گفت‌وگوی مدیرعامل سابق استقلال با«دنیای اقتصاد»
به خصوصی‌سازی سرخابی‌ها بدبین هستم
سرخابی‌ها خصولتی نشوند
علی فتح‌الله‌زاده در بخش ابتدایی صحبت‌های خود با خبرنگار روزنامه «دنیای اقتصاد» تاکید کرده برخی از مسوولان که سواد فوتبالی ندارند نمی‌توانند به این باشگاه‌ها کمک کنند:«این بار هم که مجلس دوباره به مساله خصوصی‌سازی این دو باشگاه ورود کرده من باز یک خطر دیگر را احساس می‌کنم یعنی باز می‌خواهند این باشگاه‌ها را به‌صورت شرکت‌های خصولتی ببرند زیر پرچم دولت. چرا این اتفاقات می‌افتد؟ چون متاسفانه سواد فوتبالی برخی مسوولان پایین است و درک ریشه‌ای و عمیقی در مورد ورزش ندارند. واقعا به نظر من باید برای بعضی از وزرایی که دوست دارند چه در عالم ورزش و فوتبال تصمیم‌گیری کنند کلاس توجیهی بگذاریم چون عمق ماجرا را متوجه نیستند که ورزش و خصوصا فوتبال امروز یک توپ نیست که چند نفر دنبالش بدوند و صد هزار نفر نیز در استادیوم باشند.
فوتبال تاثیر بزرگی روی مسائل مختلف جهان دارد چون به لحاظ سیاسی و اقتصادی تاثیرگذار است و چرخش مالی آن جزو ۱۰ مورد اول دنیا است. همچنین با فوتبال شادی اجتماعی به‌وجود می‌آید. با چه هزینه دیگری می‌شود این نشاط را درجامعه ایجاد کرد. حالا حیف نیست که ما این پتانسیل را به امان خدا واگذار کنیم و با آن بد رفتاری کنیم. متاسفانه برخی از مسوولان ما درگیر حسادت هم هستند و فکر می‌کنند اگر شخصی معروف است باید او را تخریب کنند. من به شهر بارسلونا سفر کردم. بیشتر مغازه‌ها برای فروش اقلام فوتبال و به‌خصوص باشگاه بارسلونا بود. با یکی از مغازه‌داران که همکلام شدم پرسیدم این همه فروشگاه مثل هم برای شما در درآمدزایی ایجاد مشکل نمی‌کند که گفت عشق ما کمک به باشگاه بارسلونا است.»
مشکلات واگذاری
باشگاه استقلال وقف است و در ثبت شرکت‌ها ادعا‌های مختلفی در مورد این باشگاه وجود دارد با این شرایط برای واگذاری این باشگاه مشکلاتی وجود دارد. فتح‌الله‌زاده در این مورد نیز گفت: «متاسفانه هردو باشگاه معارض دارند. مثلا شنیدم اخیرا پسر آقای عبدو(مالک سابق باشگاه پرسپولیس) ادعای مالکیت کردند که ممکن است برای واگذاری به مشکلاتی بر بخوریم. استقلال هم چندین معارض دارد. استقلال متعلق به عده‌ای است که هنوز صحبتی نکرده‌اند. عده‌ای که سرمایه‌گذاری کردند و کار باشگاه را جلو بردند. از سوی دیگر عده‌ای که سهام به‌نام آنها شده وضعیت‌شان بررسی نشده است که اگر باشگاه با همین وضعیت به بخش‌خصوصی واگذار شود و این عده بخواهند مدعی شوند شرایط واگذاری به خطر خواهد افتاد. پس این دو باشگاه پیچیدگی واگذاری زیاد دارند و من خو‌شبین نیستم که به شخص واگذار شوند و فکر می‌کنم به سمت خصولتی شدن می‌روند. اگر باشگاه به شخص واگذار شد کسانی که از این باشگاه سهمی دارند ادعای دریافت حق و حقوق خود را می‌کنند. من برای حل مشکلات پیشنهادی دادم که متاسفانه مجلس ورود نکرد و من از نمایندگان گلایه دارم. اعلام کردیم باشگاه را به بخش‌خصوصی به‌صورت ۵ ساله و حالت پیمانکاری واگذار کنند؛ اگرپیشرفت خوبی داشت ادامه دهید.»
مدل پیشنهادی واگذاری
مدیر عامل اسبق باشگاه استقلال در ادامه مدل واگذاری این دو باشگاه را تشریح کرده و پیشنهاد داد باید از مالکیت دولت نسبت به این باشگاه‌ها کاسته شود: «این الگو را در بورس هم می‌توان عرضه کرد در فرابورس هم همین‌طور و قراردادی هم می‌تواند واگذاری صورت بگیرد؛ اینها هیچ مغایرتی با هم ندارند. زمانی که ما پیشنهاد پیمانکاری را مطرح کردیم درحالی‌که سال‌ها در این باشگاه حضور داشتیم و هوادار نیز به ما اعتماد دارد ما را کنار گذاشتند و یک عده‌ای را آوردند که اصلا در ورزش نبودند و کاربلد نیز نبودند. جالب است مثلا ما گفتیم ۳۰ میلیارد می‌دهیم ولی به آنها ۲۵ میلیارد دادند. این چه مزایده‌ای بوده که رقم کمتر برنده شده است؟
بنابراین سازمان بازرسی کل کشور و دیوان محاسبات و مجلس باید ورود می‌کردند. البته بعد‌ها فهمیدم همان قرارداد ۲۵ میلیاردی نیز به هم خورده است. این مسائل را چه کسی باید پاسخگو باشد؟ به نظر من دولت باید ۲۰ درصد سهام را داشته باشد،۳۰ یا ۴۰ درصد را به‌صورت سهام طلایی و بلوکی به سرمایه‌گذار بخش‌خصوصی بدهد و مابقی به هواداران برسد. شما الان در اروپا حتی با ۱۰ دلار نیز می‌توانید سهامدار باشگاه منچستر یونایتد باشید. در این الگو دولت دیگر تصمیم‌گیرنده اصلی نیست اما نظارت کافی خود را دارد. حتی می‌تواند یک عضو هیات‌مدیره هم داشته باشد. مهم اینکه خرد جمعی باید دراین شیوه تصمیم‌گیرنده باشد. بنابراین الگویی که گفتم می‌تواند نسخه نجات‌بخش این دو باشگاه باشد. الان بر عکس چند سال پیش هردو باشگاه چون می‌توانند روی پای خودشان بایستند درآمد آنها بیش از هزینه است.
برای توسعه زیرساخت‌های کشور باید از آنها کمک گرفت. می‌توانند با هموار کردن زیرساخت‌ها سایر باشگاه‌ها را نیز با موفقیت به بخش‌خصوصی واگذار کنند. اگر برند‌سازی اصولی در باشگاه‌ها صورت بگیرد فوتبال ایران مانند آلمان، ایتالیا و انگلیس خواهد شد، چراکه باشگاه‌های این کشورها هزینه‌ای برای دولت ندارند. اما با این حال دولت‌ها نیز هزینه‌هایی را برای ایجاد نشاط و کم‌کردن فساد در جامعه در امور باشگاه‌ها متقبل می‌شوند. مثلا بعضی تیم‌هایی که زمین ندارند دولت شهرداری‌ها را موظف می‌کند که زمین با قیمت‌های بسیار پایین در اختیار باشگاه‌ها قرار دهند. حتی باشگاه‌های بزرگ دنیا مثل رئال و بارسلونا هم بدهکار هستند ولی در عین حال سرمایه‌های بزرگی دارند.»
خطرحضور امثال هدایتی
فتح‌الله‌زاده در ادامه حضور افراد متمول برای خرید این دو باشگاه را نیز آفت بزرگی دانست و ادامه داد: «سهام باشگاه‌ها باید تقسیم شود. نباید همه باشگاه به یک نفر واگذار شود. وقتی تعداد سهامداران زیاد باشد یک نفر نمی‌تواند با سوءمدیریت به باشگاه لطمه و آسیب برساند، ولی اگر قائم به یک فرد باشد این مشکل را همیشه خواهیم داشت. مثلا طرف چند سال با یک پول باد آورده یا قرض کرده به محبوبیتی می‌رسد و بعد هم تیم را رها می‌کند که نمونه‌اش در بعضی باشگاه‌های ایران دیده می‌شود ولی وقتی با تعداد سهامداران زیاد و خرد جمعی باشگاه‌ها اداره شوند این خطر دفع می‌شود. چون استقلال و پرسپولیس حالا درآمدزا شده‌اند، بنابراین دولت‌ها نمی‌خواهند آنها را از دست بدهند.
اگرملاک فروش از طریق فرابورس را پول بدانیم پس باید منتظر حضور برخی افراد پولدار اما بی‌کفایت در راس این دو باشگاه باشیم. بنابراین این افراد هم به منافع شخصی می‌رسند و هم به مسائل اجتماعی ضربه می‌زنند. پس قطعا در فرابورس باید محدودیت‌هایی اعمال شود. باید سهام را ارزش‌گذاری و به شکل محدود دراختیار اشخاص قراردهند. باید افراد را براساس اهلیت به رسمیت بشناسند نه به‌عنوان میزان مال و دارایی. باید مکانیزمی وجود داشته باشد که مشخص کند این خریدار توانایی اداره باشگاه را دارد یا خیر. مجمع که همان افراد نخبه هستند باید تصمیم بگیرند که آیا این فرد اهلیت خریداری را دارد یا ندارد. بنابراین مسوولان باید با نخبه‌های ورزش و پیشکسوتان برای واگذاری جلسات متعددی برگزار کنند.»
تجربه‌های ناموفق را تکرار نکنیم
درحالی‌که تجربه خصوصی‌سازی باشگاه‌هایی مثل استیل آذین و راه‌آهن و استقلال اهواز با مشکل مواجه شد بهتر است که آزمون خطا‌ها با همان باشگاه‌های کوچک انجام بشود بعد به استقلال و پرسپولیس برسیم. فتح‌الله‌زاده در این خصوص نیز گفت: «وقتی ما به علم و واقعیت‌ها توجه نمی‌کنیم این مشکلات نیز به‌وجود می‌آید. در آلمان برخی شرکت‌ها را با هزینه بسیار پایین به اشخاص واگذار می‌کنند اما مشروط به اینکه هیچ‌یک از کارکنان را اخراج نکنند و هیچ نوع وامی هم از دولت دریافت نکنند. به این صورت خریدار باید با خلاقیت‌های مدیریتی خود این کارخانه را اداره کند. ما از مسوولان خواستیم استقلال را با چنین الگویی به ۱۰ نفر از پیشکسوتان دلسوز واگذار کنند. شرط کنند طی ۵ سال استقلال از رده اول تا سوم پایین‌تر نرود، بدهی‌ها باید پرداخت شود و تیم را نیز به‌خوبی اداره کنید اگر غیر از این شد ما بعد از چند سال سهام باشگاه را به شما واگذار می‌کنیم.»
درآمدزایی پس از واگذاری
در شرایطی که بستردرآمد زایی مثل حق پخش در کشور ما مهیا نیست، درآمد زایی این دو باشگاه پس از واگذاری اهمیت فراوانی دارد. این مدیر فوتبالی در این خصوص گفت: «الان دو باشگاه استقلال و پرسپولیس حتی بدون استفاده اسپانسرها قابلیت درآمدزایی هر سال ۱۰۰ میلیارد را دارند. شاید عده‌ای بگویند، چرا زمانی که خودت باشگاه را اداره می‌کردی درآمدزایی نداشتی. باید بگویم در آن زمان باشگاه استقلال ۳ میلیارد دارایی داشت. من با این مبلغ یک باشگاه ۲۴ میلیاردی را اداره می‌کردم. الان باشگاه ۶۰ میلیارد دارد و باید با ۴۰ میلیارد اداره شود. آن زمان سامانه هواداری نبود اما الان هست. این فقط یک مورد است. با تکنولوژی امروز موارد زیادی است که می‌شود از آن درآمدزایی کلان کرد. این دو باشگاه الان می‌توانند هزینه‌های خود را پوشش دهند و سالی ۱۰ تا ۱۵ میلیارد هم به دولت کمک کنند. شرایط باید طوری باشد که دولت از باشگاه‌های فوتبال ۱۰۰ میلیارد درآمد داشته باشد و از این طریق حتی در روستاها نیز زمین‌های مجهز فوتبال ایجاد کند. مثلا همین الان برخی وزارتخانه‌ها ۱۰۰ میلیارد امکانات ورزشی دارند ولی تنها ۲۰ نفر از آنها استفاده می‌کنند. من هفت سال پیش می‌خواستم «بانک استقلال» را تاسیس کنم و قرار بود سیم‌کارت‌های «آبی سل» را راه‌اندازی کنم اما گفتند این شخص چند روز دیگر قدرتمند می‌شود و می‌خواهد حزب تاسیس کند! بنابراین ما را از باشگاه استقلال دور کردند. متاسفانه برخی‌ها ملوک‌الطوایفی، جزیره‌ای و سلیقه‌ای کار می‌کنند.»
یکی از مشکلات این دو باشگاه تفکرات مدیران دولتی بوده است. هیچ‌کدام ازآنها ابتکار و استفاده ازبرندینگ را انجام ندادند. این موضوع در نهایت باعث ایجاد بدهی‌های انباشته شده است. فتح‌الله‌زاده در این مورد با ذکر مثالی گفت: «اینها همین را می‌خواهند. زمانی می‌گفتند کمپ حجازی مال باشگاه نیست. اما من برای مالکیت آنجا تلاش کردم. بهانه می‌کنند این ۶۰ هزار متر کمپ معارض دارد اما مشکل فقط برای ۴ هزار متر است. دریاچه چیتگر هم الان تعدادی معارض دارد. حتی خود استادیوم آزادی هم معارض دارد. باید صحبت کنند و این مشکل را بر طرف کنند. این کمپ الان ۵۰۰ میلیارد تومان ارزش دارد. همین الان به من حکم بدهند من دو ماهه سند آن را می‌گیرم. زمانی که مسوولیت باشگاه را بر عهده داشتم می‌خواستیم استادیومی ۳۰ هزار نفره برای استقلال بسازیم. قطعه زمینی در جاده کرج به تهران درنظر گرفتیم. آن زمان با ۱۲۰ میلیارد می‌توانستیم این پروژه را تمام کنیم. درآن زمان آقای سعیدلو رئیس وقت سازمان تربیت‌بدنی موافق ساخت این طرح بود اما متاسفانه مدتی بعد آقای سعیدلو از این سمت خارج شد و من نیز از مدیریت باشگاه استقلال جدا شدم و این طرح اجرایی نشد. عده‌ای می‌خواهند استقلال و پرسپولیس ضعیف باشند تا آنها همیشه بالای سر آنها باشند.» شرایط تا شهریور سال آینده برای واگذاری این دو باشگاه مهیا می‌شود؟ «شاید من آدم بدبینی هستم ولی احساس می‌کنم عده‌ای می‌خواهند به شکلی این دو باشگاه را خراب کنند. یعنی به سمتی بروند که بعد از یک سال وضع آنها خراب شود و بگویند باید دوباره به دولت سپرده شوند.»
قیمت‌گذاری سرخابی‌ها به ۹۸ موکول شد
طی ماه‌های اخیر و پس از مصوبه هیات دولت، بحث واگذاری پرسپولیس و استقلال دوباره مطرح شد. طبق آنچه متولیان سازمان خصوصی‌سازی می‌گویند وزیر ورزش تاکید زیادی بر واگذاری این دو تیم دارد. در همین راستا میرعلی اشرف‌پوری‌حسینی، رئیس سازمان خصوصی‌سازی تاکید کرد امسال دیگر هیات واگذاری جلسه‌ای تشکیل نخواهد داد و بعد از تعطیلات نوروز قیمت‌گذاری‌ها انجام خواهد شد. البته چون هفت ماه است که هیات واگذاری قیمتی را تصویب نکرده، حدود ۴۰ تا ۵۰ مصوبه قیمت در نوبت تصمیم گیری قرار دارد. به این ترتیب درحالی‌که بسیاری منتظر قیمت‌گذاری پرسپولیس و استقلال در روزهای پایان سال بودند، این مهم درابتدای سال آینده انجام خواهد شد. این درحالی است که مجلس تاکید کرده فروش آنها باید در شهریور سال آینده انجام شود.
ارسال نظر