خودروی دنده‌ای بخریم یا اتوماتیک؟

برخلاف کشورهای توسعه یافته خودروهای اتوماتیک در کشور ما چندان مورد توجه تولید‌کنندگان قرار نگرفته است. این امر هر چند دلایل بسیاری دارد اما از مهم‌ترین آن می‌توان به تولید خودروهای بدون تنوع و قدیمی خودروسازان از یک طرف و ارزان‌سازی محصولات تولیدی از سوی دیگر اشاره کرد. با این وجود چند سالی است که با حضور خودروهای اتوماتیک چینی وارداتی و حتی داخلی توجه مشتریان نیز به این نوع محصولات جلب شده است. جدای از خودروهای وارداتی گیربکس اتوماتیک که از قیمت بالایی نیز برخوردارند و خودروهای چینی نیز که با تنوع زیادی وارد بازار شدند هم‌اکنون خودروهایی همچون ساندرو تندر۹۰ با قیمت‌هایی مشتری پسند وارد بازار شده‌اند. با این حال اما برخی خودروسواران هنوز باور قاطعی نسبت به استفاده از این نوع خودروها ندارند و گیربکس معمولی را به اتوماتیک ترجیح می‌دهند. اولین چالشی که مشتریان با خودروهای اتوماتیک دارند قیمت بالای آن نسبت به گیربکس معمولی است. به‌طور کلی، خودروهای دنده اتوماتیک قیمت بالاتری نسبت به مدل‌های مشابه دنده دستی دارند.

علت قیمت بالای این خودروها به فناوری پیچیده‌ آنها مربوط می‌شود. گذشته از قیمت بالای خودروهای اتوماتیک، در صورت خرابی این نوع خودروها، صاحب آن باید هزینه نسبتا زیادی صرف کند. در ضمن این نکته را نیز باید بگوییم که اگر صاحب خودرو قدیمی باشید، پیدا کردن لوازم و مکانیک حرفه‌ای که به فناوری جعبه‌دنده‌ خودکار خودرو آشنا باشد، کمی سخت و پرهزینه است. این مورد حتی برای بعضی از خودروهای جدید و مدرن هم صادق است. اما یکی دیگر از مواردی که باعث می‌شود برخی مشتریان جذب خودروهای معمولی شوند تا خودروهایی که از گیربکس اتوماتیک بهره می‌برند، مصرف سوخت بالای محصولات اتوماتیک است به‌خصوص که خودرو نسبت به محصولات خارجی جدید ارزان‌تر نیز باشد. اما این نکته را نیز باید یادآور کنیم که در گذشته گیربکس اتوماتیک تاثیری منفی روی مصرف سوخت داشت اما هم اکنون با نرم‌افزارهای هوشمندتر گیربکس‌های اتوماتیک به ندرت اثری منفی روی مصرف سوخت دارند.

گذشته از مصرف سوخت و قیمت بالای این خودروها یک دارنده خودروی اتوماتیک نقل می‌کرد که اگر خودرو شما در جاده یا همین خیابان‌های شهر از حرکت بازایستد این خودرو تحت هیچ شرایطی قابل انتقال نیست مگر اینکه خودرو را بکسل یا با جرثقیل به سوی نمایندگی هدایت کنید. به این ترتیب برخی مشتریان به دلیل هزینه‌هایی که از خرید تا نگهداری اتوماتیک‌ها بر خریدار تحمیل می‌شود از خرید آن صرفنظر می‌کنند.اما در عین حال که این خودروها هزینه بر هستند راحتی را نیز برای خریدار آن به ارمغان می‌آورند. به‌طوری‌که دارنده این نوع خودرو مجبور به تعویض پیاپی دنده آن در ترافیک شهری نیست. بنابراین از آن‌جایی که تعویض دنده‌ در خودروهای اتوماتیک، به‌صورت خودکار انجام می‌شود، بخشی از فعالیت‌های یک راننده کم می‌شود.

این موضوع سبب می‌شود تا راننده راحت‌تر خودرو را هدایت کند و کمتر خسته شود. همان‌طور که گفتیم خستگی رانندگی با خودروهای دنده دستی را می‌توانیم در شلوغی و ترافیک‌ به‌طور واضح ببینیم. زمانی‌که راننده باید هرچند ثانیه با نیم‌کلاچ، گاز، ترمز و تعویض دنده، رانندگی کند. اگر ترافیک در سربالایی باشد، کار راننده دشوارتر هم می‌شود. در صورتی که در خودروهای اتوماتیک، این مشکلات را احساس نمی‌کنید.با تمام این وجود برخی همچنان به دنبال هیجان ناشی از استفاده از خودروهای گیربکس دستی هستند مثلا وقتی در پیست یا در جاده‌ای پرپیچ‌وخم سریع می‌رانید، گیربکس دستی نسبت به نمونه‌ اتوماتیک زحمت زیادی دارد. شما باید به‌صورت تقریبا همزمان ترمز کنید، کلاچ را فشار دهید و دنده را تعویض کرده و البته با پدال گاز نیز بازی کنید.

در گیربکس اتوماتیک برخی از این فرآیندها تنها با فشار یک پدال صورت می‌گیرد. این همان دلیلی است که برخی طرفداران دوآتشه رانندگی گیربکس دستی را ترجیح می‌دهند. این وضعیت مهارت بیشتری را طلب می‌کند. حس بهتری وجود خواهد داشت وقتی خودتان همه‌چیز را به خوبی انجام می‌دهید. این در شرایطی است که برخی این هیجان را دوست ندارند و رانندگی راحتی در خیابان‌ها را طلب می‌کنند. در نهایت اینکه باید گفت که گیربکس دستی هنوز هم ارزان تر بوده و برخی مشتریان به دلیل مصرف سوخت و همچنین هیجان رانندگی به سراغ این نوع خودروها می‌روند حال آنکه خودروی اتوماتیک هر چند رانندگی راحتی را برای مشتریان به ثمر دارد اما طالبان این خودروها باید هزینه‌های آن رانیز بپذیرند این در شرایطی است که با نگهداری بهتر می‌توان هزینه‌های سرسام آور خودروهای یاد شده را کاهش داد.

به‌عنوان مثال دارندگان خودروهای اتوماتیک از تعویض حالت گیربکس (P, R, N, D) در زمان حرکت خودداری کنند. عمل مکانیکی تعویض حالت‌های مختلف گیربکس اتوماتیک، با کمک تعدادی کلاچ و نوار قرارگرفته درون گیربکس صورت می‌گیرد. این کلاچ‌ها و نوارها دارای موادی هستند که با ایجاد اصطکاک، عمل تعویض حالت دنده را میسر می‌سازند. درصورتی‌که همواره پیش از تعویض حالت دنده، کاملا به حالت سکون درآمده و ترمز را فشار دهید؛ بدون تردید با این مکانیزم، اتومبیل شما بیشتر عمر خواهد کرد. همچنین در حالت خلاص (Neutral) رانندگی نکنید. خلاص کردن گیربکس اتوماتیک روی سراشیبی باعث کاهش مصرف سوخت خودروی شما نخواهد شد. خودروهای دنده اتوماتیک پیشرفته‌تر به اندازه‌ای هوشمند هستند که در سرازیری سوخت‌رسانی را به موتور کم کرده و موجب کاهش در مصرف سوخت می‌شوند.

توصیه دیگر اینکه هرگز به بهانه شتاب اولیه بیشتر، در زمان گاز دادن حالت (Drive) را انتخاب نکنید. نگه داشتن پدال گاز در وضعیت خلاص و سپس انتخاب D برای راه افتادن می‌تواند خسارت و آسیب جبران‌ناپذیری به گیربکس اتوماتیک خودروی شما وارد می‌کند. اما توصیه دیگر اینکه قبل از توقف کامل خودرو، حالت P (پارک) را درگیر نکنید. اکثر خودروهای گیربکس اتوماتیک جدید به شما اجازه انتخاب وضعیت پارک را در حال حرکت نمی‌دهند. و توصیه آخر به عدم توجه به سرویس‌های دوره‌ای گیربکس اتوماتیک مربوط می‌شود به‌طوری‌که اجزا و متعلقات داخلی گیربکس اتوماتیک در زمان استفاده به دمای بسیار بالایی می‌رسند و در صورت کافی نبودن روغن، عدم تعویض و ریختن روغن اشتباه؛ احتمال وارد شدن آسیب جدی به مکانیزم آن وجود دارد.