چرا سرمایه‌گذاران از صنعت برق گریزانند؟

پیمان کنعان، مدیرعامل شرکت توسعه مولد نیروگاهی جهرم در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» ضمن تاکید بر این نکته که فعالان بخش خصوصی نسبت به وقوع این شرایط بارها هشدار داده بودند، اذعان کرد: ادامه این روند قطعا کار را برای صنعت برق در سال آینده حتی دشوارتر از امسال خواهد کرد و احتمال وقوع بحران جدی در این صنعت، بسیار بالا است، مخصوصا اگر فعالیت واحدهای صنعتی و رشد اقتصادی به شرایط نرمال بازگردد.

وی با بیان اینکه شدت خاموشی‌ها در شرایط فعلی قابل اتکا و محاسبه نیست، خاطرنشان کرد: نباید این مساله را از نظر دور داشت که عمده صنایع و شهرک‌های صنعتی به دلیل شرایط حاکم بر اقتصاد کشور، با ظرفیت محدود فعالیت کرده یا کاملا تعطیل شده‌اند. در این وضعیت، تخمین میزان مصرف واقعی صنایع در صورت بازگشت رونق و میزان نیاز به برق کشور کمی دشوار است، به همین دلیل نمی‌توان با صراحت از مدیریت خاموشی‌ها با اتکا به ظرفیت تولید فعلی برق، صحبت کرد. اگر گشایشی در اقتصاد کشور رخ دهد و چالش‌های صنعت برق حل نشوند، به طور قطع در سال‌های آتی برای تامین برق کشور با مشکلات جدی‌تر مواجه خواهیم شد.

کنعان به قطع برق بخش‌های مولد برای برق‌رسانی به مشترکان خانگی به عنوان بخش غیرمولد به عنوان یک راهکار نادرست برای مدیریت خاموشی‌ها اشاره کرد و گفت: این رویکرد ما را همچنان از نظر اقتصادی عقب نگه می‌دارد، چراکه ما صنایع پربازده را ناگزیر می‌کنیم برای بهبود برق‌رسانی به عموم مردم، موتور تولید خود را خاموش کنند که این امر هزینه‌های قابل‌توجهی را به این صنایع تحمیل می‌کند.

مدیرعامل شرکت توسعه مولد نیروگاهی جهرم با تاکید بر اینکه گرمای زودرس و حتی استخراج غیرقانونی رمزارزها نمی‌تواند دلیل خوبی برای بروز خاموشی‌ها باشد، تصریح کرد: ایران یک کشور در حال توسعه است و ما به دنبال شکوفایی اقتصادی هستیم، بنابراین باید آمادگی تامین زیرساخت‌های توسعه که یکی از مهم‌ترین آنها برق است را در هر شرایطی داشته باشیم.

وی رمزارزها را پدیده‌ای جدید و غیرقابل چشم‌پوشی و حذف دانست و افزود: رمزارزها می‌توانند به یکی از ابزارهای توسعه اقتصادی و توانمندسازی مالی کشور بدل شوند. البته قطعا باید برای قانونمند‌کردن و تدوین ضوابط موثر و توسعه‌زا برای آن چاره‌اندیشی کرد اما امکان حذف آن از سیستم مالی و اقتصادی وجود ندارد. نکته اینجاست که حتی ضابطه‌مند‌شدن ماینرها هم مستلزم تامین برق مطمئن و پایدار برای فعالان این حوزه است.

کنعان در ادامه تاکید کرد: ما نمی‌توانیم با پدیده‌های اقتصادی و کسب‌و‌کارهای جدید جهانی مقابله کنیم و ناگزیریم در نهایت از مسیر قانونگذاری صحیح، آنها را بپذیریم و از آنها حمایت کنیم. اصلی‌ترین ابزار پشتیبانی از این صنایع، تامین برق پایدار برای آنهاست. سوال این است که آیا در شرایط حاضر ما امکان تامین برق برای ماینرهای قانونی را داریم که مجوزهای لازم را کسب کرده‌اند؟ آیا ما توان تامین برق برای صنایع بالادستی انرژی‌بری را که قصد دارند با ۱۰۰ درصد ظرفیت خود تولید کنند داریم؟

وی افزود: پاسخ روشن است، ما در برخی از ماه‌های سال گاهی در تابستان و بهار وگاهی در زمستان امکان تامین برق پایدار و مستمر برای این دست از صنایع را نداریم بنابراین نمی‌توانیم آنها را مقصر خاموشی‌ها بدانیم.

این فعال اقتصادی ضمن اشاره به عقب‌ماندگی قابل‌توجه حجم سرمایه‌گذاری‌های صنعت برق از برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، اعلام کرد: تنها راه‌حل پیش‌رو، ترغیب و تشویق سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای افزایش ظرفیت تولید برق، افزایش راندمان و بهینه‌سازی بخش نیروگاهی است. برق یک کالای استراتژیک است که به شکل دائم مشتری دارد و تولید آن در صورت تدوین سیاست‌های صحیح و حمایت‌گرانه، می‌تواند اقتصادی و به‌صرفه باشد، بنابراین کافی است که وزارت نیرو در قالب بسته‌های حمایتی، حذف قوانین دست و پاگیر، تامین مالی و پرداخت بدهی‌های انباشته‌شده به نیروگاه‌ها و همچنین تعهدات قانونی منصفانه‌ای نظیر پرداخت خسارت دیرکرد به نیروگاه‌ها، زمینه را برای حضور سرمایه‌گذاران در این حوزه فراهم کند.

وی بر لزوم خرید برق از نیروگاه‌های غیردولتی با نرخ اقتصادی و مناسب به‌عنوان یکی از ضرورت‌های ترغیب سرمایه‌گذاران برای ورود به صنعت برق تاکید کرد و افزود: عمده‌ترین چالش صنعت برق عدم‌تناسب و توازن درآمد و هزینه تولید آن و تفاوت بین قیمت تمام‌شده با قیمت فروش این کالاست که عملا تولید برق را از حیزانتفاع و اقتصادی‌بودن خارج می‌کند، بنابراین تعرفه‌گذاری منصفانه برای برق نیروگاه‌های غیردولتی اولین گام برای بازگرداندن سرمایه‌گذاران به بخش نیروگاهی است.  مدیرعامل شرکت توسعه مولد نیروگاهی جهرم، همچنین خاطرنشان کرد: در گام دوم وزارت نیرو باید انحصار صادرات برق را لغو کرده و به نیروگاه‌های غیردولتی مجوز صدور برق مازادشان را بدهد. در این‌صورت آنها علاوه بر تلاش برای افزایش راندمان، یک مزیت اقتصادی جدی برای توسعه سرمایه‌گذاری در این حوزه خواهند داشت. در مقابل اما ادامه انحصارطلبی وزارت نیرو برای صدور برق، نتیجه‌ای جز افول سرمایه‌گذاری‌ها در این صنعت را در پی نخواهد داشت.  کنعان فروش برق در بورس انرژی با قیمت تکلیفی و تعیین‌شده را هم از دیگر بن‌بست‌های فعالان این صنعت دانست و تصریح کرد: وقتی بورس انرژی مطابق با قوانین بازارهای سرمایه عمل نمی‌کند و عملا امکان کشف قیمت واقعی برق در آن وجود ندارد، چطور انتظار داریم که سرمایه‌گذاران، برای ورود به صنعت برق انگیزه و رغبت داشته باشند. این در‌حالی‌ است که اگر بورس انرژی بر اساس تعاریف بین‌المللی مرسوم فعالیت می‌کرد و تولیدکنندگان اطمینان داشتند که قیمت برق تولیدی در یک فضای رقابتی مشخص می‌شود، در این صورت بورس انرژی، علاوه بر جذب سرمایه‌گذاران جدید، به محلی مناسب برای جذب نقدینگی‌های سرگردان تبدیل می‌شد که هم از هجوم پول مردم به بخش‌های غیرمولد متکی بر دلالی جلوگیری می‌کرد و از طرفی زمینه‌ساز تامین نقدینگی برای صنعت برق می‌شد.