«دنیای اقتصاد» بررسی می‌کند
برنامه ۹۸ نیروگاه‌های حرارتی
ارزیابی‌ها نشان می‌دهد «توسعه ظرفیت نیروگاهی»، «تامین نیاز پیک» و «پرداخت مطالبات پیمانکاران و تولیدکنندگان» سه هدف‌گذاری سیاست‌گذار برای نیروگاه‌های حرارتی در سال‌جاری است. براساس برنامه‌ریزی‌ها قرار است امسال ۲۲ واحد جدید حرارتی مجموعا به ظرفیت ۳هزار و ۹۳۳ مگاوات راه‌اندازی شود. همچنین ارتقای توان علمی و رفع محدودیت‌های تولید نیروگاه‌های حرارتی موجود به ظرفیت ۴۶۱ مگاوات از جمله اقداماتی است که در راستای «توسعه ظرفیت نیروگاهی» در چارت برنامه‌ها جانمایی شده است. اما سیاست‌گذار برای «تامین نیاز پیک» در سال‌جاری، چه استراتژی‌هایی را دنبال می‌کند؟ «انجام به موقع ۹۵ هزار مگاوات تعمیرات نیروگاهی تا قبل از پیک امسال» و «ارتقای راندمان نیروگاه‌های حرارتی به ۵/ ۳۸ درصد» دو هدف و برنامه‌ای هستند که در مورد نیروگاه‌های حرارتی برای عبور از پیک ۹۸ تعبیه شده است. همچنین «بهره‌گیری از خطوط اعتباری کشورهای چین و روسیه»، «انتشار اوراق اسلامی»، «تهاتر مطالبات با وزارت نفت» و «منابع حاصل از فروش برق» و... به‌عنوان مهم‌ترین برنامه‌های تامین مالی جهت نگهداری و توسعه نیروگاه‌های حرارتی در سال ۹۸ از سوی سیاست‌گذار تعریف شده‌اند.
انرژی الکتریکی پیش‌نیاز مهمی در پیشرفت حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و رفاهی در کلیه جوامع و کشورها محسوب می‌شود. به‌ویژه در کشورهای درحال توسعه یا کمتر توسعه‌یافته، در دسترس بودن برق با کیفیت استاندارد و قابلیت اطمینان بالا همراه با قیمت‌های معقول نقش بسزایی در رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی دارد. به همین دلیل مسوولان و متولیان حوزه تامین و توزیع برق همواره خود را ملزم به تامین برق مورد نیاز مشترکان دانسته و در راستای آن کوشیده‌اند. با وجود این در بسیاری از کشورها در برخی مقاطع، تقاضای برق مصرفی مشترکان تامین نمی‌شود و در نتیجه خاموشی برق رخ می‌دهد. به بیان دیگر، سیستم تامین برق شامل تولید، توزیع و انتقال بوده و در صورتی که هر کدام از اجزای سیستم مختل شود آنگاه خاموشی برق رخ خواهد داد. مطابق با ارزیابی‌ها خاموشی برق برای هر کشوری آثار متعدد اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی داشته و به همین منظور از «عدم تامین برق» به‌عنوان یک بحران یاد می‌شود.
هر چند بحران برق می‌تواند ناشی از ناکارآیی هریک از اجزای اشاره شده سیستم تامین برق باشد، اما معمولا آنچه تحت عنوان خاموشی‌های گسترده و بحران برق یاد می‌شود مربوط به بخش تولید برق و عدم توازن بین تقاضای مصرفی با میزان تولید برق است.در این میان، بررسی میزان مصرف برق کشور طی چند دهه اخیر نشان می‌دهد که نه تنها میزان مصرف برق، بلکه حتی سرانه آن نیز روند صعودی داشته و متولیان نیز همواره خود را ملزم به تامین برق مشترکان دانسته‌اند. با وجود این در بسیاری از سال‌ها میزان حداکثر تقاضای مشترکان از حداکثر توان تولیدی شبکه کل کشور پیشی گرفته و کشور با خاموشی‌های متعدد در ایام تابستان مواجه شده است. در همین راستا یکی از اقداماتی که سیاست‌گذاران بخش نیرو برای عبور از خاموشی‌ها در سال‌جاری در دستور کار قرار داده‌اند، افزایش توان نیروگاه‌های تولید برق کشور است. در گزارش پیش‌رو عملکرد سال ۱۳۹۷ شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی و اهم برنامه‌های سال ۱۳۹۸ این نیروگاه‌ها برای افزایش توان تولید مورد بررسی قرار گرفته است.
نیروگاه‌های حرارتی در ایران و جهان
مطابق با ارزیابی‌های صورت گرفته، در ایران سه نوع نیروگاه حرارتی «دولتی»، «خصوصی» و «صنایع بزرگ» وجود دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در مجموع ۱۲۳ نیروگاه حرارتی در کشور جانمایی شده‌اند که از این میزان، ۴۲ نیروگاه دولتی، ۶۰ نیروگاه خصوصی و ۲۱ نیروگاه صنایع بزرگ هستند. همچنین تعداد واحدهای هر کدام از این نوع نیروگاه‌های حرارتی، به ترتیب ۱۹۷، ۲۸۲ و ۷۸ است که در مجموع می‌توان گفت ۵۵۷ واحد نیروگاهی در کل کشور فعالیت دارند. داده‌های آماری حاکی از آن است که ظرفیت نامی نیروگاه‌های حرارتی دولتی ۲۱۵۱۱ مگاوات، ظرفیت نامی نیروگاه‌های خصوصی ۳۷۲۵۴ مگاوات و ظرفیت نامی صنایع بزرگ برابر با ۶۰۶۵ است. در مجموع می‌توان گفت این سه نوع نیروگاه‌های حرارتی، دارای ۶۴۸۳۰ مگاوات ظرفیت نامی هستند. از سوی دیگر آمارها نشان می‌دهد ایران با ۶۵ گیگاوات نیروگاه حرارتی منصوبه در جایگاه نهم دنیا قرار دارد. مطابق با ارزیابی‌ها ۱۰ کشور برتر دنیا در ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی شامل «چین»، «آمریکا»، «هند»، «ژاپن»، «روسیه»، «آلمان»، «کره‌جنوبی»، «ایتالیا»، «ایران» و «عربستان سعودی» هستند.
عملکرد و دستاوردهای ۹۷
اما نیروگاه‌های حرارتی ایران در سال گذشته چه عملکردی از خود به جا گذاشتند؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد «توسعه ظرفیت نیروگاهی»، «تامین نیاز پیک، آمادگی، تعمیرات و انرژی تولیدی»، «شروع عملیات اجرایی» و «کاهش تعهدات مالی» از جمله اقداماتی بوده‌اند که در سال ۹۷ در دستور کار متولیان و سیاست‌گذاران نیروگاه‌های حرارتی قرار گرفته‌اند. بر این اساس، در بخش نخست اقدامات که «توسعه ظرفیت نیروگاهی» است، دو دستاورد عملیاتی شده است. نخست اینکه هشت واحد جدید حرارتی مجموعا به ظرفیت ۱۰۶۵ مگاوات راه‌اندازی شده است. دومین دستاورد سال ۹۷ برای این نیروگاه‌ها، رفع محدودیت‌های تولید نیروگاه‌های حرارتی موجود به ظرفیت ۱۵۰ مگاوات بوده است.«تامین نیاز پیک، آمادگی، تعمیرات و انرژی تولیدی» بخش دوم اقدامات انجام شده در سال گذشته است.
در این بخش سه عملیات «انجام به موقع ۸۵ هزار مگاوات تعمیرات نیروگاهی تا قبل از پیک سال ۱۳۹۷»، «ارتقای ضریب آمادگی نیروگاه‌های در پیک سال ۱۳۹۷ به میزان ۹۹ درصد»، «کسب رکورد تولید همزمان نیروگاه‌های حرارتی در پیک به میزان ۴۷۴۷۳ مگاوات»، «تولید انرژی حرارتی به میزان ۲۸۷ میلیارد کیلووات ساعت در سال ۱۳۹۷ (بیش از ۹۲ درصد کل انرژی تولیدی کشور)» و «ارتقای راندمان نیروگاه‌های حرارتی به ۱/ ۳۸ در سال گذشته» در دستور کار قرار گرفته است. سومین بخش هدف‌گذاری شده برای نیروگاه‌های حرارتی در سال ۹۷، «شروع عملیات اجرایی» بوده است. در این بخش، عملیات اجرایی هشت نیروگاه حرارتی به ظرفیت ۲۸۴۱ مگاوات انجام شده است. «کاهش تعهدات مالی» چهارمین دستاورد سال ۹۷ متولیان و سیاست‌گذاران این بخش از نیروگاه‌های کشور عنوان شده است. بر این اساس بدهی‌های شرکت مادر تخصصی تولید نیروی برق حرارتی، به میزان ۵۰ هزار میلیارد ریال از طریق اسناد تسویه خزانه کاهش یافته است.
اهم برنامه‌ها در سال ۹۸
اما برای نیروگاه‌های حرارتی در سال پیش‌رو چه برنامه‌ها و اهدافی از سوی سیاست‌گذاران این بخش دنبال می‌شود؟ براساس اعلام متولیان وزارت نیرو، یکی از مسیرهای جدی در راه توسعه نیروگاه‌های حرارتی، توسعه ظرفیت این نیروگاه‌ها است. در همین راستا قرار است در سال‌جاری در این بخش دو هدف «راه‌اندازی ۲۲ واحد جدید حرارتی مجموعا به ظرفیت ۳۹۳۳ مگاوات» و «ارتقای توان علمی و رفع محدودیت‌های تولید نیروگاه‌های حرارتی موجود به ظرفیت ۴۶۱ مگاوات» در دستور کار قرار گیرد.
از سوی دیگر در بخش «تامین نیاز پیک» نیز متولیان در نظر دارند دو برنامه «انجام به موقع ۹۵ هزار مگاوات تعمیرات نیروگاهی تا قبل از پیک سال ۹۸» و «ارتقای راندمان نیروگاه‌های حرارتی به ۵/ ۳۸ درصد در امسال» را عملیاتی کنند. در این میان هدف‌گذاری‌ها و روش‌هایی نیز برای تامین مالی طرح‌های نیروگاه‌های حرارتی و پرداخت مطالبات پیمانکاران و تولیدکنندگان در نظر گرفته شده است. «استفاده از خطوط اعتباری کشورهای چین و روسیه»، «استفاده از ظرفیت‌های قانون بودجه سال ۹۸ برای انتشار اوراق اسلامی»، «تهاتر مطالبات با وزارت نفت وفق قانون بودجه سال ۹۸» و «استفاده از منابع حاصل از فروش برق» از جمله روش‌هایی هستند که برای تامین مالی طرح‌ها و پرداخت مطالبات تولیدکنندگان خصوصی برق و پیمانکاران در نظر گرفته شده است.
ارسال نظر