بررسی چالش‌های صنعت پخش با نایب رییس انجمن پخش
چاله بزرگ تعدد قوانین
***
آقای دکتر ابتدا خودتان را معرفی و تاریخچه‌ای از فعالیت شرکت بیان کنید.
وحید محلاتی هستم. در سال ۱۳۷۳، از دانشکده داروسازی دانشگاه تهران فارغ التحصیل شدم. پس از داروسازی در دانشگاه آزاد لیسانس مدیریت بازرگانی خواندم و پس از آن در سال ۱۳۸۷ دوره MBA سازمان مدیریت صنعتی را سپری کردم. در حال حاضر نیز مدیرعامل شرکت پوراپخش و نایب رییس و عضو هیات مدیره انجمن پخش هستم. شرکت توزیع دارو پورا پخش در سال ۱۳۸۸ تاسیس شده و زیرمجموعه گروه دارویی پوراطب است که شرکت‌های تولیدکننده روز دارو و ایران دارو و شرکت واردکننده پوراطب و آرمان فارمد را شامل می‌شود. شرکت پورا پخش محصولات و کالاهای مربوط به این شرکت‌ها را توزیع می‌کند.
به نظر شما صنعت پخش کشور با چه مشکلاتی روبه‌رو است؟
یکی از مشکلات اساسی صنعت پخش نبود تکنولوژی و رویکردهای نوین جهانی پخش در کشور است. در حال حاضر بخش دانشگاهی و محققان این حوزه، خوراک مناسبی برای شرکت‌های پخش فراهم نمی‌کنند و صنعت پخش با تکنولوژی و ابزارهای چند دهه پیش در حال خدمت رسانی است. مشکل دیگر این است که در یکی دو سال اخیر و به ویژه در ماه‌های اخیر درگیر کمبود نقدینگی و وصول مطالبات است. این موضوع علاوه بر اینکه برخی شرکت‌ها را با چالش‌هایی روبه‌رو کرده، امکان نوآوری و به‌روزرسانی سیستم‌ها و تکنولوژی‌های موجود را نیز از این صنعت گرفته است. مشکلات دیگری همچون ناهماهنگی‌های اداره مالیات و بیمه و سایر قوانین و مقررات بر این صنعت نیز اثر منفی گذاشته است.
به موضوع عدم همراهی دانشگاه‌ها در به روزرسانی و توسعه صنعت پخش اشاره کردید. به نظر شما این مشکل از کجا نشات می‌گیرد و چه اقداماتی باید در این زمینه انجام شود؟
یکی از اقداماتی که در انجمن پخش مورد توجه قرار گرفته اطلاع رسانی صحیح هم به مسئولان و هم به کارشناسان و فعالان این حوزه است. برگزاری جلسات مختلف با مدیران و مسوولان به منظور ایجاد تصویر بهتر از اقدامات صنعت پخش از جمله فعالیت‌های این حوزه بوده که با توجه تغییر مکرر مدیران و مسوولان امر، اثرگذاری این اقدامات کم بوده است. علاوه بر این انجمن، همایش سالانه‌ای را در شهریور یا مهرماه هر سال برگزار می‌کند. در همایش‌های سالانه که با ارائه مقاله از سوی محققان و دانشگاهیان همراه است، تلاش می‌شود مسائل مرتبط با این حوزه مورد ارزیابی قرار گیرد و نوآوری‌ها و رویکردهای نوینی ارائه شود اما متاسفانه در همایش اخیر سال جاری که با موضوع آینده پژوهی در صنعت پخش برگزار و بیش از ۱۰۰ مقاله هم دریافت شد مقالات معدودی به چالش‌های واقعی این صنعت و رویکردهای نوین مرتبط با آن پرداختند و بیشتر آنها به حوزه‌های دیگری اختصاص داشت.
در بخش قبلی به مشکلات مختلف موجود در این صنعت اشاره کردید، برای رفع این مشکلات باید چه اقداماتی انجام شود و چه انتظاری از دولت دارید؟
به تازگی شاهد اتفاقاتی هستیم که حالت فرسایشی پیدا کرده و امکان فعالیت در این صنعت را محدود می‌کند. امروز سازمان ترافیک و حمل و نقل شهرداری تهران با توجه به مشکلات و چالش‌های موجود در شهر، آیین نامه‌ای را ابلاغ می‌کند که شرکت‌های پخش باید خود را با آن تطبیق دهند. هنوز زمان زیادی از اجرای این آیین نامه نگذشته که وزارت امور اقتصادی و دارایی دستورالعملی را منتشر می‌کند و محدودیت‌هایی را وضع می‌کند. بلافاصله سازمان غذا و دارو، استاندارد و چارچوب جدیدی را تصویب و ابلاغ می‌کند که خود مشکلات جدیدی را ایجاد می‌کند. پس از آن سازمان بازرگانی آیین نامه دیگری را منتشر می‌کند و این روند پیوسته ادامه می‌یابد که موجب سردرگمی‌و خستگی شرکت‌های پخش شده است. از این رو از دولت می‌خواهیم یک مجموعه استاندارد مشخص را تدوین کرده و در اختیار شرکت‌های پخش قرار دهد و این صنعت را از سیکل فرسایشی تغییر آیین نامه‌ها آزاد کند. از سوی دیگر با توجه به اینکه دسته‌های مختلفی از شرکت‌های پخش دارویی تا لوازم التحریر و روان کار‌های صنعتی در این حوزه فعالیت می‌کنند هر بخش، با قوانین متفاوتی که از طرف وزارت خانه مرتبط به آن تدوین شده، روبه‌رو می‌شود و جالب این است که هر ۴ سال با تغییر وزرا، هر کدام از این بخش‌ها با مجموعه قوانین و دستورالعمل‌های جدیدی مواجه می‌شوند.
ظرفیت اشتغال‌زایی صنعت پخش را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بر اساس برآورد ما در حال حاضر چیزی حدود ۱۵۰ هزار نفربه طور مستقیم مشغول فعالیت در این صنعت هستند. علاوه بر این بخش‌های زیادی از جمله مارکتینگ، تبلیغات اینترنتی و کلیه بخش‌های حمل و نقلی و ... به صورت غیر مستقیم با این صنعت در ارتباط بوده و ایجاد اشتغال کرده اند. یکی از مهم‌ترین نکات در زنجیره تامین، کاهش هزینه‌هاست که ارتباط مستقیمی با تعداد انبارها در زنجیره دارد، هر چه تعداد انبارها کمتر باشد هزینه‌های کل زنجیره کمتر خواهد بود. این در حالی است که در ایران، کارخانه‌ها، فروشگاه‌ها و حتی خرده فروشان، انبارهای بزرگی دارند که حاصل طولانی بودن بازه زمانی خدمت‌رسانی شرکت‌های پخش می‌باشد. در ایران به طور متوسط هفته‌ای یک بار دارو در داروخانه‌ها توزیع می‌شود اما این نرخ در اغلب کشورهای دنیا از جمله در کشورهای منطقه مثل ترکیه و لبنان، روزانه است. در صورتی که ما هم به سمت استاندارد جهانی حرکت کنیم ظرفیت اشتغال‌زایی بالایی در این صنعت ایجاد خواهد شد.
چه استانداردهایی در این صنعت وجود دارد؟
شرکت‌های پخش، محصول را از درب کارخانه تحویل می‌گیرند و به خرده فروش می‌رسانند. در این فاصله نباید از کیفیت و ارزش محموله کاسته شود. حال اگر این کالا دارو باشد از نظر دما و رطوبت و ضربه باید مراقب بود موارد ایمنی رعایت شود. در مقصد، مسوول فنی در صورتی که حد مجاز دمایی و محیطی رعایت شده بود اجازه ترخیص بار را می‌دهد و در غیر این صورت برگشت می‌زند. به همین صورت اگر محموله غذا باشد با توجه به استاندارد محیطی که برای آن تعریف شده، شرکت پخش موظف است در زمانی که آن را به مغازه یا فروشگاه می‌رساند، این استاندارد را رعایت کند. به طور مثال در صورت یخ زدن مواد پروتئینی در فرآیند پخش، این کالا دیگر قابل استفاده نبوده و از این رو باید تحت شرایط خاصی حمل شود.
برخی از تولیدکنندگان، با ایجاد شرکت‌های پخش داخلی مستقلا اقدام به توزیع محصولات می‌کنند. این موضوع را چگونه ارزیابی می‌کنید و به نظر شما آیا امکان متمرکز کردن فعالیت شرکت‌های پخش در چند شرکت وجود دارد؟
آن چیزی که اهمیت دارد رعایت استانداردهاست و در حال حاضر بسیاری شرکت‌ها ترجیح می‌دهند خودشان اقدام به توزیع محصولات کنند. اما اگر از دید کلان و با هدف کاهش هزینه‌ها در زنجیره تامین به مساله نگاه کنیم، با توجه به این که سود شرکت‌های پخش عموما بسیار کم بوده و در حد یک تا ۱.۵ درصد است، در صورتی که شرکت پخش بخواهد هزینه‌ها را تامین کند نیازمند گسترش سبد خدمات کالایی است. از این رو اگر می‌بینیم که شرکت‌های مختلف تولیدی اقدام به توزیع محصولات می‌کنند، احتمالا آنها یا از حاشیه سود تولید می‌کاهند یا قیمت نهایی را افزایش می‌دهند تا بتوانند هزینه‌های پخش را تامین کنند.
در آخر اگر نکته‌ای به نظرتان می‌رسد اضافه کنید.
شاید ذکر این نکته خالی از لطف نباشد که در برنامه ۵ ساله پنجم، بندی قرار داده شده بود که برای نظام‌مند شدن صنعت پخش باید مجموعه قوانینی تصویب شود، اما متاسفانه در آن سال‌ها اقدام خاصی صورت نگرفت و در نتیجه شاهد این نابسامانی در قوانین و مقررات مربوط به حوزه پخش هستیم. علاوه بر این باید به این موضوع اشاره کنیم که در دنیا برخلاف ایران الگوهای پخش متفاوتی به کار گرفته می‌شود و شرکت‌های پخش با استفاده از علم روز روش‌های متفاوتی در توزیع کالا به کار می‌گیرند که از آن جمله می‌توان به فروش مستقیم به مصرف‌کننده و افزایش نقش لجستیکی شرکت‌ها اشاره کرد به نظر می‌رسد در ایران نیز زنجیره تامین به سمت این الگوها حرکت خواهد کرد.
ارسال نظر