طلای‌سیاه در فاز انتظار قرار گرفت
تقابل نیروها در بازار نفت
اما به‌نظر می‌رسد این خوش‌بینی برای بازگرداندن قیمت‌ها به سطوح بالای ۶۰ دلار کافی نیست و شواهدی دال بر رفع قریب‌الوقوع خطر کرونا و رفع خطر کاهش شدید تقاضا برای نفت نیاز است تا قیمت‌ها به سطوح پیشین برسد. با وجود رشد نفت در چهار روز پیاپی در هفته گذشته، قیمت برنت هنوز نزدیک به ۸ دلار معادل ۱۲درصد کمتر از پیش از شیوع کرونا است. درحال‌حاضر بازار نفت در دو حوزه در حالت انتظار قرار دارد؛ اثر کرونا و سرانجام توافق اوپک‌پلاس برای کاهش تولید.
ویروس چینی هنوز درحال مبتلا کردن افراد بیشتری است و تعداد مبتلایان به بیش از ۷۰ هزار رسیده و بالغ بر هزار و ۷۰۰ نفر به علت این بیماری جان خود از دست داده‌اند. اما با کند شدن نرخ ابتلای روزانه، امید‌ها برای کنترل این ویروس در ماه‌های آینده افزایش یافته است. علاوه بر این، تولیدکننده‌های نفت در کمتر از دو هفته اخیر منتظر اعلام نظر روسیه برای همراهی با اوپک‌پلاس در تعمیق بیشتر کاهش تولید این گروه بوده‌اند. با این وجود روسیه هنوز پاسخی روشن در این باره نداده است. بنابراین احتمال برگزاری نشستی فوق‌العاده در ماه جاری بسیار پایین است و اغلب فعالان بازار معتقدند اگر اتفاقی در مورد کاهش تولید رخ دهد، در نشست چهارم و پنجم ماه میلادی آینده یعنی مارس خواهد بود. در معاملات روز دوشنبه تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۶ به وقت تهران) بهای نفت شاخص برنت ۸ سنت کاهش یافت و به قیمت ۲۴/ ۵۷ دلار در هر بشکه رسید، همچنین نفت شاخص آمریکا بدون تغییر محسوس حدود ۵۲ دلار بر بشکه معامله شد. درحالی‌که از هفته گذشته روند کاهشی قیمت‌ها متوقف شده است، سیگنال‌های مثبتی نیز در بازار آتی نفت دیده می‌شود. براساس گزارش رویترز، قیمت نفت در بازار آتی برای سررسید‌های نزدیک‌تر بالاتر از معاملات با سررسید دیرتر شده است که به معنای بازگشت بازار به حالت نرمال خود و خروج از ساختار «کونتانگو» است. هفته گذشته برای اولین بار در یک‌سال اخیر بازار کاملا وارد فاز کونتانگو شده بود. این ساختار معامله‌گران را به نگه‌داشتن نفت ترغیب می‌کند تا بتوانند آن را در آینده و با قیمت بالاتر بفروشند. به عقیده کارشناسان این ساختار نشان‌دهنده ضعف بازار و وجود مازاد عرضه است. اما درحال‌حاضر قیمت نفت برای سررسید آوریل حدود ۱۹ سنت بیشتر از بهای آن برای سررسید ماه مه است. این درحالی است که پیش از این وضعیت کاملا برعکس بود و در هفتم فوریه نفت برای سررسید آوریل ۳۳ سنت ارزان‌تر از سررسید آن برای مه فروخته می‌شد. علاوه بر این موضوع، اقداماتی از سوی برخی کشورهای شرق آسیا درحال وقوع است که می‌تواند تاثیر شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد این منطقه را تا حدودی تعدیل کند.
مشوق‌های مالی چین
سرمایه‌گذاران نفتی با وعده چند کشور شرق آسیا از جمله هنگ‌کنگ، سنگاپور، ژاپن علاوه بر چین برای مقابله با تاثیر مخرب ویروس کرونا بر رشد اقتصادی این کشورها، به آینده بازار نفت و بازگشت تقاضا امیدوار شدند. براساس گزارش بلومبرگ، دیروز چین پیشنهاد تامین مالی بیشتر به بانک‌ها را داده است. همچنین این کشور که مرکز شیوع ویروس کرونا است، درحال بررسی کاهش نرخ بهره بانکی نیز است. در این میان سنگاپور نیز قول داده است بسته‌ای «قدرتمند» در جهت اقدامات بودجه‌ای ارائه خواهد کرد. بانک‌های مرکزی فیلیپین، تایلند و مالزی نیز برای تقویت اقتصاد‌شان نرخ بهره را کاهش داده‌اند. به گفته تحلیلگران به علت همین مشوق‌ها، بازار سهام چین و پول ملی این کشور یوآن روز دوشنبه افزایش پیدا کردند. بازار سهام اروپا نیز به‌دنبال این رشد در شرق و به‌دلیل خوش‌بینی به‌وجود آمده، صعودی شد. اما ژاپن به‌عنوان چهارمین مصرف‌کننده نفت دنیا اعلام کرده است اقتصاد آن در بازه اکتبر تا دسامبر سال گذشته کوچک شده است و پیش‌بینی می‌شود کاهش رشد اقتصادی این کشور در فصل اول سال‌جاری حتی بیشتر شود. بر این اساس شاخص بازار سهام این کشور (Topix) در این روز کاهش یافت. از این‌رو بهای طلا که به پناهگاه سرمایه‌های نگران معروف است و در زمان بحران به‌طور طبیعی افزایش پیدا می‌کند، روز دوشنبه کاهش یافت. همچنین بسیاری از معامله‌گران نفت در انتظار انتشار آمار تولیدات اقتصادی ماه فوریه مخصوصا در آسیا هستند تا به‌وسیله آن حجم واقعی تاثیر کرونا بر بازار را تخمین بزنند. تحلیلگران کپیتال اکونومیست به خبرگزاری رویترز گفته‌اند پیش‌بینی می‌کنند عملکرد صنایع در ماه‌جاری ضعیف باشد اما اگر بهتر از میزان مورد انتظار باشند، قیمت کامودیتی‌ها می‌تواند بیش از این هم بالا برود.
با وجود این اخبار همچنان نگرانی از شیوع ویروس کرونا و سپس اخبار مربوط به توافق اوپک‌پلاس موثرترین عوامل بازار نفت هستند.
ادامه نگرانی درباره کرونا
همه پیش‌بینی‌ها در مورد اثر کرونا بر بازار نفت منفی است، اما تفاوت در میزان این تاثیر می‌تواند تغییرات بزرگی در روند بازار ایجاد کند. در گزارش روز گذشته «دنیای اقتصاد» به پیش‌بینی چهار نهاد مهم شامل اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA)، سازمان بین‌المللی انرژی (IEA)، اوپک و بانک گلدمن ساکس به تفصیل پرداخته شد. این نهاد‌ها همگی بر این باورند که ویروس کرونا بر تقاضای نفت تاثیر مخرب گذاشته و خواهد داشت. اما بنا به اینکه این سازمان‌ها کدام بخش از بازار را نمایندگی می‌کنند، پیش‌بینی متفاوتی ارائه دادند. برای مثال اوپک که متشکل از کشورهای صادرکننده نفت است خوش‌بینانه‌ترین پیش‌بینی و سازمان بین‌المللی انرژی که منافع مصرف‌کنندگان را مورد توجه قرار می‌دهد، بدبینانه‌ترین پیش‌بینی را از تقاضای نفت داشتند. بر این اساس IEA برآورد کرده است تقاضای نفت در فصل اول ۲۰۲۰ نسبت به همین دوره در سال گذشته ۴۳۵ هزار بشکه کاهش یابد که به این ترتیب شاهد اولین کاهش فصلی تقاضای نفت از زمان بحران ۲۰۰۹ خواهیم بود. در این میان EIA به‌عنوان یک نهاد دولتی آمریکایی برآوردی بین این دو سازمان داشت. بنابراین نگرانی‌ها درباره کرونا به قوت خود پابرجاست اما با کاهش سرعت شیوع این بیماری، قیمت‌ها فعلا و تا انتشار خبری مثبت یا منفی در این مورد تثبیت شده است.
روسیه در تردید
یکی از معدود عواملی که در چند هفته گذشته منجر به صعودی شدن قیمت نفت می‌شد، احتمال برگزاری نشست زودهنگام اوپک‌پلاس برای کاهش تولید نفت بود. بر این اساس، کمیته فنی این گروه پس از سه روز بررسی، پیشنهاد کاهش ۶۰۰ هزار بشکه‌ای نفت در هر روز را داد اما تاکنون روسیه به‌عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده غیرعضو اوپک در این گروه، نظری در این مورد ارائه نداده است. در روزهای گذشته اخباری متناقض از این کشور در مورد واکنش احتمالی روسیه به کاهش تولید درز کرد. برای مثال هفته گذشته گمانه‌هایی درباره اینکه روسیه با این پیشنهاد اوپک‌پلاس موافقت خواهد کرد، مطرح شد اما بلافاصله سخنگوی کرملین در اظهارنظری اعلام کرد ولادیمیر پوتین هنوز برای کاهش تولید نفت تصمیمی نگرفته و در زمان مناسب این تصمیم اتخاذ خواهد شد. علاوه بر این شرکت‌های نفتی روسیه با وزیر انرژی این کشور، الکساندر نواک برای بررسی وضعیت بازار و هماهنگی در این امور دیدار کردند، اما پس از این جلسه مدیران نفتی فقط درباره تمدید توافق قبلی اوپک‌پلاس مبنی بر کاهش ۷/ ۱ میلیون بشکه در روز که قرار است در مارس به پایان برسد، صحبت کردند. این مدیران در مورد تعمیق کاهش تولید هیچ اظهارنظری نکردند. همچنین به گفته خبرگزاری رویترز عواملی در روسیه انگیزه این کشور را برای کاهش تولید افزایش داده‌اند. براساس این گزارش، تصمیم روسیه برای واگذاری سهام یک بانک مهم دولتی منجر به افزایش نرخ برابری ارز این کشور یعنی روبل خواهد شد که به‌طور معمول این امر در تضاد با منافع صادرکنندگان این کشور به‌خصوص شرکت‌های نفتی است. همچنین اختلاف روسیه با کشور همسایه بلاروس که عمده نفت خود را از این کشور وارد می کند منجر به توقف صادرات ۲۴۰ هزار بشکه‌ای شده است. این امر و فرارسیدن دوره تعمیر و نگهداری پالایشگاه‌ها در ماه‌های آینده که باعث تعطیلی یا کاهش تولید آنها می‌شود، تولید نفت روسیه را خود به خود با افت روبه‌رو خواهد کرد. بنابراین شاید تصمیم بهتر برای روسیه این باشد که با پیوستن به پویشی که عربستان سخت آن را دنبال کرده است، قیمت نفت را بهبود بخشد و از این طریق درآمد ملی‌اش را افزایش دهد. در این میان برخی تحلیلگران می‌گویند دلیل اصلی تردید روسیه برای کاهش تولید این است که با این اقدام و افزایش احتمالی بهای نفت، تولیدکنندگان شیل در آمریکا تعداد دکل‌های برداشت نفت را افزایش خواهند داد و به این ترتیب در نهایت عرضه نفت به همان میزان قبلی بازمی‌گردد.
