آسوشیتدپرس به سوالات کلیدی درباره وابستگی قاره‌سبز به مسکو پاسخ می‌دهد
چرایی اجتناب اروپا از تحریم انرژی روسیه
تصاویر شوکه‌‌‌‌‌‌‌‌کننده از شهر اوکراینی بوچا و اتهامات جنایت جنگی به روسیه فشار بیشتری برای تشدید تحریم‌ها علیه مسکو ایجاد کرده است. هدف اصلی احتمالا نفت و گاز طبیعی روسیه باشد که واردکنندگان اروپایی هرروزه ۸۵۰میلیون دلار برای واردات آن هزینه می‌کنند، با این حال پیشنهادات تحریمی اتحادیه اروپا در روز چهارشنبه چیز دیگری را نشان داد. این پیشنهادات که باید توسط ۲۷ عضو این اتحادیه به تایید برسد، خرید زغالسنگ روسیه را ممنوع می‌کند و از ورود کشتی‌‌‌‌‌‌‌‌های روسی به بنادر اتحادیه اروپا جلوگیری می‌کند. اورزولا فن‌درلاین، رئیس کمیسیون اروپا در این‌باره گفته کار بر روی تحریم‌های بیشتر از جمله واردات نفت در حال انجام است. بریتانیا همچنین کشورهای گروه ۷ و ناتو را برای توافق بر سر یک برنامه زمانی جهت حذف تدریجی واردات نفت و گاز از روسیه تشویق کرده است؛ اما این کار آسان نیست چراکه اروپا به انرژی روسیه وابسته است. آسوشیتدپرس به چند پرسش کلیدی درباره واردات انرژی اروپا از روسیه و اینکه آیا بایکوت مسکو امکان‌‌‌‌‌‌‌‌پذیر است یا خیر پاسخ داده است.
میزان عرضه روسیه به اروپا چقدر است؟
اتحادیه اروپا حدود ۴۰درصد گاز طبیعی خود را از روسیه وارد می‌کند که برای گرمایش خانگی، تولید برق و عرضه به صنایع به‌عنوان سوخت و همینطور ماده اولیه کلیدی برای محصولاتی مانند کود مورد‌استفاده قرار می‌گیرد. برای نفت وابستگی اروپا کمتر است. ۲۵درصد مصرف نفت اروپا به همسایه شرقی متکی است که بیشتر برای تولید بنزین و گازوئیل کاربرد دارد. به گفته تحلیلگران اس‌‌‌‌‌‌‌‌اند‌‌‌‌‌‌‌‌پی‌گلوبال، حدود ۱۴درصد از دیزل اروپا هم توسط روسیه تامین می‌شود که قطع آن موجب افزایش هزینه کامیون‌‌‌‌‌‌‌‌ها و تراکتورها می‌شود که پیش از این نیز بالا بود.
چرا اروپا مانند آمریکا نمی‌تواند واردات انرژی روسیه را قطع کند؟
از آنجا که ایالات‌متحده آمریکا به دلیل بهکار گرفتن حفاری به روش شکست هیدرولیکی یا Fracking در مخازن شیل طی بیش از یک دهه اخیر تبدیل به یک تولیدکننده و صادرکننده نفت شده است، مقدار کمی نفت از روسیه وارد می‌‌‌‌‌‌‌‌کرد و هیچ واردات گاز طبیعی از این کشور نداشت. اروپا مخازن گاز و نفت دارد اما تولید از این میادین در حال کاهش بوده که موجب وابستگی اتحادیه اروپا به واردات شده است. از واردات ۱۵۵میلیارد متر‌مکعبی گاز اروپا از روسیه در هر سال، ۱۴۰میلیارد متر‌مکعب آن از طریق خطوط لوله‌‌‌‌‌‌‌‌ای که از اوکراین، لهستان و دریای بالتیک عبور می‌کنند، وارد می‌شود. اروپا تلاش زیادی برای دریافت گاز به شکل LNG دارد، اما گاز طبیعی مایع نمی‌تواند فقدان منابع گازی خطوط لوله روسیه را جبران کند.
ال‌‌‌‌‌‌‌‌ان‌‌‌‌‌‌‌‌جی بسیار گران‌‌‌‌‌‌‌‌تر است و تامین‌‌‌‌‌‌‌‌کنندگان آن به حداکثر تولید رسیده‌‌‌‌‌‌‌‌اند، درحالی‌که برخی کشورهای اروپایی مانند اسپانیا به‌‌‌‌‌‌‌‌خوبی به ترمینال‌‌‌‌‌‌‌‌های ال‌‌‌‌‌‌‌‌ان‌‌‌‌‌‌‌‌جی متصل هستند و پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌های جدیدی در این زمینه در کشورهایی مانند یونان و لهستان در حال انجام است، زیرساخت کافی برای دریافت محموله‌‌‌‌‌‌‌‌های LNG برای بقیه کشورهای اروپایی وجود ندارد. علاوه‌بر این، ساخت پایانه‌‌‌‌‌‌‌‌های LNG و خطوط لوله‌‌‌‌‌‌‌‌ای که گاز را به مناطقی که به آن نیاز دارند منتقل کنند، سال‌ها زمان می‌‌‌‌‌‌‌‌برد. از آنجا که اتکا به روسیه برای کشورهای مختلف اروپایی متفاوت است، توافق اتحادیه اروپا بر سر بایکوت این کشور دشوار است. لیتوانی شنبه این هفته گفت واردات گاز از روسیه را متوقف کرده است و فقط بر پایانه LNG خود که سال۲۰۱۴ ساخت، اتکا خواهد داشت. لهستان که سال‌ها به‌‌‌‌‌‌‌‌دنبال جایگزین گاز روسیه بوده است، گفته علاوه‌بر برداشتن گام‌هایی در جهت ممنوعیت نفت و زغالسنگ روسیه، از پایان سال قراردادهای خود با این کشور را تمدید نخواهد کرد. آلمان، به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد این قاره، همچنان ۴۰درصد از گاز خود را از روسیه وارد می‌کند، با این حال این کشور قصد دارد واردات زغالسنگ از روسیه را تابستان ۲۰۲۲ و واردات نفت را پایان سال متوقف کند. این کشور همچنین گفته تا سال۲۰۲۴ تا حد زیادی از گاز روسیه مستقل خواهد شد.
اروپا از چه منابع دیگری می‌تواند انرژی خود را تامین کند؟
این قاره تمام تلاش خود را برای یافتن منابع جدید بهکار بسته و به‌‌‌‌‌‌‌‌دنبال تسریع پروژه‌‌‌‌‌‌‌‌های بادی و خورشیدی است. اتحادیه اروپا برنامه دارد استفاده از گاز روسیه را تا پایان سال دوسوم کاهش دهد و پیش از سال۲۰۳۰ آن را کاملا متوقف کند. اروپا همچنین علاوه‌بر دریافت LNG از کشورهایی مانند آمریکا و قطر، تلاش می‌کند گاز را از خطوط لوله غیرروسی از نروژ و الجزایر وارد کند. بحث نفت متفاوت است چراکه این کامودیتی غالبا از طریق کشتی حمل می‌شود، با این حال با توجه به محدودیت عرضه بازار نفت، جایگزینی نفت روسیه آسان نخواهد بود. عدم‌دریافت بیش از ۲میلیون بشکه در روز نفت روسیه توسط اروپا موجب افزایش قیمت نفت جهانی خواهد شد. البته روسیه می‌تواند با درآمد کمتر، نفت خود را به هند و چین بفروشد. هرچند دیروز چهارشنبه خبر‌گزاری رویترز گزارش داد پالایشگران دولتی چین با وجود تخفیف‌‌‌‌‌‌‌‌های بالا، از قراردادهای جدید برای دریافت نفت روسیه امتناع می‌کنند.
اگر اروپا انرژی روسیه را تحریم کند چه اتفاقی می‌‌‌‌‌‌‌‌افتد؟
تخمین‌‌‌‌‌‌‌‌ها متفاوت است، اما قطع این جریان بهطور ضمنی یک ضربه بزرگ به اقتصاد اروپا را در ذهن متبادر می‌کند. این ممنوعیت ممکن است به‌معنای این باشد که دولت‌ها مجبور به سهمیه‌‌‌‌‌‌‌‌بندی گاز برای شرکت‌ها شوند تا انرژی کافی به منازل و بیمارستان‌‌‌‌‌‌‌‌ها برسد. تولیدکنندگان فلزات، کود، مواد شیمیایی و شیشه نیز به سختی آسیب خواهند دید. حتی یک قطعی جزئی گاز برای صنایع موجب ازدست‌رفتن صدها‌هزار شغل خواهد شد. کریگ ارلام، تحلیلگر ارشد بازارها در کار‌گزاری ارزی OANDA به آسوشیتدپرس گفت: «ما احتمالا همچنان شاهد مقاومت آلمان و تعداد معدودی کشور دیگر خواهیم بود، زیرا آنها به واردات نفت، گاز و زغالسنگ روسیه متکی هستند.» او افزود: «پیش‌‌‌‌‌‌‌‌بینی‌‌‌‌‌‌‌‌ها برای تاثیر تحریم متفاوت است، اما بهطور قطع کشورها را وارد رکود خواهد کرد.»
گروهی ۹ نفره از اقتصاددانان آمریکایی، بریتانیایی و آلمانی همچنین گفته‌‌‌‌‌‌‌‌اند ممنوعیت انرژی روسیه به‌معنای هزینه‌‌‌‌‌‌‌‌های بسیار زیاد اقتصادی برای آلمان خواهد بود اما این موضوع «واضحا قابل‌مدیریت» خواهد بود. به گفته آنها، آلمان رکودهای شدیدتری را در سال‌های گذشته پشت‌‌‌‌‌‌‌‌سر گذاشته و سریعا ریکاوری شده است مانند بحران مالی جهان در سال۲۰۰۹ و رکود ناشی از همه‌‌‌‌‌‌‌‌گیری کرونا. آنها در تحلیلی در پورتال مرکز تحقیقات سیاست اقتصادی voxeu. org گفتند: «ترس عمومی درباره پیامدهای فاجعه‌‌‌‌‌‌‌‌بار تحریم انرژی از سوی گروه‌های لابی و اندیشکده‌‌‌‌‌‌‌‌های وابسته، مطابق با استانداردهای آکادمیک نیست.»
اروپا چه کار دیگری می‌تواند بکند؟
سیمون تاگلیاپیترا، کارشناس سیاست انرژی و گونترام ولف، اقتصاددان در اندیشکده Bruegel در بروکسل بلژیک پیشنهاد داده‌‌‌‌‌‌‌‌اند اتحادیه اروپا بر نفت و گاز روسیه تعرفه بزند. این کار درحالی‌که از ضربه عمده به رشد اقتصادی اروپا جلوگیری می‌کند و این مزیت قانونی را به‌‌‌‌‌‌‌‌همراه خواهد داشت که قراردادهای دو طرف دست‌‌‌‌‌‌‌‌نخورده باقی خواهند ماند، درآمد روسیه را کاهش خواهد داد. رهبران اروپایی هفته گذشته بر همان قراردادها برای محافظت از خود در برابر درخواست روسیه برای دریافت روبل در ازای گاز، اصرار ورزیدند. پول ناشی از تعرفه‌‌‌‌‌‌‌‌ها می‌تواند برای کمک به خانوارهای آسیب‌‌‌‌‌‌‌‌پذیر در برابر قیمت‌های بالای انرژی مورد‌استفاده قرار گیرد. تاگلیاپیترا می‌گوید: «درحالی‌که هزینه ارتشی که به اوکراین حمله کرد قبلا پرداخت شده است، این تعرفه کرملین را در موقعیت اقتصادی دشوارتری قرار می‌دهد که در آن ممکن است برای خرید کالاها از جهان خارج، از جمله تسلیحات و پرداخت حقوق بخش عمومی با مشکل مواجه شود.»
اروپا چگونه به این نقطه رسید؟
آلمان با دورشدن از زغالسنگ و پس از اینکه آنگلا مرکل، صدراعظم سابق این کشور، نیروگاه‌‌‌‌‌‌‌‌های هسته‌‌‌‌‌‌‌‌ای باقی‌مانده را بعد از فاجعه فوکوشیما در ژاپن در سال۲۰۱۱ تعطیل کرد، به گاز طبیعی متکی شد. مرکل بر گفت‌‌‌‌‌‌‌‌وگوی دیپلماتیک با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در طول ۱۶ سال مسوولیت خود تاکید کرد و می‌‌‌‌‌‌‌‌گفت که حتی در طول جنگ سرد، جریان انرژی از روسیه ادامه یافته است. او همچنین از خط لوله نورداستریم۲ روسیه به‌‌‌‌‌‌‌‌رغم انتقادها مبنی‌بر اینکه این خط لوله وابستگی آلمان به روسیه را افزایش می‌دهد، حمایت کرد. اولاف شولتز صدراعظم فعلی آلمان که پیش از این وزیر دارایی دولت مرکل بود، پس از تهاجم روسیه این پروژه را متوقف کرد. ایتالیا، یکی دیگر از اقتصادهای بزرگ اتحادیه اروپا، طی سال‌ها با دورشدن از زغالسنگ، اتکای خود به گاز روسیه را افزایش داد. مقامات ایتالیایی می‌گویند روسیه ۳۸درصد گاز طبیعی مورد‌استفاده برای برق و صنایع سنگین از جمله کارخانه‌‌‌‌‌‌‌‌های فولاد و تولید کاغذ را تامین می‌کند. لوئیجی دی‌مایو، وزیر امورخارجه ایتالیا، که برای یافتن جایگزینی به کشورهای تولیدکننده انرژی سفر کرده است، روز دوشنبه به خبر‌گزاری آنسا گفت: «ایتالیا نمی‌تواند تحریم‌های گاز روسیه را وتو کند.» اما ماریو دراگی، نخست‌وزیر این کشور که هفته گذشته گفته بود پرداخت پول برای واردات گاز جنگ روسیه را تامین‌مالی می‌کند، وقتی کشتار غیرنظامیان در اوکراین را محکوم می‌‌‌‌‌‌‌‌کرد، به بحث انرژی اشاره‌‌‌‌‌‌‌‌ای نکرد.
