معرفی داروهای ضد اضطراب و عوارض آنها
داروهای ضداضطراب انواع مختلفی داشته و باتوجه‌به علائم و شدت اضطراب ممکن است گروهی از آنها برای شما مناسب باشد. در این مطلب همراه ما باشید تا شما را با انواع داروهای ضد اضطراب آشنا کرده و موارد استفاده از آنها را ذکر کنیم.
توجه داشته باشید که این داروها عوارضی در پی داشته و به‌هیچ‌وجه نباید بدون مشورت با پزشک آنها را استفاده کرد. اگر دچار علائم اضطراب شدید هستید یا استرس و اضطراب باعث اختلال در فعالیت‌های روزانه شما شده است، حتما با یک متخصص حرفه‌ای مشاوره داشته باشید.
داروهای ضد اضطراب
همه ما در طول زندگی با استرس و اضطراب روبرو می‌شویم. در بسیاری از مواقع حس استرس و اضطراب مفید بوده و از ما در شرایط آسیب‌زا محافظت می‌کند. اما گاهی این واکنش تبدیل به اختلال اضطراب شده و باعث بروز مشکلات جسمی و روانی می‌شود. زمانی که شخص دچار نوعی از اختلالات اضطراب شود، احتمالا پزشک از روش‌های روان‌درمانی و دارو برای درمان استرس و اضطراب استفاده کند.
البته داروهای ضد اضطراب نمی‌توانند اختلال اضطراب را درمان کنند. این داروها علائم بیماری را کاهش داده و به شخص کمک می‌کنند تا این اختلال را مدیریت کند. به‌طورکلی داروهای ضد استرس عملکرد خوبی داشته و باعث می‌شوند، شخص در زندگی روزمره حس بهتری داشته باشد.
انواع داروی ضد اضطراب
ازآنجایی‌که اختلالات اضطراب انواع مختلفی داشته و در هر نوع بیماری علائم خاصی در شخص ایجاد می‌شود، داروهای ضداضطراب تنوع زیادی دارند. ممکن است پزشک در کنار روان‌درمانی از این داروها نیز برای کاهش استرس و اضطراب استفاده کند. در ادامه مهم‌ترین داروهای ضد استرس را به شما معرفی می‌کنیم.
داروهای ضداضطراب انواع مختلفی داشته و برای هر نوع از اختلالات اضطرابی نوع خاصی دارو تجویز می‌شود.
۱. بنزودیازپین
بنزودیازپین‌ها داروهایی هستند که باعث آرامش ذهن و شل شدن عضلات می‌شوند. انتقال‌دهنده‌های عصبی، مواد شیمیایی هستند که پیام‌ها را بین سلول‌های مغز منتقل می‌کنند. بنزودیازپین اثرات این انتقال‌دهنده‌ها را افزایش می‌دهد. از این گروه داروها برای درمان بسیاری از اختلالات اضطرابی از جمله اختلال هراس، اضطراب فراگیر و اختلال اضطراب اجتماعی استفاده می‌شود.
نمونه‌هایی از این دارو عبارتند از:
● آلپرازولام (زاناکس)
● کلردیازپوکساید (لیبریوم)
● کلونازپام (کلونوپین)
● دیازپام (والیوم)
● لورازپام (آتیوان)
معمولا بنزودیازپین‌ها در کوتاه‌مدت تجویز می‌شوند. زیرا این گروه از داروها بسیار خواب‌آور بوده و در تعادل و حافظه مشکل ایجاد می‌کنند. استفاده از این داروها فقط باید زیر نظر پزشک باشد، زیرا عادت ساز هستند. گاهی ممکن است پزشک برای افرادی که اختلال هراس دارند، این نوع داروها را به مدت یک سال تجویز کند.
عوارض داروی ضد اضطراب بنزودیازپین
این دسته از داروها علاوه بر خواب‌آلودگی و مشکل در حافظه باعث بروز علائم زیر می‌شوند.
● گیجی
● مشکلات بینایی
● سردرد
● احساس افسردگی
اگر بیش از دوهفته از این داروها استفاده کرده‌اید، به‌هیچ‌وجه ناگهانی آنها را قطع نکنید. این کار باعث بروز عوارضی می‌شود. برای قطع دارو باید زیر نظر پزشک و به‌تدریج آنها را کاهش دهید.
۲. بوسپیرون
از داروی بوسپیرون برای درمان اضطراب کوتاه‌مدت و اضطراب طولانی‌مدت (اضطراب مزمن) استفاده می‌شود. نحوه عملکرد این دارو در بدن به طور کامل مشخص نیست. اما احتمال دارد، بوسپیرون بر مواد شیمیایی مربوط به کنترل خلق‌وخو تاثیر داشته باشد. پس از شروع مصرف این دارو ممکن است چند هفته طول بکشد تا تاثیر آن مشخص شود.
عوارض داروی ضداضطراب بوسپیرون
عوارض جانبی این دارو عبارتند از:
● سرگیجه
● سردرد
● حالت تهوع
● مشکلات خواب
۳. مسدود کننده‌های بتا
از بتابلوکرها برای درمان بیماری‌های قلبی و فشارخون استفاده می‌شود. اما گاهی پزشکان برای درمان اختلالات اضطراب نیز این دسته داروها را تجویز می‌کنند. به‌ویژه در درمان اختلال اضطراب اجتماعی این داروها استفاده می‌شوند. این دسته از داروها اثر نوراپی‌نفرین را کاهش می‌دهند و برخی از علائم فیزیکی اضطراب را تسکین می‌دهند.
عوارض بتابلوکرها
برخی از عوارض داروهای مسدودکننده بتا عبارتند از:
● خستگی
● سرگیجه
● خواب‌آلودگی
● سردی انگشتان دست‌وپا
● مشکل خواب
● حالت تهوع
● تنگی نفس
۴. مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین
این دسته از داروها معمولا برای بیماری افسردگی تجویز می‌شوند. اما ممکن است پزشک برای درمان اختلالات اضطراب از جمله اختلال وسواس فکری اجباری از آنها استفاده کند. این داروها باعث افزایش سطح سروتونین می‌شوند. از این طریق روی خلق‌وخو، میل جنسی، اشتها، خواب و حافظه تاثیر می‌گذارد. معمولا پزشک مصرف این داروها را به‌تدریج افزایش می‌دهد.
نمونه‌هایی از این داروهای ضد اضطراب عبارتند از:
● اسیتالوپرام
● فلوکستین
● پاروکستین
● سرترالین
عوارض داروهای ضد اضطراب SSRI
این داروها عوارض جانبی مختلفی دارند. معمولا این عوارض شامل موارد زیر است:
● حالت تهوع
● خشک‌شدن دهان
● ضعف عضلانی
● اسهال
● سرگیجه
● خواب‌آلودگی
● اختلال عملکرد جنسی
۵. داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای
گاهی برای درمان علائم اضطراب داروهای ضدافسردگی تجویز می‌شوند. معمولا پس از ۴ تا ۶ هفته مصرف دارو می‌توان نتایج آن را مشاهده کرد. داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای برای درمان بسیاری از اختلالات اضطرابی استفاده می‌شوند. البته در درمان وسواس فکی اجباری این دارو تاثیری ندارد. معمولا این داروها با دوز کم شروع شده و به‌مرور دوز آنها افزایش پیدا می‌کند.
نمونه‌هایی از این گروه دارو عبارتند از:
● کلومیپرامین
● ایمی پرامین
این دسته از داروها، جز داروهای قدیمی بوده و کمتر مورداستفاده قرار می‌گیرند. داروهای جدید عوارض کمتری داشته و بیشتر پزشکان آنها را جایگزین داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای کرده‌اند.
عوارض داروی ضدافسردگی سه حلقه‌ای
عوارض جانبی این دسته از داروها عبارتند از:
● سرگیجه
● خواب‌آلودگی
● گیجی
● احتباس ادرار
● تهوع و استفراغ
● یبوست
● تاری دید
● افزایش وزن
۶. مهارکننده‌های بازجذب سروتونین - نوراپی‌نفرین
این داروها دسته دیگری از داروهای ضدافسردگی هستند که برای درمان اضطراب از آنها استفاده می‌شود. گاهی برای درمان درد مزمن نیز این دسته داروها کاربرد دارند. این مهارکننده‌ها جذب مجدد مواد شیمیایی نوراپی‌نفرین و سروتونین را کاهش می‌دهند. نمونه‌ای از این داروها عبارتند از:
● دولوکستین
● ونلافاکسین
عوارض داروهای ضد اضطراب SNRI
برخی از عوارض جانبی این داروها عبارتند از:
● یبوست
● سرگیجه
● خواب‌آلودگی و خستگی
● دهان خشک
● سردرد
● افزایش فشارخون
● افزایش وزن
● حالت تهوع
● مشکلات جنسی
● مشکلات خواب
● عرق کردن بیش از حد معمول
● ناراحتی معده
داروهای گیاهی ضد اضطراب
برای درمان استرس و اضطراب برخی از داروهای گیاهی توصیه می‌شوند. البته اگر شخص دچار اختلالات اضطرابی باشد، داروهای گیاهی تاثیری نداشته و حتما باید از روش‌های روان‌درمانی و داروهای شیمیایی استفاده شود.
یکی از داروهای گیاهی که در کاهش اضطراب موثر است، گیاه بابونه است. نوشیدن چای بابونه یا استفاده از مکمل‌های بابونه می‌تواند به کاهش علائم استرس کمک کند. طبق مطالعاتی که در سال ۲۰۱۶ انجام شده است، افرادی که از مکمل ۵۰۰ میلی‌گرمی بابونه سه بار در روز استفاده کرده‌اند، تاثیر مثبت آن را مشاهده کرده و اضطراب عمومی آنها کمتر شده است.
بوییدن روغن‌های آروماتراپی نیز می‌تواند به کاهش علائم استرس و اضطراب کمک کند. اسانس‌هایی مانند اسطوخودوس، بابونه و چوب صندل در این امر موثر هستند.
بهترین داروی ضد اضطراب
همان‌طور که گفتیم هرکدام از گروه‌های داروهای ضداضطراب برای درمان اختلالات خاصی استفاده می‌شوند. اما داروهای ضدافسردگی به‌ویژه مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین به طور گسترده‌ای برای درمان و پیشگیری از اختلالات اضطرابی مورداستفاده قرار می‌گیرند. داروهایی مانند سیتالوپرام، اسیتالوپرام، فلوکستین و سرترالین از دسته داروهای ضدافسردگی هستند که برای درمان اضطراب نیز استفاده می‌شوند.
داروهای ضد اضطراب در بارداری
افرادی که دچار اختلالات اضطراب هستند، نمی‌توانند در دوران بارداری مصرف داروهای ضد استرس را قطع کنند. اما باید پیش از استفاده از دارو از فواید و مضرات آن اطلاع پیدا کنید. بزرگ‌ترین نگرانی از مصرف این داروها خطر نقص مادرزادی است. به‌طورکلی خطر نقص مادرزادی یا دیگر مشکلات برای نوزاد با مصرف این داروها کم است. اما برخی از انواع داروهای ضد اضطراب به‌ویژه داروهای ضدافسردگی می‌توانند این خطر را بالا ببرند.
داروهای ضد اضطراب برای کودکان
در انتخاب داروهای ضد اضطراب برای کودکان باید دقت بیشتری داشت و از عوارض آنها اطلاع پیدا کرد. بهترین داروی ضد اضطراب برای کودکان داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین هستند. این داروهای ضدافسردگی در کودکان به‌خوبی عمل می‌کنند. معمولا کودکان در هفته اول یا دوم تاثیر مثبت این داروها را مشاهده کرده و عوارض جانبی آنها کمتر است. بهترین راه درمان برای کودکان این است که داروهای ضد اضطراب همراه با روان‌درمانی تجویز شوند.
قرص ضد استرس برای امتحان
برای درمان اضطراب امتحان استفاده از داروهای ضد اضطراب آخرین گزینه است. قبل از آزمون باید به کیفیت خواب، صبحانه، ورزش و عدم مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار توجه کنید. درصورتی‌که با این روش‌ها استرس و اضطراب کاهش پیدا نکند، باید به روانپزشک (متخصص اعصاب و روان) مراجعه کرد. پزشک در کنار روان‌درمانی می‌تواند از داروهای ضد اضطراب مسدودکننده بتا استفاده کند. داروهایی مانند پروپرانولول یا متوپرولول علائم فیزیکی اضطراب را کاهش می‌دهند.
آخرین گزینه برای رفع اضطراب امتحان تجویز داروی ضد استرس است.
داروهای ضد اضطراب وریدی
دیازپام یا بنزودیازپین جز داروهای ضد اضطراب وریدی است. همچنین برای درمان تشنج اورژانسی (بیماری صرع) این دارو تزریق می‌شود. دیازپام نوعی آرام‌بخش بوده و علاوه بر کاهش علائم استرس از آن قبل از جراحی نیز استفاده می‌شود.
قرص پوکساکیم
این قرص برای درمان اضطراب و افسردگی استفاده می‌شود. نام دیگر آن کلردیازپوکساید است. قرص پوکساکیم جز داروهایی است که عوارض بسیار شدیدی دارد و به‌هیچ‌وجه نباید بدون مشورت با پزشک آن را مصرف کرد. مصرف آن می‌تواند در چند ماه اول باعث ایجاد افکار خودکشی شود و علائم افسردگی را تشدید کند. زمان قطع دارو نیز باید به تجویز پزشک دقت کنید. قطع ناگهانی مصرف آن باعث بروز علائم ترک اعتیاد مثل لرز، درد معده و تعریق شدید می‌شود.
قرص تپش قلب
برخی از داروهای ضد استرس مانند پروپرانولول جز دسته داروهای مسدودکننده بتا بوده و برای درمان بیماری‌های قلبی نیز استفاده می‌شوند. این نوع قرص فشارخون بالا را درمان کرد و ضربان قلب نامنظم را بهبود می‌دهد. افرادی که دچار اضطراب شدید هستند، با استفاده از این دسته داروها می‌توانند علائم اضطراب از جمله ضربان قلب بالا را بهبود دهند.
عوارض جانبی داروهای ضداضطراب چیست؟
داروهای ضداضطراب عوارض متفاوتی داشته و هرکدام می‌تواند علائم خاصی را در بدن ایجاد کند. در بیشتر این داروها عوارضی مانند سرگیجه و سردرد به‌ویژه در چند هفته اول طبیعی است. برخی از داروهای ضدافسردگی باعث تغییرات اشتها و اختلالاتی در عملکرد جنسی می‌شوند.
آیا داروهای ضداضطراب اعتیادآور هستند؟
برخی از داروهای ضداضطراب مانند گروه داروهای بنزودیازپین می‌توانند باعث عادت شخص به مصرف دارو شوند. به همین دلیل تاکید می‌شود که هیچ یک از داروهای ضد استرس بدون تجویز پزشک مصرف نشوند. در زمان قطع مصرف این داروها نیز باید به‌صورت تدریجی این کار را انجام داد تا علائمی شبیه به علائم ترک اعتیاد ایجاد نشود.
چه زمانی باید داروهای ضد استرس مصرف کرد؟
اولین گزینه برای درمان استرس و اضطراب تغییر سبک زندگی و اقداماتی ساده مانند ورزش، خواب کافی، رژیم غذایی سالم و مدیتیشن است. زمانی که این نوع روش‌های درمان تاثیری در علائم استرس نداشته باشد، باید به بهترین دکتر روانشناس یا روانپزشک (متخصص اعصاب و روان) مراجعه کرد. پزشک ابتدا از طریق روش‌های روان‌درمانی و مشاوره علائم استرس را شناسایی کرده و باتوجه‌به شدت اضطراب از تکنیک‌های درمانی استفاده می‌کند.
آخرین گزینه درمان تجویز داروهای ضد اضطراب است. اگر متخصص تشخیص دهد که شما مبتلا به‌نوعی از اختلالات اضطراب هستید، باتوجه‌به نوع اختلال برای کاهش علائم، داروی ضد استرس را تجویز می‌کند.
چگونه باید داروی ضد اضطراب را مصرف کرد؟
چگونگی مصرف داروهای ضد اضطراب باتوجه‌به نوع دارو تعیین می‌شود. برخی از داروها را باید هر روز مصرف کرد. معمولا داروهای ضدافسردگی روزانه مصرف می‌شوند. اما برخی از داروها مانند مسدودکننده‌های بتا در صورت ایجاد اضطراب یا قبل از یک رویداد استرس‌زا استفاده می‌شوند. به‌عنوان‌مثال می‌توان با نظر پزشک پیش از یک سخنرانی مهم از آن استفاده کرد.
در مورد چگونگی مصرف داروهای ضد استرس باید از پزشک سوال کنید. برخی داروها باید روزانه مصرف شوند.
برای تجویز داروهای ضد اضطراب به کدام دکتر مراجعه کنیم؟
اگر علائم استرس و اضطراب در شما شدید است یا این واکنش‌های در فعالیت‌های روزانه شما مشکل ایجاد کرده‌اند، باید سریعا به روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید. گاهی با روان‌درمانی و مشاوره می‌توان تا حدودی علائم استرس را از بین برد. اما گاهی نیاز است که داروهای ضد اضطراب تجویز شوند. برای تجویز داروهای ضد استرس باید به متخصص اعصاب و روان مراجعه کنید و برای انتخاب یک پزشک متخصص نیز میتوانید به سایت دکترتو مراجعه کنید. روانپزشک باتوجه‌به علائم استرس و نوع اختلال داروهای مختلفی می‌تواند تجویز کند
تولید محتوای بخش «وب گردی» توسط این مجموعه صورت نگرفته و انتشار این مطلب به معنی تایید محتوای آن نیست.
