سال بیم و امید برای طلای سیاه

بانک‌های مطرح بین‌المللی با بررسی عوامل بنیادین اثرگذار بر بازار، انتظار دارند میانگین قیمت نفت شاخص برنت در سال آینده روی ۶۳ دلار بر بشکه قرار گیرد. نفت خام آمریکا نیز طبق این پیش‌بینی‌ها، به طور متوسط با قیمت ۵۹ دلار بر بشکه معامله خواهد شد. در این میان یک پیش‌بینی دیگر از اداره اطلاعات انرژی آمریکا وجود دارد که متوسط قیمت نفت خام برنت را ۶۲ دلار بر بشکه و نفت خام آمریکا را ۴ دلار کمتر از این رقم پیش‌بینی کرده است. این پیش‌بینی‌ها در حالی مطرح می‌شوند که از خواست عربستان، یعنی نفت ۷۰ دلاری فاصله زیادی دارند. با تمام این تفاسیر، سال ۹۶ با خاطره اجرای موفق توافق کاهش تولید کشورهای عضو و غیرعضو اوپک رو به پایان است. در این سال، به لطف اجرای موفق توافق، قیمت نفت تا هفته گذشته رشدی حدودا ۱۰ دلاری را به ثبت رساند. با این حال باید دید زمینه رشد قیمت نفت در سال پیش رو تا چه میزان فراهم است و چه عواملی بر روند نوسانات قیمت نفت در این سال اثر می‌گذارد.

چشم‌انداز مثبت بازار نفت

عرضه و تقاضای جهانی نفت خام از مهم‌ترین فاکتورهایی هستند که بر روند پیش‌بینی‌ها از قیمت نفت خام اثر می‌گذارد. این دو فاکتور هر کدام دو عامل مهم در دل خود دارند که می‌توانند مسیر پیش‌بینی‌ها از آینده بازار نفت را تغییر دهند. بر این اساس در فاکتور عرضه، میزان تولید کشورهای عضو اوپک که سطح آن به اعمال سیاست عربستان سعودی وابستگی زیادی دارد و همچنین میزان تولید نفت آمریکا، از اهمیت زیادی برخوردار است. در سمت تقاضا نیز رفتارهای اقتصادی چین به عنوان بزرگترین مصرف‌کننده نفت در دنیا و میزان رشد اقتصاد جهانی است که بر میزان تقاضای نفت خام و اثر آن بر نوسان قیمت‌ها اثر چشم‌گیری دارد.  در حال حاضر یکی از مهم‌ترین علت‌های چشم‌انداز مثبتی که از سمت عرضه در پیش‌بینی‌ها وجود دارد، به اجرای موفق طرح کاهش تولید اوپک بازمی‌گردد.

از دیگر سو، در سمت تقاضا نیز به واسطه انتظارها برای رشد اقتصاد جهان در سال‌ آینده، چشم‌انداز رشد تقاضا وجود دارد. بر اساس گزارش‌های موجود، احتمالا عوامل کلان اقتصادی دنیا در سال جدید، به نفع تقاضای نفت تمام شود. آن‌طور که گلدمن ساکس انتظار دارد، رشد تقاضای نفت برای امسال ۸۵/ ۱میلیون بشکه در روز خواهد بود. پیش‌بینی این میزان رشد تقاضا بیش از رشد تولید شیل آمریکا و دیگر تولید‌کنندگان غیراوپکی است و احتمالا منجر به کاهش بیشتر میزان ذخایر و افزایش مجدد قیمت‌ها خواهد شد. همچنین بر اساس آخرین گزارش اوپک، این سازمان رشد ۸/ ۳ درصدی برای اقتصاد جهان را پیش‌بینی کرده است که می‌تواند بر افزایش تقاضای نفت خام و رشد تقاضا اثرگذار باشد.

تکرار چرخه ریزش قیمت‌ها

اما با وجود چشم‌اندازهایی که روند قیمت نفت در سال آینده را صعودی ارزیابی می‌کنند، بازار طلای سیاه در این سال با ریسک‌هایی همراه است که می‌تواند سرنوشتی متفاوت برای این بازار رقم بزند. یکی از بزرگترین‌ ریسک‌ها، به «عدم تداوم اجرای توافق کاهش تولید» یا «از هم پاشیدن آن به واسطه رشد بیش از اندازه قیمت‌ها و شتاب افزایش تولیدات شیل آمریکا» به واسطه اصرار بیش از اندازه عربستان برای رسیدن به نفت ۷۰ دلاری باز می‌گردد. تازه‌ترین گزارش‌ها در حالی بازگشت مازاد عرضه نفت خام به بازار را هشدار می‌دهند که عربستان سعودی برای دست یافتن به اهداف سیاسی و اقتصادی داخلی خود، همچنان بر ادامه سیاست کاهش تولید تاکید دارد. هدف عربستان نفت ۷۰ دلاری است. اما این رقم وسوسه‌کننده مدنظر کشورهایی چون ایران و روسیه نیست؛ زیرا می‌تواند سرریز مازاد عرضه از سوی شیل آمریکا در بازار نفت و ریزش دوباره قیمت‌ها را در پی داشته باشد.

به این ترتیب پافشاری بیش از اندازه عربستان بر رشد غیرمنطقی قیمت‌ها، می‌تواند زمینه‌ساز خروج کشورهای عضو و غیرعضو اوپک از توافق کاهش تولید و ریزش جدی قیمت‌ها در سال جدید شود. همین حالا نیز این خطر با افزایش تولید روزانه نفت آمریکا به ۳/ ۱۰ میلیون بشکه در روز، جدی است و پیش‌بینی می‌شود این سطح از تولید در سال جدید به بیش از ۱۱ میلیون بشکه در روز برسد. در صورت وقوع چنین اتفاقی، تمام تلاش‌های اوپک برای کاهش تولید و رشد قیمت جهانی نفت خنثی خواهد شد و با خروج احتمالی کشورهای عضو اوپک از توافق، سیل مازاد عرضه بار دیگر قیمت‌ها را در بازار طلای سیاه به قهقرا خواهد برد.

آخر هفته