح بر ناتوانی عربستان از جبران کسری عرضه نفت خام به بازار (در صورت زیاد بودن میزان کاهش عرضه) از سمت ایران و سایر کشورهای تولیدکننده نفت خام، در عمیق شدن نگرانی بازار و رشد بیشتر قیمت‌ها اثرگذار بوده است. اظهارنظر فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی نیز در تیره‌تر شدن چشم‌انداز بازار نسبت به قیمت‌ها بی‌اثر نبوده است. بیرول طی اظهاراتی روز گذشته گفت سایر تولیدکنندگان ممکن است برای جبران کامل عرضه کمتر از سوی ایران، به مشکل برخورد کنند و قیمت نفت افزایش بیشتری پیدا کند.

 بر اساس گزارش‌های منتشر شده، افزایش نگرانی از کمبود عرضه باعث شده است برخی کشورهای مصرف‌کننده نفت خام، اقدام به افزایش سطح انبارهای نفتی خود کنند. معامله‌گران در این زمینه می‌گویند: مصرف‌کنندگان نفت با انتظار برای اختلالات در روند عرضه به ذخیره‌سازی اقدام کرده‌اند. به گفته استفن اینس، مدیر معاملات منطقه آسیا اقیانوسیه شرکت OANDA، در چین تقاضای فصلی بالاتر و ذخیره‌سازی روی داده است.