بایدها و نبایدهای صنعت تایر

شرکت بازرگانی سیمرغ طی چند سال اخیر که بحث تحریم و مشکلات مربوط به برقراری مسیر‌های ارتباطی برای واردات کالا به ویژه در موضوع تامین ارز وجود داشته است،اقدام به ارائه خدمات بازرگانی به فعالان و تولیدکنندگان صنعت تایر به منظور تامین مواد اولیه کرده است؛این درحالی است که با حضور در بورس کالا به عنوان نماینده فعالان صنعت تایر کشور و انجمن صنعت تایر همواره تلاش کرده‌ایم نیاز تولیدکنندگان داخلی این صنعت به کالاها و خدمات اولیه مورد نیاز آن‌ها را تامین کنیم.

هرچند در این زمینه صنعت تایر کشور با مشکلات عدیده‌ای مواجه بوده است که این مشکلات را می‌توان در دو بخش داخلی و خارجی طبقه بندی کرد؛اولین مشکل در مسیر تامین مواد اولیه خارجی،موضوع تامین ارز است؛از آنجا که مواد اولیه خارجی باید با استفاده از ارز تامین و خریداری شود،درحال حاضر به جهت محدودیت‌های نظام بانکی، تولیدکنندگان در تامین ارز مورد نیاز،کمبودهایی در این زمینه مشاهده می‌شود؛هر چند به بخشی از کالاهای اساسی مورد نیاز صنعت تایر، ارز مبادله‌ای تخصیص داده می‌شود که بخشی از مواد اولیه با استفاده از آن و با توجه به اولویت‌ها از این طریق تامین می‌شود.به این ترتیب،اولین مشکل خارجی در صنعت تایر مربوط به بحث ارز است؛ارزی که به واسطه تحریم‌های بانکی به راحتی تامین نمی شود و در نهایت این معضل به  گران تر تمام شدن مواد اولیه برای تولیدکنندگان می‌انجامد. می‌توان گفت مشکلاتی که در داخل کشور در حوزه تامین مواد اولیه و فعالیت تولیدکنندگان صنعت تایر وجود دارد بیش از آنکه مربوط به مشکلات تامین باشد،مشکلاتی است مربوط به مواردی همچون کیفیت و قیمت.

متاسفانه در بسیاری موارد نوسانات نرخ ارز در داخل کشور با نوسانات قیمت جهانی مواد اولیه همزمان می‌شود و همین موضوع باعث افزایش چند برابری قیمت برخی مواد اولیه به صورت ناگهانی می‌گردد؛ این وضعیت در نیمه دوم سال گذشته تجربه شد؛ طوری‌که منجر به افزایش چندین برابر قیمت برخی مواد اولیه تولید تایر در کشور شد؛همه اینها ضربات و صدماتی است که تولیدکنندگان تایر داخلی با آن مواجه می‌شوند؛ عملا تایرها با قیمت تمام شده بالا تولید می‌شوند اما به واسطه اعمال نظارت‌های قوی از سوی مراجع نظارتی، قیمت فروش کنترل شده و امکان افزایش قیمت متناسب با تغییرات نرخ ارز در کشور و نوسانات جهانی قیمت مواد اولیه به ندرت ایجاد می‌شود.این درحالی است که انتظار می‌رود کمیته قیمت‌گذاری برخی از مواد اولیه صنعت تایر که یکی از ارکان آن وزارت صنعت،معدن و تجارت است تلاش کند تا حداقل یکی از این دو پارامتر-نوسان نرخ ارز یا نوسان قیمت‌های جهانی-بر روی هزینه‌های تمام شده تولید تایر داخلی اثرگذار باشد.همچنین در نظر گرفتن تمهیداتی برای تغییر و تعدیل قیمت‌های فروش متناسب با تغییرات قیمت‌های جهانی مواد اولیه و نرخ ارز و در نتیجه تغییر نرخ مواد اولیه کمترین درخواستی است که می‌توان از مسئولان وزارت صنعت در مواقع این چنینی و در مقاطع خاص انتظار داشت.

لازم است وزارت صنعت،معدن و تجارت به عنوان متولی همه صنایع کشور از جمله صنعت تایر،حمایت‌های لازم را در این زمینه از تولیدکنندگان داخلی داشته باشد. ازسوی دیگر،در شرایط حاضر عمده مشکلات صنعت تایر مربوط به محدودیت‌های فروش محصولات به جهت واردات بی رویه از خارج مرزهای کشور است؛وارداتی که به ویژه از کشور چین به ایران انجام می‌شود.هر چند برای برخی محصولات که در داخل کشور تولید نمی شود به طور قطع نیاز به واردات وجود دارد اما واردات محصولاتی که به وفور در کشور تولید می‌شود  وبه صورت ۱۰۰ درصدی پاسخگوی نیاز داخلی است هم اکنون به تولید داخلی ضربه وارد کرده است. خوشبختانه براساس اطلاعات موجود،هیچ سهمی از مواد اولیه وارداتی به صورت قاچاق وارد کشور نمی شود؛از آنجا که مواد اولیه مصرف کننده یا متقاضی شناخته شده یعنی همان تولیدکنندگان داخلی دارد ،مواد اولیه نیز به صورت رسمی وارد کشور می‌شود؛اما در محصولات تایر در کنار واردات رسمی حجم زیادی قاچاق صورت می‌گیرد که انتظار می‌رود مسئولان برخورد قاطع با این موضوع داشته باشند.از سوی دیگر تعرفه‌های گمرکی نیز باید به گونه‌ای تعریف شود که در نهایت به حمایت از تولیدکنندگان داخلی بینجامد؛این در حالی است که در برخی موارد در نتیجه نفوذ برخی گروه‌ها تعادل موجود در این زمینه به هم می‌خورد.در این زمینه نیز مسئولان صنعت کشور باید برخورد مناسب و بهنگام داشته باشند.

هم اکنون پس از گذشت بیش از نیم قرن از ایجاد صنعت تایر در کشور،این صنعت چشم انداز بسیار مطلوبی را طراحی و سیاست‌گذاری کرده است؛وجود انجمن منسجم و تخصصی در حوزه صنعت تایر شاید مهمترین علت این موضوع باشد؛درحال حاضر وضعیت تولید تایر همچنان پاسخگوی نیاز ۱۰۰ درصدی داخل برای همه مصرف کنندگان نیست هر چند در برخی موارد نیاز ۱۰۰ درصدی به برخی از انواع تایرها را پاسخ می‌دهد؛این درحالی است که  فعالان صنعت تایر با تعریف چندین پروژه در دست اجرا در راستای افزایش ظرفیت و توسعه صنعت تایر گام برداشته اند؛ هم اکنون هدف‌گذاری‌های بسیار منسجمی برای ورود تولیدکنندگان تایر به بازار صادرات صورت گرفته است؛این در حالی است که ارتقای کیفیت محصولات تایر تولید داخل و همچنین رقابت پذیر بودن قیمت‌ها دو پارامتر مهمی است که در این زمینه باید مورد توجه قرار بگیرد؛در نبود این دو پارامتر مهم قطعا موفقیتی حاصل نخواهد شد.اگر قرار است تولید تایر در کشور افزایش یابد لازم است قیمت و کیفیت محصولات قابل رقابت با محصولات بین‌المللی باشد؛هم اکنون برخی فعالان صنعت تایر در تولیدات خود این موضوعات را ملاک عمل قرار داده  وبه حجم نسبتا مناسبی از صادرات هم نسبت به سال‌های قبل دست یافته اند.لازم است این مقوله فراگیر شود؛ظرفیت تولید افزایش یابد و فراموش نشود شرط موفقیت در صادرات تایر رقابت پذیر بودن دو پارامتر مهم قیمت  وکیفیت است.این در حالی است که انتظار می‌رود خودروسازان بزرگ کشور نیز برای تامین تایرهای محصولات تولیدی خود،از محصولات تایر باکیفیت داخلی استفاده کنند و تن به واردات تایرهای خارجی ندهند؛هم اکنون پوشش بسیار مناسبی از تامین نیاز  خودروسازان داخلی به تایر از سوی فعالان و تولیدکنندگان این صنعت در کشور وجود دارد؛بنابراین نیازی نیست این شرکت‌ها محصولات تایر مورد نیاز خود را(به جزء سایزهای که در داخل کشور تولید نمی‌شود) از واردات تامین کنند.انتظار صنعت تایر این است که وزارت صنعت،معدن و تجارت نیز از خودروسازان بخواهد به هیچ وجه جز در موارد لزوم،دست به واردات تایر نزنند.