چرا که با توجه به رشد مصرف انرژی الکتریکی طی سال‌های اخیر، در چند دهه اول انقلاب اسلامی تمرکز وزارت نیرو بیشتر بر برق‌رسانی به مناطق بدون برق و توسعه شبکه بوده است. از این رو اکنون که سابقه بهره‌برداری بخش اعظمی از شبکه توزیع برق به‌طور میانگین به ۳۰ و حتی در برخی مواقع به ۴۰ سال هم می‌رسد و عمر مفید آن سپری شده، موضوع رفع فرسودگی شبکه از اهمیت بالایی برخوردار است.

از طرفی با ورود تکنولوژی‌های نوین در تولید و ساخت لوازم الکترونیک، شاهد بروز پدیده‌های نوینی از قبیل ورود «هارمونیک‌های مخرب» در سطح شبکه توزیع برق هستیم که فرآیند فرسودگی و پیرشدگی شبکه تسریع شده و عمر مفید تاسیسات شبکه را کاهش خواهد داد.

از سوی دیگر بیش از ۹۰ درصد از شبکه‌های توزیع برق عمدتا به‌صورت هوایی و بدون محافظ است که به‌طور مستقیم در معرض عوامل محیطی مخرب و اتفاقات محیطی قرار دارد. در عین حال در شبکه‌های زیرزمینی هم شرایط تخریبی متناسب با خاک منطقه، حفاری‌های متعدد و بروز آسیب‌های جدی منجر به آسیب و فرسودگی شبکه شده است. نباید از خاطر برد که شرایط جغرافیایی متنوعی در ایران وجود دارد، به‌نحوی که وجود رطوبت بالا و آلودگی‌های ساحلی در حاشیه دریای خزر و خلیج فارس، وجود شوره‌زارها در مناطق مرکزی، وجود آلودگی‌های ناشی از کارخانه‌های صنعتی در نواحی صنعتی، ورود توفان شن در مناطق جنوبی و مرکزی و...  موجبات تسریع در فرآیند تخریب و فرسودگی تجهیزات را فراهم آورده است.

با این حال نمی‌توان همه دلایل تخریب و فرسودگی شبکه را بر گردن شرایط جوی و طبیعی انداخت؛ چرا که در مواردی به دلیل عقب‌ماندگی عملیات جایگزینی و نوسازی شبکه و عدم رعایت میزان بارگذاری شبکه و دستورالعمل‌های بهره‌برداری از تجهیزات و همچنین توصیه سازندگان در به کارگیری تجهیزات به دلیل عدم تامین منابع مالی لازم، دامنه خرابی‌های شبکه گسترش یافته و فرآیند فرسودگی شبکه سرعت بیشتری به خود گرفته است.

با این مقدمه اکنون که دلایل فرسودگی شبکه را دریافته‌ایم، پس باید به نوسازی شبکه‌های تخریب شده اقدام کنیم چرا که با نوسازی شبکه توزیع برق و تعمیر بافت فرسوده شبکه به میزان زیادی خاموشی‌های ناشی از فرسودگی شبکه کاهش خواهد یافت و به تبع آن کیفیت توان تحویلی افزایش خواهد یافت. این موضوع خسارت وارده به مشترکین خانگی ناشی از سوختگی لوازم آنها و همچنین خسارت احتمالی وارد شده به چرخه تولید و صنعت ناشی از توقف تولید، خرابی مواد اولیه و محصولات و سایر بخش‌های مصرف را کاهش چشمگیری خواهد داد که در نهایت افزایش رضایتمندی مشترکان را در پی خواهد داشت و از طرفی فرسودگی تاسیسات به دلیل افزایش تلفات انرژی منجر به کاهش راندمان شبکه می‌شود که نوسازی شبکه مانع از اتلاف بیشتر سرمایه ملی خواهد شد.

با اشاره به دلایل مذکور و با توجه به همین درهم‌تنیدگی برق و زندگی روزمره مردم و با عنایت به فرمایشات مقام معظم رهبری و بر حسب دستور وزیر نیرو مبنی بر اصلاح و نوسازی شبکه‌های فرسوده به‌ویژه در مناطق آسیب‌پذیر به منظور تامین برق مطمئن و پایدار چندی است که با استمرار و تمرکز بیشتری مورد توجه و نظر برنامه‌ریزان و دست‌اندرکاران صنعت برق قرار گرفته و در همین راستا، شرکت توانیر ضمن شناسایی شبکه فرسوده و اولویت‌بندی در برنامه اصلاح نقاط حساس و کلیدی شبکه اقدام به تهیه برنامه جامع رفع فرسودگی و نوسازی شبکه کرده است.

براساس آمارهای موجود، حدود ۳۰ درصد از شبکه‌های توزیع فرسوده است و نیاز به بازسازی و نوسازی دارد که به منظور نیل به این هدف، طبق برآورد انجام شده، در فاز اول این طرح، به اعتباری بالغ بر ۶هزار میلیارد تومان برای اجرای پروژه‌های مرتبط با نوسازی شبکه از قبیل تعویض شبکه سیمی فرسوده، ترانسفورماتورهای تغذیه‌کننده، پایه‌های فرسوده، جابه‌جایی شبکه‌های در معرض تهدید عوامل محیطی و بهبود تاب‌آوری شبکه و... نیازمند هستیم.

در پایان باید گفت تامین منابع مالی برای بهینه‌سازی و نوسازی شبکه، با توجه به شرایط کنونی اقتصاد کشور، موضوعی است که نیازمند تعمق بیشتر و کسب دیدگاه‌های صاحب‌نظران است. از این رو شرکت توانیر آمادگی دارد دیدگاه‌های متخصصان امر را برای شناسایی و معرفی روش‌های جدید تامین مالی برای نوسازی شبکه‌های فرسوده بررسی کند و در صورت تایید توسط مراجع قانونی، آن را به اجرا بگذارد.