«دنیای‌اقتصاد» با استناد به سه منبع داده‌ای معتبر بررسی کرد
رکوردداران جهانی مصرف برق
از طرفی از میان ۱۹۶ کشور جهان، استفاده از ۹۱درصد کل برق تولیدی زمین، تنها توسط ۲۰ کشور است. چین به تنهایی سهمی بیش از یک چهارمی (۲۶درصدی) در مصرف برق جهان دارد؛ امری که این کشور را به بزرگ‌ترین مصرف‌کننده برق تبدیل کرده است (با مصرف حدود ۶ هزار تراوات درساعت). در رده دوم این رتبه بندی نیز آمریکا قرار دارد که ۱۹درصد از برق جهان را مصرف می‌کند (بیش از ۴ هزار تراوات)، سه برابر بیشتر از هند که با ۵درصد در رده سوم ایستاده است. بر‌اساس آخرین آمارهای پایگاه داده‌ای «سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیاCIA)» که مربوط به سال ۲۰۱۵ است، ایران با مصرف برق حدود ۲۰۶ تراواتی در رده نوزدهم بزرگ‌ترین کشورهای مصرف‌کننده برق جهان قرار گرفته است (سهمی حدود یک‌درصدی از کل مصرف برق جهان). این سازمان در محاسبه مصرف کل برق کشورها، مجموع تولید برق سالانه را با واردات جمع و منهای صادرات می‌کند که باعث ایجاد تفاوت نسبت به اعداد منابع دیگر همچون «سازمان بین‌المللی انرژی (IEA)» شده است.
البته تنها در نظر گرفتن کل برق مصرفی، قیاس صحیحی از عملکرد مصرفی کشورها نیست. در این باره «سرانه مصرف برق» که میانگین مصرف برق را به ازای هر شهروند نشان می‌دهد، روایتی متفاوت از چگونگی مصرف کشورها دارد. بر این اساس در جدیدترین گزارش «سازمان بین‌المللی انرژی» تحت عنوان «توازن جهانی انرژی ۲۰۱۸»، آمار بخش‌های مختلف صنعت برق کشورها تا سال ۲۰۱۶ ارائه شده است. بر‌اساس این آمارها، در سال ۲۰۱۶، ایسلندی‌ها با سرانه مصرف برق ۹/ ۵۳ مگاوات در هر ساعت، همچون سال‌های گذشته پرمصرف‌ترین مشترکان برق جهان شدند. سرانه مصرف برق ایسلندی‌ها بیش از دو برابر سرانه مصرف همسایه سردسیر غربی آنها، نروژ است که با ۷/ ۲۳ مگاوات در رده دوم پرمصرف‌ترین شهروندان ایستاده است. در دسترس بودن، ارزان بودن و فصول سرد طولانی و شدید از دلایلی هستند که در علت مصرف بالای برق این دو کشور بیان شده است. در ایسلند، سهم بالای انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق (۱۰۰درصد برق تولیدی و حدود ۹۰درصد از مصرف برق از منابع تجدیدپذیر است) و همچنین وجود رودخانه‌های بسیار که تولید برق توسط نیروگا ه‌های آبی را به صرفه می‌کند- یکی از روش‌های متداول تولید برق در این کشور استفاده از جریان‌های -آب گرم زیرزمینی است که با تشویق دولت تکنولوژی آن تا سطح خانه‌های مسکونی توسعه یافته است- موجب تشویق به مصرف می‌شوند (همچون تجهیزات تفریحی زمستانی).
پس از کشورهای شمالی ایسلند و نروژ، نام همسایگان حوزه خلیج فارس در رده‌های بعدی پرمصرف‌ترین کشورهای جهان بر‌اساس معیار سرانه برق مصرفی دیده می‌شود. بر‌اساس آمارهای «سازمان بین‌المللی انرژی» در سال ۲۰۱۶، بحرین با سرانه مصرف برق ۵/ ۱۹ مگاواتی و قطر با سرانه حدود ۵/ ۱۵ مگاواتی در هر ساعت به ترتیب در رده‌های سوم و چهارم پرمصرف‌ترین کشورهای جهان جای دارند. فنلاند با ۵/ ۱۵، کویت با ۳/ ۱۵، کانادا با ۸/ ۱۴، لوکزامبورگ با ۳/ ۱۴، امارات با ۱/ ۱۳ و آمریکا با ۸/ ۱۲ مگاوات ساعت مصرف برق سرانه به ترتیب دیگر ۱۰ کشور پر مصرف برق جهان هستند. آمارهای ایران نیز در سرانه مصرف برق جالب توجه است. ایران در رده ۶۵ پرمصرف‌ترین کشورهای دنیا بر‌اساس معیار مصرف سرانه جای دارد (بر‌اساس آخرین رتبه‌بندی بانک جهانی که بر‌اساس داده‌های سال ۲۰۱۴ است). بر‌اساس آمارهای «سازمان بین‌المللی انرژی»، در سال ۲۰۱۶ سرانه مصرف برق ایران ۱۵/ ۳ مگاوات در هر ساعت بود. این میزان اندکی بیشتر از میانگین ۱۱/ ۳ مگاوات ساعتی جهان، و کمتر از میانگین خاورمیانه و اروپا و کشورهایی همچون عربستان، روسیه، چین و استرالیا است.
یک میلیارد نفر دسترسی به برق ندارند
بر‌اساس آخرین آمارهای موجود پایگاه داده‌ای «بانک جهانی» که مربوط به ۲۰۱۶ است، بیش از ۸۷درصد از جمعیت جهان از نعمت روشنایی برخوردارند. البته بیش از یک میلیارد نفر (یا ۱۳درصد) از جمعیت جهان که عمدتاً در کشورهای آفریقایی زندگی می‌کنند دسترسی به برق ندارند. در این باره در بسیاری از کشورها، ازجمله ایران، نرخ دسترسی به برق ۱۰۰درصد است. البته چنین وضعیتی نتیجه روند افزایشی دسترسی به برق در دو دهه اخیر بوده است، چرا که در سال ۱۹۹۴ حدود ۲۵درصد از جمعیت جهان برق نداشتند. به گزارش «بانک جهانی»، بخش عمده این افزایش مربوط به سرعت بالای شهری‌شدن و افزایش جمعیت در مناطق شهری بوده است: بخشی از جمعیت که در شهرها زندگی کرده‌اند از ۴۴درصد در سال ۱۹۹۴ به ۵۳درصد در ۲۰۱۴ افزایش یافت.
رکوردداران در سایر سنجه‌ها
همان‌طور که اشاره شد چین با سهم ۲۶درصدی، آمریکا با سهم ۱۹درصدی و هند با ۵درصد سهم به ترتیب بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان برق جهان به‌عنوان یک کشور واحد هستند. در حالی که چین در رده اول پرمصرف‌ترین کشورهای جهان- بر‌اساس کل برق مصرفی- قرار دارد، در معیار میزان برق مصرفی به ازای هر کیلومتر مربع، کشور تایوان است که در رتبه نخست قرار می‌گیرد. از طرفی هرچند انگلیس یازدهمین کشور پرمصرف برق دنیا است، اما بیش از یک‌چهارم (۲۶درصد) مصرف برق این کشور از منابع تجدیدپذیر تأمین می‌شود. بر این اساس، یکی دیگر از معیارهای مهمی که می‌توان به آن اشاره کرد، میزان «پاک بودن» مصرف برق کشورها است (بر‌اساس آمارهای سال ۲۰۱۷). همان‌طور که ۱۰۰درصد تولید برق در کشور ایسلند از منابع تجدیدپذیر است (و حدود ۹۰درصد از برق مصرفی). در میان ۲۰ کشور بزرگ مصرف‌کننده برق اما برزیل در تولید برق پاک پیشگام است: نزدیک به سه چهارم (۷۴درصد) از برق این کشور از منابع تجدیدپذیر تولید می‌شود (در حالی که بر‌اساس آمارهای ژوئن ۲۰۱۸، این سهم به بیش از ۸۸درصد افزایش یافته است). همچون برزیل، کانادا با ۶۳درصد یکی دیگر از کشورهای شناخته شده در زمینه مصرف پاک برق است. در عوض عربستان سعودی، یکی از ناپاک‌ترین کشورها در این زمینه است. در حالی که این کشور رده ۱۴ بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان برق جهان قرار دارد، اما هیچ بخشی از مصرف این کشور از منابع تجدیدپذیر تأمین نمی‌شود. دومین کشور ناپاک نیز کره‌جنوبی است که تنها ۲درصد از برق مصرفی آن از منابع تجدید پذیر است. ایران نیز وضعیت مناسبی در این خصوص ندارد (با داشتن سهمی کمتر از یک‌درصد).
ارسال نظر