نشانه‌های فرسودگی شبکه برق تهران

 طراحی تفصیلی شبکه انتقال و فوق توزیع شهر تهران را در سال ۱۳۵۲ یک شرکت مشاور فرانسوی انجام داد. در آن زمان تهران یک شهر چهار میلیون نفری بود که به دلیل خنکی هوا در مناطق یک، دو و سه آن خانه‌ها فاقد هرگونه وسایل سرمایشی حتی کولر آبی بودند و چگالی مصرف که یکی از نقاط کلیدی مهم در طراحی شبکه برق به‌شمار می‌رود، یک مگاوات در کیلومتر مربع بوده است.

این در حالی است که امروز تهران به شهری تبدیل شده که جمعیتی بیش از ۱۲ میلیونی دارد که چگالی مصرف در منطقه یک، دو و سه آن به ۹ مگاوات در کیلومتر مربع می‌رسد. مقایسه این شرایط نشان می‌دهد که الگوی مصرف برق در شهر تهران کاملا تغییر یافته و نیازهای سرمایشی نیز با افزایش چشمگیری مواجه شده که بخش عمده‌ای از مصرف برق در این شهر را به خود اختصاص داده است.

این در حالی است که به نسبت این تغییرات، هنوز هم طراحی ساختاری شبکه انتقال و فوق توزیع این شهر تغییری نیافته و طراحی آن مربوط به همان سال ۱۳۵۲ است. این مساله، یکی از چالش‌هایی است که تلفات برق را در روند رشد قرار داده است و جای خالی یک تغییر و بازنگری اساسی در شبکه انتقال و فوق‌توزیع را گوشزد می‌کند. برای مثال ابوظبی که جمعیتی بالغ بر یک و نیم میلیون نفر دارد، در طول ۵ سال گذشته ۸۰۰ کیلومتر کابل ۴۰۰ کیلوولت را نصب کرده؛ چرا که هر چقدر ولتاژ بالا برود، پایداری شبکه برق بیشتر و تلفات آن کمتر می‌شود.این در حالی است که در شهری مانند تهران که میزان مصرف به حد قابل‌توجهی افزایش یافته، هنوز هم برای افزایش ولتاژ برق تدبیری اساسی از سوی تصمیم‌سازان در دستور کار قرار نگرفته است. البته وزارتخانه‌ای که با انبوه بدهی‌ها مواجه است، نمی‌تواند روند بازنگری و اصلاح ریشه‌ای در شبکه برق را دنبال کند.

در این شرایط یکی از راهکارها ورود بخش‌خصوصی برای برطرف کردن برخی چالش‌هاست؛ یکی از راهکارها انتقال پست‌های سنتی برق به زیر زمین است. در تهران تعداد زیادی پست‌های سنتی وجود دارد که مساحت قابل‌توجهی از زمین‌های گران‌قیمت شهری را اشغال کرده‌اند، در حالی که می‌توان با انتقال پست‌ها به زیر زمین و بهره‌برداری از زمین‌های آزاد شده بخشی از هزینه‌های ارتقای شبکه را تامین کرد. با این حال معتقدم برای خروج از چالش‌های تامین برق تهران یکی از راهکارهای تاثیرگذار بازنگری در افزایش سطح ولتاژ است.به این ترتیب که ولتاژ انتقال شهری را به۴۰۰ و حتی ۵۰۰ ولت برسانیم، فوق توزیع را با ۲۳۰ کیلوولت انجام دهیم و توزیع ۲۰ کیلوولت را در مناطق شهری جایگزین توزیع فشار ضعیف کنیم.