سازندگان در بن‌بست سیستم بانکی و مطالبات معوق
با وجود اینکه سازندگان صنعت برق با مصائب و مشکلات عدیده‌ای مواجهند، همچنان ظرفیت‌ها و توانمندی‌های این شرکت‌ها نقطه اتکای این صنعت محسوب می‌شوند. در این میان، سازندگان قدیمی مانند شرکت پارس‌سویچ که تجهیزات کلیدی صنعت برق را تولید می‌کنند، سهمی موثر در پیش‌برد پروژه‌های این صنعت دارند.
مدیرعامل شرکت پارس‌سویچ در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» ضمن اشاره به تاسیس این شرکت در سال ۱۳۵۵ با هدف ساخت کلیدهای فشار متوسط روغنی، اذعان کرد: این شرکت در سال‌های پس از انقلاب، همکاری با شرکت آلستوم را کلید زد و از آن پس ساخت کلیدهای روغنی را تحت لیسانس این شرکت آغاز کرد. به این ترتیب در آن زمان کار با مونتاژ قطعات ساخت آلستوم دنبال شد، اما در سال‌های پس از آن و از دهه ۷۰ قراردادهای دیگری به منظور ساخت کلیدهای فشار متوسط گازی و خلأ و فشار قوی با شرکت ABB بسته شد و از آن پس کار شرکت پارس‌سویچ گسترش بیشتری یافت.
قاسم کرمی، توسعه ساخت انواع کلیدهای مورد نیاز پروژه‌های برقی در شرکت پارس‌سویچ تحت لیسانس شرکتABB را یادآور شد و گفت: پس از خروج آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های گسترده علیه ایران، شرکتABB ارتباط خود را با ما قطع کرد و قطعات مورد نیاز را در اختیار ما قرار نداد. همین امر نقطه آغاز عمق‌دهی به ساخت داخل این تجهیزات شد. از آن زمان تلاش کردیم قطعات کلیدهای فشار قوی و متوسط را در داخل تولید کنیم و از وابستگی مجموعه به شرکت‌های خارجی بکاهیم که این امر به افزایش قابل توجه عمق ساخت شرکت منجر شده است.
مدیرعامل شرکت پارس‌سویچ از تولید نوع جدیدی از کلیدهای قابل قطع زیر بار در این شرکت خبر داد و اظهار کرد: امیدواریم این نوع کلیدها که ساختار ساده‌تر و کارآیی بیشتری نسبت به مدل‌های قبلی دارند، امسال به تولید انبوه برسند. به علاوه مذاکرات لازم با یکی از شرکت‌های مطرح خارجی انجام شده و بر این اساس قرار است مدل جدیدی از کلیدهای خلأ فشار متوسط را به مدار تولید شرکت اضافه کنیم. همچنین امیدواریم تا پایان سال ۱۴۰۰ خط تولید پست‌های GIS را هم در پارس‌سویچ راه‌اندازی کنیم.
کرمی در ادامه به مشکلات ناشی از نوسانات قیمت‌ها و بلاتکلیف ماندن برخی از قراردادهای صنعت برق اشاره و خاطرنشان کرد: متاسفانه این مساله برای همه فعالان صنعت برق مشکلات جدی ایجاد کرده؛ چرا که بسیاری از قراردادهای شرکت‌های توزیع و برق منطقه‌ای مشمول تعدیل نبوده‌اند. البته خوشبختانه با تصویب و ابلاغ فهارس بها، مشکل قراردادهای سازندگان تجهیزات به‌ویژه با برق‌های منطقه‌ای تا حد قابل توجهی حل شده است. در مورد قراردادهای شرکت‌های توزیع هم فهرست بها موثر بوده، اما همچنان جای کار زیادی دارد و باید تکمیل شود.
وی بر نقش سندیکای صنعت برق ایران برای تکمیل و افزایش اثربخشی فهرست بهای تجهیزات و خدمات تاکید کرد و افزود: ضروری است که سندیکا با هماهنگی توانیر علاوه بر تکمیل فهارس بهای رسته نیرو، زمینه را برای ترویج استفاده گسترده از آن در قراردادها فراهم کند؛ چرا که فهرست بها در شرایط کنونی اقتصاد ایران که با نوسانات و التهابات جدی در قیمت‌ها مواجه است، راهکار موثر و مطمئنی محسوب می‌شود. اهمیت فهرست بها برای صنعتی مانند برق که قراردادهای بلندمدت دارد و هر شاخصی مانند قیمت ارز، نهاده‌های تولید، فلزات و حتی نرخ حقوق و دستمزد بر قیمت تمام‌شده محصولاتش تاثیر گذاشته و ممکن است شرکت‌ها را در قراردادهای بلندمدتشان دچار زیان انباشته کند، بسیار حیاتی و کلیدی است. از این رو سندیکا و توانیر می‌توانند بهبود شرایط را از مسیر اجرایی شدن گسترده فهرست بهای حوزه نیرو پیگیری کنند.
مدیرعامل شرکت پارس‌سویچ، تامین نقدینگی را از دیگر مشکلات جدی پیش‌روی فعالان صنعت برق دانست و تصریح کرد: عدم پرداخت به‌موقع مطالبات شرکت‌ها و حبس نقدینگی آنها، توان مالی بنگاه‌های اقتصادی این صنعت را به‌شدت کاهش داده است. در شرایطی که به دلیل مشکلات مالی صنعت برق قادر به وصول مطالباتمان از شرکت‌های کارفرما نیستیم، ناگزیریم برای تامین هزینه و سرمایه شرکت، از اعتبارات و تسهیلات بانکی با سود بسیار بالای ۱۸درصد استفاده کنیم. متاسفانه زمانی هم که موفق به وصول بخشی از مطالباتمان می‌شویم، به دلیل افزایش قیمت‌ها، نقدینگی تامین‌شده ارزش واقعی خود را از دست داده است.
وی در ادامه تاکید کرد: تاخیر در پرداخت مطالبات شرکت‌ها، عملا کارآیی فهرست‌های بها و حتی قرارداد تیپ را هم از بین می‌برد. زیان ناشی از این بی‌انضباطی مالی در صنعت برق تنها با پرداخت خسارت دیرکرد قابل جبران است که امیدواریم به‌عنوان یکی از بندهای الزامی قراردادها موردنظر قرار گیرد. البته از این مساله نباید چشم‌پوشی کرد که شرایط و متن قراردادها بهبود قابل توجهی یافته و تا اندازه‌ای از حالت یک‌طرفه خارج شده‌اند، اما هنوز هم برای بهبود نظام قراردادی صنعت برق کارهای بسیاری باید انجام شود.
این فعال اقتصادی در پایان، حل مشکلات بانکی سازندگان و تولیدکنندگان از سوی دولت سیزدهم را یکی از الزامات تحقق شعار سال دانست و گفت: چاره‌اندیشی برای مشکلات مالی صنعت برق و تامین نقدینگی برای این صنعت هم یک ضرورت جدی برای حفظ ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های آن محسوب می‌شود. اگر مساله تامین نقدینگی در وزارت نیرو و توانیر حل شود، قاعدتا این امر به شکل زنجیره‌وار، می‌تواند مشکلات مالی سازندگان و پیمانکارانی را که با شرکت‌های زیرمجموعه توانیر کار می‌کنند، حل کند. حل این دو چالش می‌تواند دوباره موتور توسعه صنعت برق کشور را روشن کند؛ چرا که اصلی‌ترین مساله‌ای که امروز برای سرمایه‌گذاری و توسعه فعالیت‌های تولیدی خود با آن مواجه هستیم، تامین مالی است و تنها راه‌حل آن اصلاح سیستم بانکی و تامین نقدینگی برای وزارت نیرو است.
