تهیه نقشه راه دینامیکی در صنعت برق

۱- تامین منابع لازم برای اجرای طرح‌های ضروری: با توجه به رکود برخی کسب‌و‌کارها و کاهش محتمل درآمدهای صنعت برق، انتظار می‌رود شکاف بین منابع و مصارف در سال‌جاری بیشتر شود، طبق برآوردهای اولیه، در مجموع در بخش‌های سرمایه‌ای و جاری، شاهد کسری حداقل به میزان ۱۷ هزار میلیارد تومان خواهیم بود که با توجه به بدهی‌های قبلی صنعت برق می‌تواند یکی از مشکلات پایه‌ای و اساسی در اجرای پروژه‌ها باشد. در این زمینه اولین اولویت، پیش‌بینی راهکارهای تامین منابع مالی است. استفاده از مکانیزم‌های تامین منابع ملی از طریق بورس، ارائه اوراق قرضه، واگذاری سهام برخی شرکت‌ها به کارکنان صنعت برق، استفاده از ظرفیت‌های قانون بودجه برای تهاتر بدهی‌ها، استفاده از منابع استانی و نیز واگذاری برخی اختیارات به شرکت‌های توزیع برای تامین منابع از جمله استفاده از ظرفیت خطوط انتقال و توزیع برای توسعه مخابرات و انتقال داده و در نتیجه کسب منابع قابل‌توجه از این مشارکت باشد. در مورد اخیر ایجاد شرکت‌های مشترک با صنعت ICT و صنعت توزیع نیز می‌تواند به تامین منابع مالی قابل‌توجه منتهی شود. حرکت به سمت ایجاد بانک تخصصی برای صنعت انرژی کشور نیز می‌تواند یک راهکار درازمدت تلقی شود.

۲- کاهش هزینه‌های جاری غیرضرور در شرکت‌های برق: در روندی خطرناک در سال‌های اخیر هزینه‌های جاری شرکت‌های برق روندی صعودی به خود گرفته؛ به‌طوری‌که پیش‌بینی می‌شود نسبت هزینه‌های جاری به کل هزینه پیش‌بینی شده در صنعت برق در سال ۱۳۹۹ به حدود ۶۰ درصد بالغ شود. سبقت گرفتن هزینه‌های جاری به منابع لازم برای طرح‌های توسعه‌ای، عقب‌ماندگی از اجرای به‌موقع و ضروری توسعه زنجیره تامین برق را رقم خواهد زد. ماموریت دادن به اعضای هیات‌مدیره شرکت‌های زیرمجموعه از طرف شرکت توانیر، برای ارائه برنامه سختگیرانه در کاهش هزینه‌های جاری برای گذر موفق از مشکلات مالی سال‌جاری از اهمیت کلیدی برخوردار است.

۳- اصلاح نظام گردش مالی در صنعت برق ایران: نظام تامین و توزیع منابع مالی در صنایع برق کشورهای پیشرفته ناظر به برخی از اهداف زیر است: ۱- تامین منابع در حد قابل‌قبول برای تامین هزینه‌های جاری، ۲- ارائه سیگنال لازم برای تشویق برای افزایش بهره‌وری در زنجیره تامین، ۳- تامین منابع لازم برای به‌روزرسانی و توسعه شبکه، ۴- شفاف‌سازی هزینه‌کردها و بهره‌وری در هر بخش برای اعمال روش‌های تنظیمی.

در صنعت برق ایران طراحی گردش مالی با رویکرد تمرکززدایی و شفافیت بخشی در کنار احترام به نهادهای خصوصی و افزایش انگیزه اقتصادی برای ارتقای بهره‌وری باید مورد توجه قرار گیرد.

۴- توسعه صدور خدمات فنی و مهندسی به کشورهای همسایه و منطقه‌ای: فعال‌‌سازی کانال‌های ارتباطی شرکت‌های فعال در صنعت برق ایران برای گرفتن کار در شرکت‌های همسایه و منطقه کاملا ضروری است. در این زمینه به‌خصوص، صنایع پیمانکاری در بخش‌های توزیع و انتقال با توجه به مزیت‌های منطقه‌ای کشورمان می‌تواند دارای برتری نسبت به کشورهای دیگر را ایجاد کند. در این حوزه لزوما تاکید در حوزه تکنولوژی‌های برتر نباید انجام گیرد،گو اینکه با توجه به وجود شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور در حوزه‌های با فناوری برتر نیز می‌توان با صنایع و کشورهای صنعتی در تصاحب فرصت‌های کار رقابت کرد.

۵- استمرار حرکت برای کاهش تلفات: با توجه به اثر شگرف کاهش تلفات در کاهش بار پیک در تابستان و نیز افزایش بهره‌وری در بخش برق، توجه به کاهش تلفات باید به‌صورت مستمر، قابل‌سنجش و با ارائه طرح‌های فنی و اقتصادی و با کمک از ظرفیت‌های تامین منابع مالی و اجرایی بخش خصوصی انجام گیرد. استفاده از ظرفیت سندیکای صنعت برق می‌تواند راهگشا باشد.

۶- رویکرد Power to X در صنعت برق ایران: با توجه به پایین بودن ضریب بار الکتریکی کشور، نیاز به پر کردن دره‌های مصرف در کنار تلاش بر کاهش پیک در منحنی مصرف احساس می‌شود. در این رابطه اعطای مجوز و مشوق به بخش‌های متقاضی یا حتی بخش‌های نیروگاهی برای ایجاد بار الکتریکی در دره‌های مصرفی مانند مزارع استخراج ارزهای رمزنگاری شده ضروری است. شناسایی این نوع مصارف و ترغیب به توسعه آنها نقش موثری در ترمیم اقتصاد برق خواهد داشت.