فرصت محدود است
دولت موانع ورود بخش خصوصی به نیروگاه‌های کوچک را برطرف کند
محمد علایی عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان پراکنده برق، در گفت‌و‌گو با دنیای اقتصاد، از اهمیت توسعه مولد مقیاس کوچک در کشور می‌گوید.امروزه سهم تولید برق از دیجی‌ها (نیروگاه‌های تولید پراکنده) به خاطر مزایایی که این تولیدکنندگان کوچک برق از لحاظ راندمان بالای برق و تولید در سطح شبکه‌های توزیع برق دارند، همواره در حال افزایش است. در ایران نخستین نیروگاه‌های تولید پراکنده از سال ۱۳۸۴ شروع به کار کردند و طبق آخرین آمار، ۷۴۰ مگاوات از این نیروگاه‌ها به عنوان ظرفیت نامی به بهره‌برداری رسیده است. ظرفیت عملی بهره برداری شده این نیروگاه‌ها، حدود ۵۵۰ مگاوات بوده و میزان برق تحویلی در پیک بار سال گذشته به شبکه ۴۱۰ مگاوات بوده است.این در حالی است که قرار بود طبق برنامه پنجم و ششم توسعه، از حدود ۲۰ هزار مگاوات ظرفیت پیش‌بینی شده برای تولیدکنندگان پراکنده در کشور، تولید ۵ هزار مگاوات به مولدهای پراکنده اختصاص داده شود اما متاسفانه تنها ۱۰ درصد از این ظرفیت در کشور محقق شده که این مقدار نیز با چالش‌های فراوانی رو به رو شده است.
وی با اشاره به تاریخچه ظهور نیروگاه‌های کوچک در ایران، گفت: در سال ۱۳۸۳ با وجود اینکه هیچ لایحه یا قانون حمایتی برای تولیدکنندگان پراکنده برق وجود نداشت، به عنوان گروه تانیر یک واحد نیروگاهی مقیاس کوچک را در منطقه نظر آباد راه اندازی کردیم و در آن زمان دولت برق مازاد را از ما خریداری کرد.
علایی درباره راندمان نیروگاه‌های پراکنده و مقایسه آنها با نیروگاه‌های بزرگ، گفت: ایران از نظر منابع گازی، یکی از سه کشور برتر در جهان است و زیرساخت‌های مناسب برای استخراج و تولید گاز را نیز دارا هستیم. حال این سوال مطرح است که چطور با وجود چنین منابع عظیمی، کشور دچار کمبود برق است و چرا با وجود تاکید برنامه ششم توسعه بر ایجاد نیروگاه‌های مقیاس کوچک، وزارت نیرو باید صدور مجوز فعالیت و احداث این نیروگاه‌ها را متوقف کند؟
وی افزود: برخی بر این باورند دلیل توقف صدور مجوز فعالیت و احداث نیروگاه‌های تولید پراکنده، به خاطر الزام مجلس بر حداقل راندمان نیروگاهی ۵۵ درصد است. اما در استعلام وزارت نیرو از مجلس اعلام شد که راندمان ۵۵ درصد اجبار نیست. حال اینکه چرا اجرای این دستورالعمل متوقف شده و چرا دولت به بخش خصوصی اجازه تولید برق را نمی‌دهد، یک سوال بزرگ بدون پاسخ است.
مدیرعامل شرکت تانیر ادامه داد: عده‌ای به ما ایراد می‌گیرند که نرخ برق نیروگاه‌های مقیاس کوچک بالاست. پاسخ بنده به آنها این است که طبق محاسبات، نرخ تمام شده خرید برق از نیروگاه‌های بزرگ شامل آمادگی و انرژی طبق قیمت بازار برق، ۹۰ تومان به ازای هر کیلو وات ساعت است.علایی با بیان اینکه دولت تنها سه درصد به نیروگاه‌های دیجی (مقیاس کوچک) بیشتر پول می‌دهد که آن نیز معادل صرفه‌جویی در توسعه شبکه انتقال می‌باشد و چنانچه وزارت نیرو اجازه اتصال این نیروگاه‌ها به شبکه فشار ضعیف (مراکز مصرف) را صادر نماید موجب صرفه‌جویی در شبکه فشار متوسط نیز خواهد شد گفت: ورود و خروج نیروگاه‌های بزرگ کشور بر خلاف نیروگاه‌های کوچک زمان بر است. به عنوان مثال یک نیروگاه بزرگ یا یک نیروگاه سیکل ساده گاز، برای ورود و خروج از مدار، حداقل ۴۸ ساعت زمان نیاز دارد. همچنین در مواقعی که نیروگاه بزرگ آماده اما خاموش باشد (به عنوان مثال دیسپاچینگ به منظور تنظیم فرکانس به آنها دستور خاموشی دهد)، دولت موظف است هزینه آمادگی آن نیروگاه را پرداخت کند. وی ضمن تشریح ویژگی نیروگاه‌های دیجی، افزود: با در نظر گرفتن سیکل ساده نیروگاه دیجی، راندمان آنها بین عدد۴۰ تا ۴۵ درصد است که راندمان بالایی به نسبت نیروگاه‌هایی بزرگ بوده و در صورت استفاده از حرارت و یا برودت دیجی، راندمان ۸۰ درصد به دست می‌آید که عدد قابل توجهی است. این نیروگاه‌ها همچنین به عنوان منابع پایدار تولید انرژی در جهان محسوب می‌شوند.
وی افزود: افزایش تلفات در انتقال و توزیع برق نیروگاه‌های بزرگ، راندمان تولید برق را پایین می آورد. سیاست‌های دولت مبتنی بر گسترش نیروگاه‌های گازی بزرگ است. برای این نیروگاه‌ها راندمان ماهانه اندازه‌گیری نمی‌شود و فقط در زمان راه‌اندازی نیروگاه یک راندمان‌گیری لحظه‌ای انجام می‌گیرد. ضمن اینکه هزینه مصرف سوخت و گاز این نیروگاه‌ها را بخش دولتی پوشش می‌دهد و از این رو هیچ دغدغه‌ای برای افزایش راندمان در خود نمی‌بیند. ضمن اینکه در دستورالعمل دیجی ها دست دولت برای برخورد با نیروگاه‌هایی با راندمان کمتر باز است و می‌تواند این نیروگاه‌ها را از مدارخارج کند و از طرفی راندمان آن با توجه به مقدار مصرف گاز و تولید برق برای وزارت نیرو مشخص است و هیچ ابهامی برای محاسبه راندمان وجود ندارد.
علایی در مورد راندمان اعلام شده نیروگاه‌های دیجی توسط وزارت نیرو بیان کرد: طبق دستورالعمل، راندمان این نیروگاه‌ها به صورت اتوماتیک روی سرمایه‌گذار اجرا می‌شود. با توجه به اینکه طبق بخشنامه جدید وزارت نیرو، سرمایه‌گذار باید پول گاز را پرداخت کند یعنی با فرض راندمان ۵۰ درصد به ازای هر کیلووات برقی که سرمایه‌گذار تحویل دهد همین راندمان میزان گاز مصرفی را مشخص می‌کند و پول گاز را با این شرح به سرمایه‌گذار می‌دهد حال اگر فرض کنیم نیروگاه با راندمان ۳۰ درصد تولید برق کند مطابق این فرمول سرمایه‌گذار باید ما به تفاوت گاز مصرفی را از جیب خودش بپردازد.عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان پراکنده با اشاره به قابلیت دسترسی نیروگاه‌های دیجی، گفت: قانون‌گذار در دستور العمل توسعه مولد مقیاس کوچک، پیش‌بینی کرده بود که دولت می‌تواند برای هر ساعتی در سال (۸۷۶۰ ساعت) برای نرخ خرید برق، ضریب ساعتی دهد؛ یعنی دولت می‌تواند به نیروگاه‌ها اعلام کند که به عنوان مثال اگر برق خود را در تابستان به ما برسانید، آن را با قیمت بالاتر از شما خریداری می‌کنیم و اگر در زمستان که نیاز به برق شدید نیست این انرژی را به مدار وارد کنید، نرخ خرید برق تقلیل می‌یابد.
علایی تصریح کرد: متاسفانه با آنکه در قوانین بالادستی به ایجاد پنجره واحد سرمایه گذاری تاکید شده ولی متاسفانه در وزارت نیرو و شرکت‌های زیرمجموعه نه تنها این مهم محقق نشده بلکه در چند سال اخیر مراکز تصمیم گیر در خصوص مولد مقیاس کوچک اغلب اوقات ناهمگون بوده و موجب سردرگمی سرمایه‌گذران شده‌اند، ضمن اینکه اجرای سیاست‌های کلان از جمله بازار برق و ظرفیت، در راستای خط مشی خصوصی سازی در صنعت برق متوقف مانده است.
ارسال نظر