«نیویورک تایمز» وضعیت کنونی بازار طلای سیاه و نقش تولیدکنندگان را بررسی کرد
حکمرانی نفتی اوپک‌پلاس
روزنامه نیویورک‌تایمز، در گزارشی به بررسی روابط کنونی بازار جهانی نفت پرداخته و با اشاره به اجلاس روز پنج‌شنبه اوپک و متحدانش، به توانایی این کشورها و به‌خصوص عربستان در جهت‌دهی به قیمت‌ها اشاره کرده است. البته به رغم آن که عربستان ترجیح می‌دهد محتاطانه با بحث افزایش تولید مواجه شود، اما روسیه و امارات بر افزایش تولید پافشاری دارند و شاید در چنین وضعیتی عربستان هم حاضر به پذیرش افزایش تولید جزئی شود. از سوی دیگر بحث بازگشت نفت ایران به بازار نیز مدنظر اعضا قرار خواهد گرفت و به نظر می‌رسد اوپک‌پلاسی‌ها برای تصمیم‌گیری خود نیم‌نگاهی به مذاکرات وین هم داشته باشند.
گذر از بحران در بازار نفت
در شرایطی که تولیدکنندگان خود را برای جلسه ماهانه روز پنج‌شنبه آماده می‌کنند، زمزمه‌هایی درباره رسیدن قیمت به ۱۰۰ دلار در هر بشکه برای نخستین‌بار از سال ۲۰۱۴ تاکنون به گوش می‌رسد. اوپک و متحدانش نیز در حال‌حاضر دست بالا را دارند. این در شرایطی است که انتظار می‌رود در ماه‌های آتی با بهبود اقتصادی در جهان و تسریع واکسیناسیون، تقاضا برای نفت خام رشدی سریع‌تر یا انفجاری داشته باشد. از سوی دیگر تولیدکنندگان آمریکایی هم با کاهش شدید قیمت‌ها و تولید در سال ۲۰۲۰، حالا به جای افزایش تولید بیشتر بر روی کاهش هزینه‌ها و مدیریت سرمایه متمرکز شده‌اند. نیل اتکینسون، تحلیلگر مستقل نفت درباره توانایی اوپک‌پلاس در شرایط کنونی می‌گوید: «اگر من تولید‌کننده اوپک‌پلاسی بودم، با شرایط کنونی بسیار راحت بودم.»
البته این روندهای نسبتا کوتاه‌مدت در حالی رخ می‌دهد که تغییرات گسترده‌تری در بازار نفت در حال رخ دادن است، چرا‌که نگرانی درباره تغییرات اقلیمی، تغییراتی را ایجاد می‌کند که به کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی منجر خواهد شد. نگرانی‌هایی از این دست آینده صنعت نفت را می‌تواند تحت‌تاثیر قرار دهد، اما برخی تحلیلگران معتقدند چنین شرایطی در سال‌های آتی به افزایش قیمت نفت کمک خواهد کرد. تحلیلگران شرکت مشاوره تجاری گروه مشاوران بوستون (Boston Consulting Group) در مقاله اخیر خود از احتمال آخرین رونق و انفجار قیمت نفت در آینده‌ای نزدیک خبر داده‌اند.
با توجه به چنین نگاهی، برنامه‌های عظیم محرک اقتصادی اروپا و آمریکا می‌تواند به ثبت رکوردهای جدیدی در رشد اقتصادی منجر شود و مصرف نفت را به اوج برساند و حتی به سطوحی بالاتر از دوران پیشا همه‌گیری برساند. در چنین شرایطی تامین‌کنندگان نفت به چند دلیل خواهان آن هستند تا عرضه را کنترل کنند.
بازار در مسیر نفت ۱۰۰ دلاری
شرکت‌های نفتی کاهش شدید قیمت‌ها و تقاضا در سال ۲۰۲۰ را با کاهش سرمایه‌گذاری در حفاری نفت و گاز پاسخ دادند. همچنین تحت‌فشار تنظیم‌کنندگان بازار، دادگاه‌ها و سرمایه‌گذاران برای جلوگیری از انتشار کربن، شرکت‌های نفتی در حال روانه‌کردن سرمایه بیشتر‌ی به سوی انرژی‌های پاک و تجدیدپذیر هستند. در چنین شرایطی، این شرکت‌ها ممکن است همزمان با بازگشت رانندگان به جاده‌ها و افزایش پروازهای هوایی که تقاضا را بالاتر می‌برد، نتوانند عرضه را همگام با تقاضا افزایش دهند. تحلیلگران شرکت انرژی اسپکتس (Energy Aspects) در یادداشتی عنوان کرده‌اند: «سمت عرضه و سرمایه‌گذارانش اشتهای خود برای نفت را زودتر از مصرف‌کنندگان از دست داده‌اند و این امر به معنای آن است که فرمان در دست رهبران اوپک‌پلاس خواهد بود.»
انرژی اسپکتس در این یادداشت همچنین پیش‌بینی نفت ۱۰۰ دلار بر بشکه در حد فاصل سال‌های ۲۰۲۵-۲۰۲۳ را به مشتریان خود ارائه کرده‌اند. در واقع همزمان با اینکه بسیاری از شرکت‌های نفتی اروپا و ایالات متحده در حال کاهش سرمایه‌گذاری در نفت و گاز هستند، سعودی‌ها و سایر تولیدکنندگان اوپک‌پلاس در حال گسترش این بخش هستند.
البته بسیاری از ناظران نیز با بدبینی پیش‌بینی می‌کنند که قیمت‌های نسبتا بالای کنونی، ممکن است باعث افزایش حفاری و عرضه نفت شود که در نهایت مانع رشد شدید قیمت‌ها خواهد شد. نیل اتکینسون در این‌باره می‌گوید: «من فکر می‌کردم با این رشد قیمت‌های وسوسه برانگیز، سرمایه‌گذاری برای تولید بیشتر در صنعت شیل و در میان تولیدکنندگان بزرگ آن افزایش یابد.»
تعیین کنندگی اراده اوپک‌پلاس
سوال اصلی که در حال‌حاضر در برابر شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان به عنوان رهبر اوپک‌پلاس قرار دارد، این است که باید با چه سرعتی ۶ میلیون بشکه باقی‌مانده از توافق کاهش تولید به بازار بازگردد و به نظر می‌رسد که گروه قصد دارد تا اوایل سال ۲۰۲۲ تغییری در عرضه خود ایجاد نکند. البته تحلیلگران درباره پایبندی اوپک‌پلاس به این گزاره مردد هستند، چرا‌که تقاضا احتمالا خیلی سریع افزایش خواهد یافت؛ اما شاهزاده عبدالعزیز تمایل دارد که تا حد امکان نسبت به افزایش تولید محتاطانه عمل کند و پیش‌بینی‌های خوش‌بینانه درباره رشد تقاضا را نادیده بگیرد. او در جلسات اخیر بارها هشدار داده که تاثیرات همه‌گیری هنوز به پایان نرسیده و افزایش بیش از حد عرضه، می‌تواند تمام دستاوردهای اوپک‌پلاس را از بین ببرد. وی در کنفرانس خبری ابتدای ماه ژوئن گفت که برای درک وضعیت به پیش‌بینی‌ها اتکا نمی‌کند و شرایط کنونی را در نظر می‌گیرد.
این رویکرد محتاطانه احتمالا در چشم‌انداز خود ورود نفت خام ایران به بازار جهانی در آینده را در نظر گرفته است و آنها در چنین شرایطی ترجیح می‌دهند با تاخیر به افزایش تقاضا پاسخ دهند تا قیمت‌ها به سمت بالاتر حرکت کنند. امری که عواقب سنگینی مانند افزایش قیمت سوخت و کند شدن روند بهبود اقتصادی را می‌تواند به دنبال داشته باشد.
در واقع می‌توان گفت که در حال‌حاضر قیمت‌ها نه به دلیل کمبود نفت، بلکه به دلیل تصمیم کشورهای اوپک‌پلاس مبنی بر حفظ سطح پایین تولید افزایش یافته است. سعودی‌ها و متحدانشان در حال‌حاضر می‌توانند تصمیم بگیرند که چه مقدار نفت را روانه بازار کنند و این امر قدرت بسیار زیادی به آنها داده است. آمریتا سن، رئیس بخش بازارهای نفت شرکت انرژی اسپکتس معتقد است در حال تمایل این کشورها به عرضه بیشتر نفت تنها عنصر تعیین‌کننده است و دیگران نیز تقریبا چاره‌ای جز پذیرش تصمیمات اوپک و متحدانش ندارند.
هر چند عربستان به‌عنوان بزرگ‌ترین تامین‌کننده در مقام رهبری اوپک‌پلاس قرار گرفته، اما حفظ انسجام برایش بسیار مهم است و به همین دلیل نمی‌تواند تمایل روسیه و امارات به افزایش تولید را نادیده بگیرد. برخی تحلیلگران در همین راستا معتقدند که ممکن است سعودی‌ها با افزایش تولید ۵۰۰ هزار بشکه‌ای یا افزایش تولید در اواخر سال موافقت کنند. سران اوپک‌پلاس از سوی دیگر مذاکرات میان ایران و قدرت‌های غربی درباره احیای توافق هسته‌ای را زیرنظر دارند و در صورت حصول توافق میزان افزایش عرضه ایران و تاثیری که می‌تواند بر بازار داشته باشد را هم در نظر می‌گیرند. تحلیلگران می‌گویند بدون افزایش تولید از سوی اوپک‌پلاس، حتی بازگشت عرضه از سوی ایران ممکن است چندان شرایط بازار را تغییر ندهد و فشار افزایشی قیمت نفت همچنان ادامه یابد. حال باید منتظر ماند و دید که در اجلاس پنج‌شنبه اوپک‌پلاس چه تصمیماتی اتخاذ می‌شود و بازار به کدام‌سو حرکت می‌کند.
