مشکل را عقب بینداز!

این بحث یک بار چهار سال پیش و در آستانه جام‌ملت‌های آسیا به اوج رسید؛ جایی که کارت معافیت عده زیادی از بازیکنان فوتبال به جرم استفاده از مدارک جعلی و غیرواقعی ابطال شد و نهایتا دو تن از این نفرات یعنی سروش رفیعی و مهرداد‌پولادی با اصرار و فشار کارلوس کی‌روش توانستند تیم‌ملی را در استرالیا همراهی کنند. همان تجربه باعث شد امسال کی‌روش یکی از شروط تمدید قراردادش را حل مشکل سربازی برای بازیکنان ملی‌پوش قرار بدهد. بر این اساس در گام اول وزیر ورزش با ارسال نامه‌ای به نظام‌وظیفه خواهان معافیت هفت بازیکن مشمول حاضر در تیم‌ملی شد که این موضوع واکنش منفی افکار عمومی را به دنبال داشت و مسکوت ماند. حالا اما در اتفاقی جدید، سازمان نظام وظیفه از تغییر قانون اعزام به خدمت سربازی برای فوتبالیست‌ها، والیبالیست‌ها و بسکتبالیست‌ها خبر داده است؛ آنجا که به‌نظر می‌رسد ورزشکاران فعال در این سه رشته می‌توانند بین ۲۸ تا ۳۰ سالگی به خدمت سربازی اعزام شوند.

جزئیات طرح

سردار موسی کمالی، رئیس اداره سرمایه انسانی سرباز ستاد کل نیروهای مسلح در مورد جزئیات طرح جدید اعزام ورزشکاران به خدمت سربازی به «ایسنا» می‌گوید: «خیلی از کارشناسان معتقد بودند که دوران سربازی سبب وقفه میان آموزش‌ها و فعالیت حرفه‌ای می‌شود. در همین راستا تصمیم گرفتیم تا طرحی را برای مشمولان فوتبالیست، بسکتبالیست و والیبالیست اجرا کنیم که براساس آن، مهلت اعزام به خدمت وظیفه عمومی این ورزشکاران افزایش می‌یابد. بر این اساس ورزشکاران تیم‌های ملی تا ۳۰ سالگی و ورزشکاران تیم‌های لیگ برتری تا ۲۸ سالگی می‌توانند خدمت وظیفه خود را به تاخیر انداخته و دچار غیبت نشوند. این طرح آزمایشی است و به مدت دو سال انجام خواهد شد. پس از دو سال و انجام بررسی‌های لازم درباره اثربخشی این طرح نسبت به تداوم آن و نیز افزایش دیگر رشته‌ها همچون فوتسال، کشتی، وزنه‌برداری و... اقدام خواهد شد.»

کمالی با تاکید بر اینکه فعالیت در لیگ‌های دسته یک و دو مشمول این قانون نخواهد شد، در مورد بازیکنان لژیونر هم می‌گوید: «اگر این افراد در تیم‌ملی کشورمان حضور داشته باشند که پس از ۳۰ سالگی به سربازی اعزام می‌شوند اما اگر به تیم‌ملی دعوت نشده و تنها در لیگ‌های برتر کشورهای دیگر فعالیت کنند همچون قوانین لیگ برتر کشورمان با آنان برخورد شده و می‌توانند سربازی خود را تا ۲۸سالگی به تاخیر بیندازند.» اما تکلیف بازیکنانی که در تیم‌ملی یا باشگاه دچار تغییر وضعیت شوند چه خواهد بود؟ کمالی در این مورد می‌گوید: «اگر فردی از تیم‌ملی خداحافظی کرد و در لیگ برتر نیز نباشد آن وقت باید همان موقع به سربازی اعزام شده و در غیر این‌صورت مشمول غایب سربازی به‌حساب می‌آید.»

ابهامات و کاستی‌ها

چنان که خود سردار هم اعلام کرده، این طرح فعلا به مدت دو سال به‌صورت آزمایشی اجرا خواهد شد تا کم‌وکاستی‌های آن روشن شود، اما از همین حالا می‌تواند چند ابهام را در این مورد مطرح کرد. مساله کلیدی اول این است که ۲۸ یا حتی ۳۰ سالگی نه تنها سن پایان کار یک فوتبالیست حرفه‌ای نیست، بلکه به نوعی دوران اوج ثمردهی اوست. معمولا بهترین دوران بازی یک فوتبالیست، فاصله ۲۷ تا ۳۰ سالگی است که او تجربه کافی را پیدا کرده و در عین حال از توان و طراوت جوانی هم برخوردار است. شما فرض کنید همین الان قرار باشد بازیکنانی در سطح امید عالیشاه و محمد انصاری که هر دو در آستانه ۲۸ سالگی هستند به خدمت سربازی اعزام شوند. یا وحید امیری ۳۰ساله بین دو تورنمنت جام‌جهانی و جام‌ملت‌های آسیا مشمول شود و لباس رزم بپوشد؛ آیا این منطقی است؟

به‌نظر می‌رسد طرح جدید تنها موعد رویارویی با مشکل را به تعویق می‌اندازد و راه‌حل ارائه نمی‌دهد. ابهام دیگر به تعریف از بازیکن «ملی‌پوش» مربوط می‌شود. مثلا فصل گذشته در مقطعی میلاد زکی‌پور به تیم‌ملی دعوت شد و ممکن است ۶ ماه بعد باز هم برای یک اردوی دیگر دعوت شود؛ آیا این بازیکن یا بازیکنی مثل کمال کامیابی‌نیای پرسپولیس «ملی‌پوش» تلقی می‌شوند؟ این پرسش را حتی در مورد بازیکنانی که یک فصل در لیگ برتر بازی می‌کنند، فصل بعد به دسته یک کوچ می‌کنند و بعدتر دوباره به لیگ برتر برمی‌گردند هم می‌شود مطرح کرد؛ بالاخره این بازیکنان مشمول قانون جدید هستند یا نه؟ به نظر می‌رسد حل معضل خدمت سربازی ورزشکاران حرفه‌ای نیاز به ایده‌های مفیدتر و کم‌حرف و حدیث‌تری دارد.