با وجود تقابل آمریکا و چین، تجارت انرژی دو کشور رونق پیدا کرد
تنش‌‌‌زدایی گازی واشنگتن - پکن؟
ایالات متحده در حال حاضر پس از استرالیا بزرگ‌ترین صادرکننده گاز طبیعی مایع به چین است و پکن به دلیل اتکایی که در این حوزه کلیدی به رقبایش دارد، تا حدی با احتیاط دست به عمل در قبال این کشورها می‌‌‌زند. در چنین شرایطی، به نظر می‌رسد که تجارت گسترده گازی پکن و واشنگتن و اتکای چین به گاز آمریکا، پتانسیل آن را ایجاد کرده است که در آینده‌‌‌ای نه چندان دور، شاهد تنش‌‌‌زدایی بیشتر بین این دو ابرقدرت جهانی باشیم.
قرارداد جدید گازی چین با شرکت LNG آمریکایی
به گزارش روزنامه فایننشال تایمز، شرکت صادرات گاز مایع طبیعی ونچر گلوبال ال‌‌‌ان‌‌‌جی (Venture Global LNG) اعلام کرده که بر سر دو قرارداد برای ارسال ۵/ ۳میلیون تن سوخت در سال، با شرکت ملی نفت فلات قاره چین/ سینوک (CNOOC) که بزرگ‌ترین واردکننده ال‌‌‌ان‌‌‌جی در چین محسوب می‌شود، به توافق رسیده است.
با احتساب قراردادهای جدید شرکت ملی نفت فلات قاره چین، تعداد قراردادهای بزرگی که از ماه اکتبر تاکنون بین مشتریان چینی و صادرکنندگان آمریکایی امضا شده، به ۷ مورد رسیده است. برخی از این قراردادها بسیار طولانی‌مدت هستند و قرار است دهه‌‌‌ها پابرجا بمانند.
فایننشال‌تایمز به نقل از تحلیلگران می‌‌‌گوید که چین در سال‌جاری به بزرگ‌ترین خریدار LNG در سراسر جهان تبدیل می‌شود و در این زمینه از ژاپن پیشی خواهد گرفت. این در حالی است که به گفته اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA)، در بخش ظرفیت صادرات گاز مایع طبیعی، ایالات متحده از استرالیا و قطر پیشی خواهد گرفت.
تنش‌‌‌های فزاینده در روابط پکن - واشنگتن
روابط میان چین و آمریکا در سال‌های گذشته همواره با اختلاف‌‌‌ها و گاه تنش‌‌‌هایی همراه بوده است، اما این تنش‌‌‌ها از زمان قدرت گرفتن شی‌جین پینگ در چین و مشخصا در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ، پس از آتش‌‌‌بسی کوتاه با جنگ اقتصادی و تعرفه‌‌‌ها و تحریم‌ها تشدید شد. حالا جو بایدن، رئیس‌جمهور دموکرات آمریکا با اقدامات تحریک‌‌‌آمیز به دنبال فشار بر چین است و به نظر می‌رسد استراتژی سخت‌‌‌گیرانه‌‌‌ای برای این کشور تدوین کرده است.
او بارها به شکل مستقیم و غیرمستقیم، بحث مهار چین را به عنوان یک اولویت مطرح کرده است و این در شرایطی است که آمریکا در حال افزایش حضور نظامی خود در اطراف چین و دریای چین‌جنوبی است.
بایدن تنش‌‌‌ها با چین را به جایی رسانده که بسیاری از تحلیلگران می‌‌‌گویند در سناریویی، حتی احتمال درگیری نظامی بین چین و آمریکا بر سر الحاق تایوان به سرزمین اصلی چین وجود دارد.
تنش‌‌‌ها بین واشنگتن و پکن تقریبا بر سر همه چیز است؛ از آزار و اذیت مسلمانان اویغور در سین‌کیانگ و سرکوب جنبش دموکراسی‌خواهی در هنگ‌کنگ گرفته تا فعالیت‌های نظامی تهاجمی چین در دریای چین جنوبی یا در رابطه با تایوان که تشدید شده است. در عین حال، چین نیز آمریکا را متهم کرده که مانند یک نیروی هژمون عمل می‌کند و در تلاش است جنگ سردی بین دو ابرقدرت ایجاد کند.
در مقابل، فروش گاز روی دیگر سکه روابط این دو ابرقدرت در زمینه‌‌‌های انرژی و تغییرات اقلیمی است. هر دو دولت در اجلاس اقلیمی سازمان ملل متحد که ماه گذشته در گلاسکو برگزار شد، به انتظارات درباره دستیابی به توافقی برای رسیدگی به بحران تغییرات اقلیمی پایان دادند. همچنین با ابتکار دولت جو بایدن، چین و آمریکا درباره آزادسازی مشترک ذخایر استراتژیک نفتی در جهت کاهش قیمت‌ها مذاکره کردند.
جیسون بوردوف، رئیس دانشکده علوم اقلیمی دانشگاه کلمبیا که از مقامات سابق بخش انرژی در دوران ریاست جمهوری باراک اوباماست، درباره نقش انرژی و تغییرات اقلیمی در روابط دو کشور می‌‌‌گوید: «روابط ایالات متحده و چین از بسیاری جهات در نقطه بسیار پایین و ضعیفی قرار دارد. اما حوزه انرژی و تغییرات اقلیمی نقاط روشن بالقوه‌‌‌ای هستند که با وجود تنش و درگیری، می‌توان در مورد آنها همکاری بیشتری داشت.»
اشتیاق شرکت‌های انرژی آمریکایی برای همکاری با چینی‌‌‌ها
ونچر گلوبال پیش از این در ماه نوامبر قراردادهایی برای ارسال سالانه ۴میلیون تن LNG به گروه نفت و گاز دولتی ساینوپک (Sinopec) را نهایی کرده بود. قرارداد ونچر گلوبال با ساینوپک ۲۰ساله است و این شرکت در کنار آن نیز قراردادهای کوتاه‌مدتی برای ارسال ۵/ ۳میلیون تن گاز طبیعی مایع با یونیپک (Unipec)، یکی از شرکت‌های تابعه ساینوپک امضا کرده بود. یکی از قراردادهای جدید این شرکت آمریکایی با شرکت سینوک نیز ۲۰ ساله است.
مایک سابل، مدیر اجرایی شرکت ونچر گلوبال می‌‌‌گوید که پشت این توافق، تلاش‌‌‌های چین برای کاهش انتشار کربن با جایگزینی زغال‌سنگ با گاز طبیعی در نیروگاه‌‌‌ها قرار دارد. سابل همچنین افزود که قرارداد این شرکت با ساینوپک قبل از نشست اقلیمی سازمان ملل متحد، پیام خوب و مثبتی دراین‌باره مخابره کرد. وی به روزنامه فایننشال تایمز گفت: «چین در حال حاضر سریع‌‌‌تر از بقیه آسیا به دنبال قراردادهای گازی جدید است. اما همزمان با اینکه ما این قراردادها را اعلام می‌‌‌کنیم، بقیه کشورها هم در این حوزه دست به اقدام می‌‌‌زنند، زیرا در غیر‌این صورت چین از مزیت و برتری بزرگی برخوردار خواهد شد.»
سابل می‌‌‌گوید که اکنون جهان در موقعیت فوق‌‌‌العاده‌‌‌ای قرار دارد که واقعا به گاز طبیعی مایع آمریکا نیاز دارد و از سوی دیگر هم گاز LNG آمریکا سریع‌‌‌ترین چیزی است که می‌تواند وارد بازار شود.
شرکت چنیر انرژی (Cheniere Energy)، بزرگ‌ترین صادرکننده LNG آمریکا معتقد است که رشد تقاضا در چین ادامه خواهد داشت و اخیرا با خریداران چینی از جمله شرکت دولتی ساینوکم (Sinochem) قراردادی را نهایی کرده که مجموعا ۳میلیون تن LNG در سال به چین می‌‌‌فرستد.
آناتول فایگین، مدیر تجاری چنیر انرژی به روزنامه فایننشال تایمز گفته است: «ما فکر می‌‌‌کنیم که آسیا محرک اصلی رشد صنعت ما و تقاضا برای LNG است و چین نیز بزرگ‌ترین بازیگر در این بخش است.»
بزرگ‌ترین تامین‌‌‌کنندگان گاز چین، مهم‌ترین رقبای این کشور هستند
معاملات و جریان گاز صادراتی آمریکا به چین، پس از توقف در دوران دولت ترامپ، حالا دوباره افزایش یافته است. توقف صادرات گاز آمریکا به دلیل وضع تعرفه گمرکی از سوی ترامپ برای کالاهای چینی صورت گرفت، چراکه چین نیز با وضع تعرفه بر گاز ایالات متحده اقدام دولت ترامپ را تلافی کرد. شرکت‌های چینی در ماه‌‌‌های اخیر و همزمان با بحران کمبود برق و جهش خیره‌‌‌کننده قیمت جهانی گاز، به دنبال تامین مطمئن گاز موردنیاز کشور بوده‌‌‌اند.
بر اساس داده‌‌‌های تجاری که توسط رفینیتیو (Refinitiv) گردآوری شده، ایالات متحده دومین تامین‌‌‌کننده بزرگ LNG چین در ۹ ماه نخست سال‌جاری بوده است. نکته جالب آنجاست که رتبه اول در اختیار استرالیا قرار دارد که اخیرا تنش‌‌‌های بی‌‌‌سابقه‌‌‌ای با چین داشته و روابط بین طرفین به سرعت رو به وخامت است. بسیاری استرالیا را مهم‌ترین متحد آمریکا در برنامه مهار چین می‌‌‌دانند و آمریکا اخیرا با قرارداد فروش زیردریایی‌‌‌های هسته‌‌‌ای به این کشور، خشم پکن را برانگیخته است.
نیکوس تسافوس، رئیس بخش انرژی و ژئوپلیتیک اندیشکده آمریکایی مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS) درباره وضعیت روابط چین و تامین‌‌‌کنندگان اصلی LNG این کشور می‌‌‌گوید: «چین نیمی از گاز مایع طبیعی خود را از استرالیا و ایالات متحده آمریکا دریافت می‌کند و این چیزی نیست که پکن را خوشحال کند. اما آنها برای تامین نیاز خود به گاز LNG باید با این کشورها همکاری کنند.»
چالش‌های مسیر مشترک دو طرف
وزارت امور خارجه چین در متن منتشرشده خلاصه تماس روسای جمهور آمریکا و چین آورده است که شی جین پینگ، رهبر حزب کمونیست و رئیس‌‌‌جمهوری خلق چین به جو بایدن گفته است که خواهان تقویت همکاری‌‌‌ها در زمینه گاز طبیعی است.
چنین اظهاراتی از سوی شی جین پینگ، نشان می‌دهد که پکن نقش کلیدی و محوری برای آمریکا در زمینه تامین سوخت خود در نظر گرفته است. امری که بی‌‌‌تردید چندان به مذاق سیاستمداران حزب کمونیست چین خوش نمی‌‌‌آید، اما این کشور در میانه بحران جهانی بازار گاز و انرژی، چاره دیگری جز اتکا به منابع انرژی آمریکایی ندارد.
با این حال، رشد قیمت گاز در آمریکا که به بالاترین سطح خود از سال ۲۰۰۸ به بعد رسیده، باعث شده بسیاری از سیاستمداران و قانون‌گذاران آمریکایی خواهان کاهش، تعلیق یا پایان دادن به صادرات گاز طبیعی شده‌‌‌اند تا مانع از جهش بیشتر قیمت آن در داخل کشور شوند.
مدیران شرکت‌های انرژی می‌‌‌گویند که صادرات LNG، فرصتی برای کمک به بازنشسته کردن نیروگاه‌‌‌های مبتنی بر زغال‌سنگ است تا نیروگاه‌‌‌های برق در کشورهایی چون چین برای تامین انرژی از گاز استفاده کنند.
همچنین بوردوف، رئیس دانشکده علوم اقلیمی دانشگاه کلمبیا هم می‌‌‌گوید که هرگونه اقدام برای کاهش صادرات، اعتماد به آمریکا به عنوان یک تامین‌‌‌کننده انرژی قابل اتکا را تضعیف می‌کند. بوردوف با نگرانی، این شرایط را با وضعیت اتکای اروپا به گاز روسیه که ابعاد سیاسی و ژئوپلیتیک هم برای آنها دارد، مقایسه می‌کند.
به هر روی، حالا باید منتظر ماند و دید که آیا افزایش تجارت در حوزه انرژی و بالاخص در زمینه صادرات گاز مایع طبیعی آمریکا به چین، می‌تواند از سطح تنش‌‌‌ها بین این دو ابرقدرت بکاهد یا خیر. سوالی که پاسخ به آن بی‌‌‌تردید نیاز به گذشت زمان دارد؛ اما آنچه در حال حاضر واضح است، نیاز شدید چین به گاز رقبایی چون استرالیا و آمریکا در میانه بحران جهانی گاز است.
از سوی دیگر نیز آمریکا می‌‌‌داند که با توجه به اتکای چین به گاز ایالات متحده می‌تواند مانع بروز درگیری و اختلاف در بسیاری از مسائل شود، چراکه پای منافع چین نیز در میان است. امری که نمونه آن را می‌توان در مشارکت چین با آمریکا در زمینه توافقات اقلیمی گلاسکو به روشنی مشاهده کرد.
