ترامپ چگونه بهای طلای سیاه را نوسانی می‌کند؟
نیروی مخرب در بازار نفت
بر این اساس در حالی که نفت تا همین چند هفته قبل رشد‌های هفتگی پیاپی را به ثبت می‌رساند، در هفته کاری گذشته بزرگ‌ترین افت هفتگی از ابتدای ۲۰۱۹ تا کنون را به ثبت رساند. «تشدید جنگ تجاری آمریکا و چین» مهم‌ترین دلیل فشار بر قیمت‌ها و ثبت این افت هفتگی بود؛ عاملی که دونالد ترامپ در ایجاد و هدایت آن نقش مهمی دارد. به این ترتیب «برنت» و «نفت خام آمریکا» به‌عنوان دو نفت شاخص در بازار جهانی این کالا، در هفته کاری گذشته به ترتیب افت ۹/ ۴ و ۶/ ۶ درصدی را تجربه کردند تا نگرانی از شعله‌ور شدن آتش جنگ تجاری در بازار نفت به این شکل نمود پیدا کند. این میزان افت هفتگی در حالی است که تا پیش از آن، افزایش تنشهای ژئوپلیتیک در منطقه خاورمیانه با تحریک آمریکا، نگرانی از کاهش عرضه از سمت این منطقه را افزایش داد و نفت را به اوج ۷۴ دلار بر بشکه نیز رساند.
هر کدام از عوامل یادشده اگرچه عمدتا از «عامل ترامپ» ریشه می‌گیرند، اما کارکردهایی متفاوت دارند که می‌توانند مسیر قیمت‌ها را در بازار نفت صعودی یا نزولی کنند. همین کارکردهای متفاوت باعث شده است بازار جهانی نفت، تحت تاثیر دو عامل ریسک‌های ژئوپلیتیک و جنگ تجاری دچار نوساناتی شود که یک هفته به علت نگرانی از سمت عرضه قیمت‌ها را صعودی و هفته دیگر در پی اضطراب سمت تقاضا آن را نزولی می‌کند. در واقع سیاست‌های خارجی و اقتصادی دونالد ترامپ به گونه‌‌ای هستند که تنشهای سیاسی و تحریم‌ها را در نقاط مختلف دنیا از جمله منطقه خاورمیانه افزایش می‌دهند و از سوی دیگر با در افتادن با چین به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد آسیا، سلامت اقتصاد جهانی را تهدید می‌کنند. به همین دلیل هلیما کرافت، استراتژیست بازارهای کالایی در RBC Capital Markets به بلومبرگ می‌گوید: «ترامپ بار دیگر در حال اثبات این موضوع است که ویرانگرترین نیروی بازار نفت است.»
جنگ تجاری
در حال حاضر جنگ تجاری یکی از فعال‌ترین عوامل اثرگذار بر بازار نفت است؛ هرچند نگرانی بازار از دیگر عوامل نیز همچنان ادامه دارد. در پی اثرگذاری این عامل، هر بشکه نفت خام آمریکا برای نخستین بار در طول دو ماه گذشته بازگشتی به محدوده کمتر از ۶۰ دلار بر بشکه داشت و نفت خام برنت نیز پس از تجربه قیمت ۷۴ دلار بر بشکه در طول حدود دو ماه گذشته، به ۶۹/ ۶۸ دلار بر بشکه رسید. نگرانی از کند شدن رشد جهانی اقتصاد در پی بالا گرفتن جنگ تعرفه‌ای، همواره به‌عنوان اهرمی برای فشار بر قیمت نفت شناخته می‌شود؛ زیرا در پی این اتفاق، تقاضا برای نفت خام به خصوص از سمت اقتصادهای نوظهور که در عین وابستگی به مصرف نفت اقتصادهای شکننده‌ای نیز دارند، با کاهش مواجه می‌شود. بازار نفت در حال حاضر در حال تجربه این نگرانی از سمت عرضه است. این نگرانی در حالی بار دیگر در میان معامله‌گران شدت گرفته است که دونالد ترامپ در میانه مذاکرات پکن-واشنگتن که رسیدن به یک صلح تجاری را هدف گرفته بود، با یک توییت ناگهانی اعلام کرد بر کالاهای وارداتی چین تعرفه بیشتری اعمال خواهد کرد. در پی این تصمیم غافلگیرانه، آمریکا اخیرا تعرفه ۲۵۰ میلیارد دلار از کالاهای چینی را از ۱۰ درصد به ۲۵ درصد افزایش داد. همچنین اواسط هفته گذشته بود که شرکت مخابراتی هوآوی چین نیز در لیست سیاه ترامپ قرار گرفت تا این پیام به بازارهای جهانی مخابره شود که جنگ تجاری وارد مرحله‌ای تازه شده است. واکنش چین نیز وضع تعرفه متقابل بر ۶۰ میلیارد دلار کالای آمریکایی بود. این اقدامات آینده مذاکرات تجاری را بیش از پیش تیره و تار کرده است تا آنجا که کارشناسان فکر نمی‌کنند با وجود این اقدامات، سطح مذاکرات به راحتی به نقطه‌ای بازگردد که اواخر آوریل قرار داشت. از نگاه کارشناسان، اقدام اخیر آخرین اقدام این دو غول اقتصادی در مقابل یکدیگر نخواهد بود؛ زیرا اخیرا ترامپ اعلام کرده است بر ۳۰۰ میلیارد دلار دیگر از کالاهای چینی تعرفه‌ای ۲۵ درصدی وضع خواهد کرد که به معنای در برگرفتن تمام سطح تجاری چین با آمریکا می‌شود. این اقدام قطعا از سوی چین نیز بی‌پاسخ نخواهد ماند.
تنشهای ژئوپلیتیک
جنگ تجاری در حالی سمت تقاضای نفت خام را تحت فشار قرار داده و کاهش قیمت‌ها را در پی داشته که یک هفته پیش از افزایش اثرگذاری این عامل، نگرانی از افزایش تنشهای ژئوپلیتیک در پی اصرار ترامپ بر صفر کردن صادرات نفت خام ایران بود که سوخت رشد قیمت‌ها شد.در واقع پس از لغو معافیت‌ها برای مشتریان نفتی ایران از ابتدای این ماه میلادی و افزایش فشار تحریم‌های نفتی، پیام تهدید ایران به مسدود کردن تنگه هرمز در شرایطی که قرار نباشد نفت ایران از آن عبور کند به سمت آمریکا مخابره شد. در پی آن، آمریکا تحت آنچه محافظت از نفتکش‌ها نامید، ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن و بمب‌افکن‌‌های B ۵۲ را روانه خلیج فارس کرد. در چنین شرایطی بود که آسیب دیدن چهار نفتکش که دو عدد از آنها به عربستان سعودی تعلق داشت و همچنین حمله پهپادهای نیروهای حوثی به تاسیسات انتقال نفت آرامکو رقم خورد تا با افزایش نگرانی از اختلال عرضه، قیمت‌ها در هفته سوم مه به اوج برسد.اگرچه بهای طلای سیاه با ورود به هفته چهارم تحت تاثیر افزایش تنشهای تجاری میان آمریکا و چین کاهش یافت، اما به نظر می‌رسد یک عامل محرک دیگر در حال اضافه شدن به نگرانی‌های ژئوپلیتیک است. به گزارش روز گذشته بلومبرگ، آمریکا پس از آنکه حمله‌های اخیر در نزدیکی بندر فجیره و عربستان سعودی (تاسیسات آرامکو) را متوجه ایران دانست، ۱۵۰۰ نیروی نظامی به خلیج فارس اعزام می‌کند.
به این ترتیب به نظر می‌رسد دونالد ترامپ قصد ندارد از نقش‌آفرینی مخربی که در بازار نفت دارد، دست بردارد. بر اساس این گزارش، رئیس‌جمهوری آمریکا پس از آنکه پنتاگون در ادعایی تهران را به حملات اخیر در منطقه متهم کرد، دستور داده است نیروهای نظامی بیشتری به منطقه روانه شوند. هرچند اعزام این نیروها از نظر کارشناسان چندان قابل اعتنا نیست، زیرا مقیاس آن کوچک است و نمی‌توان از آن به‌عنوان نشانه‌ای از افزایش تنشهای نظامی بین دو کشور برداشت کرد. آن‌طور که ترامپ و پنتاگون تاکید کرده‌اند، اعزام این ۱۵۰۰ نیرو به منطقه با هدف افزایش توان دفاعی به ویژه دفاع موشکی و همچنین نظارت و مراقبت از خطوط حمل و نقل کشتی‌ها در خلیج فارس است. به نظر می‌رسد اشاره آنها به حفظ امنیت کشتی‌ها، به صحبت‌های مقامات ایرانی در رابطه با تنگه هرمز و توان ایران برای مسدود کردن آن در صورت صفر شدن صادرات نفت ایران بازمی‌گردد. روزانه چیزی حدود ۱۷ میلیون بشکه نفت خام از تنگه هرمز عبور کرده و راهی بازارهای جهانی نفت می‌شود. بنابراین معامله‌گران بازار نفت حتی تهدیدهای کلامی در رابطه با مسدود شدن این تنگه استراتژیک را جدی گرفته و معاملات تحت تاثیر این تنش‌ها قرار می‌گیرد تا آنجا که روند معاملات در هفته‌های اخیر نشان داد که حدود ۴۵ میلیون بشکه نفت خام در معاملات آتی روی قیمت‌هایی در محدوده ۱۰۰ دلار بر بشکه معامله شده است. با وجود تصمیمات سیاسی و اقتصادی دونالد ترامپ در قبال ایران و چین که نگرانی‌های ژئوپلیتیک و اقتصادی را در دنیا افزایش داده است، با تصمیم دولت ترامپ مبنی بر وضع تحریم‌های نفتی بر ونزوئلا یا حمایت از تحرکات ژنرال حفتر که تولید نفت در لیبی را در معرض خطر قرار داده است، نگرانی از کاهش عرضه از سمت این کشورها نیز ادامه دارد. با این حال ترامپ سعی دارد علاوه بر دو حوزه یادشده، با دخالت در تصمیم‌گیری‌های اوپک و اثرگذاری بر سیاست‌های عربستان سعودی، دستی نیز در کنترل تولید نفت خاورمیانه داشته باشد تا در موقع لزوم، شاهد افزایش تولیدات برای تامین نیاز بازار باشد. با این حال باید دید آشفته‌بازاری که ترامپ برای نفت ایجاد کرده و نتیجه‌اش تا کنون چیزی نبوده جز سرگیجه قیمتی در بازار این کالای استراتژیک، در نهایت به کجا خواهد رسید.
ارسال نظر