اصلاحات ملوکانه

پیشتر عربستان سعودی اجازه رانندگی به زنان را نمی‌داد اما با دستور سلطنتی زنان از این پس می‌توانند بدون اجازه مردان گواهینامه دریافت کنند. بیشتر اقداماتی که زنان در عربستان سعودی انجام می‌دهند نیازمند اجازه مردان است. با این حال ملک سلمان طی دستوری دریافت گواهینامه را از این امر مستثنی کرده است. این اقدامات اما براساس چشم‌انداز ۲۰۳۰ صورت گرفته است که به موجب آن قرار است یکسری از اصلاحات اجتماعی و اقتصادی صورت بگیرد. بنا به دستور ملک سلمان، پسر او عهده‌دار اجرای اقدامات در جهت اصلاحات اقتصادی و اجتماعی است.  محمد بن سلمان همچنین رئیس شورای امور توسعه و اقتصاد و وزیر جوانان و وزیر دفاع این کشور نیز است.

از محمد بن سلمان به عنوان قدرت اصلی در پشت پرده یاد می‌شود.  عربستان سعودی کشوری است که به شدت نیازمند فروش نفت است و بار اصلی اقتصاد این کشور را همین نفت و گاز طبیعی به دوش می‌کشد. بر اساس سند چشم‌انداز ۲۰۳۰ عربستان قصد دارد تا وابستگی‌های نفتی خود را تا سال مذکور کم کند و بنا بر این چشم‌انداز باید اصلاحاتی را در این زمینه به عمل آورد. در این اصلاحات ذکر شده است که عربستان سعودی باید دست به تقویت گردشگری خود بزند و زنان بیشتری را وارد حوزه تجارت کند. این در حالی است که تا پیش از این دستورالعمل زنان نقش کمرنگی در حوزه اقتصادی و تجاری داشتند و بیشتر به عنوان نیروی کار مطرح بوده‌اند.  در دهه ۷۰ در عربستان سعودی آخرین سینماهای پابرجا در این کشور به دستور پادشاه وقت بسته شد و پشت این ماجرا مفتیان سختگیر سعودی قرار داشتند.

اما در حال حاضر بسیاری از مفتیان سختگیر سعودی از سوی آل‌سعود و به رهبری محمد بن سلمان روانه زندان شده‌اند تا میزان مقاومت بخش سختگیر مذهبی در برابر این اقدامات کمتر شود. عربستان سعودی همچنین در راستای اقدامات توسعه گردشگری خود صدها میلیون دلار خرج کرده تا ساحل جدیدی به‌منظور جذب گردشگر در دریای سرخ ایجاد کند و احتمالا این اقدام محمد بن سلمان چالشی‌ترین آن خواهد بود، زیرا گفته می‌شود که به زنان هم اجازه ورود به این بخش داده خواهد شد.  این در حالی است که یکی از شاخص‌های توسعه در یک کشور سیستم قضایی مستقل است که عربستان سعودی فاقد این سیستم است و از یک سیستم قضایی مستبد رنج می‌برد. همچنین عربستان سعودی نتوانسته در بخش‌های دیگر که مردان حضوری قوی دارند، به‌رغم وعده‌هایی که داده است کاری از پیش ببرد. به همین منظور گفته می‌شود که این بخش‌ها دست نخورده باقی می‌ماند. محمد شیخ در ادامه می‌نویسد: پس چگونه چنین جامعه‌ای می‌تواند به‌طور موثر وارد عصر اصلاحات شود و تصویر عمومی خود را از نو شکل دهد.  در کشوری که نیمی از جمعیت آن زیر ۲۵ سال سن دارند، تکنولوژی از سوی محمد بن سلمان مورد سوء استفاده قرار گرفته است.

مردی که در واقع قدرت اصلی دست اوست و ملک سلمان خواسته‌های او را پیاده می‌کند. حالا به نظر می‌رسد که طرفداران محمد بن سلمان از طریق شبکه‌های اجتماعی در فضای مجازی مورد استقبال قرار گرفته‌اند که به نوعی تایید کننده اقدامات وی به حساب می‌آید. ایالات متحده این اقدامات صورت گرفته را درست و در جهت صحیح ارزیابی کرده و از آنها صراحتا حمایت کرده است.  این در شرایطی است که برای بسیاری از جمله عبدالعزیزالموید، رئیس گروه حقوقی سعودی بنیانگذار «شهروندان بدون محدودیت» سوال‌هایی بدون پاسخ باقی مانده است. او می‌گوید: ما باید بدانیم این تصمیمات چگونه گرفته شده است. چرا اصلا این محدودیت‌ها از ابتدا وجود داشت که حالا برداشته شود؟ این اتفاقات چگونه به‌وجود آمده است.

ما شایسته دانستن هستیم. دیگر این یک راز نیست که محمد بن‌سلمان به‌عنوان طراح جنگ یمن موجب کشته شدن ۱۶ هزار و ۲۰۰ یمنی از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ شده است. بنا به گفته سازمان‌های حقوق بشری محمد بن سلمان ناقض حقوق بشر و متهم به جنایت علیه بشریت است. محمد بن سلمان همچنین بانی محاصره اقتصادی و سیاسی قطر است. عربستان سعودی قطر را متهم به تروریسم می‌کند، درحالی‌که اسناد بسیاری موجود است که نشان می‌دهد این کشور حامی گروه‌های تندرو است. همچنین ارتباط پنهانی بنیامین نتانیاهو با محمد بن سلمان می‌تواند یکی دیگر از چالش‌هایی باشد که وی در روزهای آتی با آن دست به گریبان خواهد شد. برخی کارشناسان می‌گویند محمد بن‌سلمان نه حمایت سنتی‌ها را پشت سر اقدامات خود خواهد داشت و نه قشر روشنفکر حامی اقدامات نمادین وی خواهد بود.

محمد بن سلمان