بیچاره زبان فارسی!

دنیای‌اقتصاد : یک‌سری کلمه فرنگی در فوتبال جا افتاده که هزار سال دیگر هم نمی‌شود اینها را عوض کرد. یعنی شما هر چقدر زحمت بکشید نمی‌توانید به مردم بگویید به‌جای گل بگویند «هدف». فرهنگستان زبان فارسی ۶ سال پیش از مجری‌ها و گزارشگران ورزشی خواست به‌جای کرنر بگویند «کنج»، به‌جای لیگ از «تیم‌گان» و به‌جای کاپیتان از «سریار» استفاده کنند. اگر شما در این ۶ سال جمعا ۶ بار هم این کلمات را شنیده‌اید، به ما هم خبر بدهید تا دور هم جشن بگیریم!

طبیعی است که وقتی یک کلمه در این مقیاس جا افتاده و مورد استفاده قرار می‌گیرد، نمی‌شود عادت مردم را عوض کرد. با وجود این، داستان کلمات و عباراتی که هنوز جا نیفتاده کاملا متفاوت است و به راحتی می‌شود از همین ابتدا برای آنها جایگزین مناسب پیدا کرد. بهترین نمونه در این مورد قانون «کولینگ بریک» است که در سال‌های اخیر با گرمای هوا اجرا می‌شد و بعد از دوران کرونا، استفاده از آن اجباری شده است. مطابق این قانون، تیم‌ها یک بار حدود دقیقه ۳۰ و یک بار حوالی دقیقه ۷۰ فرصت خواهند داشت آبی بنوشند و نفسی تازه کنند. الان وقتی به این دقیقه از بازی می‌رسیم، بیشتر گزارشگران فوتبال در تهران و سایر استان‌ها خودشان را ملزم می‌دانند با غلظت خاصی عبارت «کولینگ بریک» را به زبان بیاورند و در مواردی حتی در تلفظ این اصطلاح دچار اشتباه می‌شوند. این در حالی است که به راحتی می‌توان از عباراتی همچون زمان آبخوری یا استراحت برای جایگزینی با این کلمه استفاده کرد. پدیده دیگری که همین الان باید فکری به حالش کرد، فناوری «وی‌ای‌آر» یا کمک‌داور ویدئویی است. اگر قرار است اول صبر کنید و منتظر بمانید تا مردم حسابی به این کلمه خو بگیرند و بعد با صرف بودجه در فرهنگستان دنبال کشف جایگزین برای آن باشید، از همین الان قول می‌دهیم به‌جایی نخواهید رسید. زمان پیدا کردن جایگزین مناسب برای «وی‌ای‌آر» همین الان است. صد البته ما انتظارات بسیار گزافی از صداوسیما داریم؛ چون وقتی گزارشگران این سازمان یکی‌یکی عادت کرده‌اند به‌جای عبارت ساده پاس رو به عقب از پاس «کات‌بک» استفاده کنند و هیچ تذکری هم به آنها داده نمی‌شود، معلوم است که پیدا کردن جانشین‌های فارسی برای کلمات جدید، اولویت هزارم آنها هم نیست!