دخالت‌های ترامپ در بازار نفت

به دنبال توییت ترامپ قیمت‌ها در مسیر کاهشی قرار گرفت. براساس داده‌های بلومبرگ، قیمت نفت برنت تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۷.۳۰ به وقت تهران) ساعاتی بعد از توییت ترامپ ۵۰/ ۱دلارمعادل ۲۳/ ۲ درصد کاهش یافت و به ۶۲/ ۶۵ دلار بر بشکه رسید. این افت قیمت درحالی رخ داد که پیش از توییت ترامپ بهای طلای سیاه تحت تاثیر مذاکرات تجاری چین و آمریکا و خوش‌بینی به پایان جنگ تجاری بین دو کشور قدری افزایش یافته و به حدود ۵/ ۶۷ دلار بر بشکه رسیده بود. بهای نفت خام آمریکا نیز تحت تاثیر اظهارات رئیس‌جمهور این کشور، ۳۷/ ۱دلار معادل ۳/ ۲درصد کاهش یافت و ۸۹/ ۵۵ دلار بر بشکه معامله شد.

توییت روز گذشته ترامپ این گمانه را ایجاد کرد که اوپک تحت فشار آمریکا توافق نفتی خود برای کاهش عرضه را رها کند. این سازمان و برخی کشورهای غیرعضو از ابتدای سال جاری میلادی توافق برای کاهش تولید ۲/ ۱ میلیون بشکه از عرضه روزانه نفت را به اجرا درآورده‌اند، قرار است این توافق به مدت ۶ ماه یعنی تا پایان ماه ژوئن اجرایی شود. با این حال این کشورها تصمیم دارند پیش از پایان موعد این توافق یعنی در ماه آوریل مجددا آن را مورد بازبینی قرار دهند و در صورت لزوم توافق را تمدید یا حتی تعمیق بخشند. اما فشارهای ترامپ این تهدید را به دنبال دارد که اوپک و متحدانش تصمیمات خود درخصوص توافق را رها کنند.

پیش از این نیز اوپک یک بار دیگر تحت تاثیر فشارهای ترامپ به چنین اقدامی دست زده بود. بعد از خروج آمریکا از برجام و ایجاد چشم‌انداز کاهشی برای صادرات نفت ایران، قیمت‌ها در بازارهای جهانی افزایش یافت و به کانال ۸۰ دلار بر بشکه نزدیک شد. زیرا ریسک کاهش صادرات نفت ایران در حالی شکل گرفته بود که اوپک با برخی کشورهای غیرعضو از جمله روسیه توافقی برای کاهش عرضه را اجرا می‌کرد و قصد داشت آن را تا پایان سال ۲۰۱۸ ادامه دهد. اما افزایش قیمت‌ها و سیاست‌های عربستان برای همراهی با اقدامات ضد‌ایرانی آمریکا موجب شد که در نشست ماه ژوئن توافق نفتی رها شود و اوپک تصمیم به افزایش عرضه نفت بگیرد.

این خاطرات که در فاصله چندماه گذشته رخ داده در ذهن معامله‌گران و کارشناسان بازار نفت پررنگ است و حال این سوال مطرح است که «آیا اوپک بار دیگر تحت فشارهای ترامپ توافق نفتی را رها خواهد کرد؟»

  ریسک شیل در بازار نفت

اما ترامپ در حالی عامل افت قیمت‌ها در روز گذشته شد که تولیدات شیل در آمریکا ریسک بزرگ دیگری است که پیش روی بازار قرار داد و به گفته کارشناسان می‌تواند قیمت نفت را حتی با وجود اجرای توافق نفتی کشورهای صادرکننده و همچنین توافق تجاری بین چین و آمریکا در نیمه دوم سال جاری میلادی در مسیر کاهشی قرار دهد. این موضوعی است که روز گذشته مورد تایید گلدمن ساکس قرار گرفت. بانک آمریکایی گلدمن‌ساکس با انتشار گزارشی چشم‌انداز نفت را در سه ماه آینده صعودی پیش‌بینی کرد، با این حال هشدار داد تا پایان سال به دلیل وجود ریسک‌های ژئوپلیتیک، اقتصادی و سیاسی این روند تضعیف شده و افزایش تولید نفت آمریکا هم ممکن است شدت این افت را تشدید کند و به موجب آن بازار نفت در نیمه دوم ۲۰۱۹ وارد محدوده خرسی شود. پیش از گلدمن ساکس، مدیر‌عامل ویتول، بزرگ‌ترین‌ شرکت تجاری نفت در جهان نیز بر این موضوع تاکید کرده بود.

در این میان اما افزایش تولیدات شیل و سرازیر شدن نفت آمریکا به بازارهای جهانی به افزایش رقابت بین تولیدکنندگان سنتی برای حفظ سهم بازار منجر شده است. به گزارش دنیای بورس، به گفته‌  فعالان بازار نفت فشار افزایش سطح تولید و صادرات نفت آمریکا سایر تولیدکنندگان طلای سیاه از جمله کشورهای خاورمیانه را مجبور به در نظر گرفتن تخفیف در سبد نفتی تولیدی خود کرده است. نفت موربان ابوظبی برای چهارمین ماه متوالی با تخفیف نسبت به قیمت رسمی خود به فروش رفت. محموله‌های نفتی برای تحویل در چهار ماه ابتدایی سال ۲۰۱۹ نیز دارای تخفیف ۵ تا ۴۰ سنتی به ازای هر بشکه نفت هستند. حتی شرکت ملی نفت ابوظبی (ADNOC) مجبور به اعمال تخفیف‌های قابل‌توجه در چهار ماه اخیر بوده است.

بنا به گزارش هفته قبل اداره انرژی آمریکا (EIA) تولید نفت این کشور برای اولین بار به سطح ۱۲ میلیون بشکه در روز رسیده است. این میزان حدود ۲ میلیون بشکه از ظرفیت تولید نفت این کشور در اوایل سال ۲۰۱۸ میلادی بیشتر است که به موجب آن صادرات نفت آمریکا در ماه جاری به سطح ۶/ ۳ میلیون بشکه رسید.

نوآوری‌های تکنولوژیک در استخراج نفت شیل عامل اصلی افزایش ناگهانی تولید نفت آمریکا در دو سال اخیر بوده است. این ابداعات ضمن کاهش قابل ملاحظه هزینه تولید نفت، سرعت استخراج این ماده ارزشمند را نیز شتاب بخشیده است. انتظار می‌رود تا پایان سال ۲۰۱۹ ظرفیت تولید نفت این کشور مرز ۱۳ میلیون بشکه در روز را نیز رد کند و میانگین ۵۴/ ۱۲ میلیون بشکه را در سال جاری میلادی برای این کشور به ثبت رساند.

سیاست انبساطی تولید نفت آمریکا در تضاد با طرح کاهشی کشورهای عضو کارتل نفتی اوپک است که به منظور کنترل قیمت طلای سیاه در اواخر سال گذشته میلادی شکل گرفت. با این حال امید به حل مناقشات تجاری بین دو قدرت اقتصادی برتر دنیا از بهای نفت حمایت می‌کند و در صورت دستیابی به توافق تجاری بین پکن و واشنگتن، چشم‌انداز تقاضای نفت افزایش یافته و بهای طلای سیاه بار دیگر می‌تواند در مدار صعود قرار گیرد. اما اگر ترامپ تلاش کند با فشار بر اوپک قیمت‌ها را در سطوح پایینی نگه دارد، ممکن است هیچ‌کدام از این برآوردها محقق نشود.