نبود برنامه ریزی صحیح موجب شکست نمایشگاه‌ها می‌شود

  در ابتدا خودتان را معرفی و در خصوص فعالیت‌تان توضیحاتی بفرمایید.

کاوه فاضل بسطامی، مدیرعامل شرکت روشان روز ( مرکز اطلاعات سنگ ایران ) که نزدیک به ربع قرن است در بخش فرهنگی، نمایشگاهی و انتشاراتی صنعت سنگ کشور فعالیت می‌کنم. همچنین گردآورنده و ناشر کتاب‌های راهنمای سنگ ایران نیز هستم. این کتاب تنها منبع آماری صنعت سنگ ایران است که همه ساله به روزرسانی و منتشر می‌شود. روشان روز ناشر کتب علمی، تخصصی و فنی در زمینه سنگ ساختمانی و معدن است که تاکنون ۱۱ جلد کتاب تخصصی تالیف، ترجمه گردآوری و منتشر کرده است. از مهم‌ترین این کتاب‌ها، سه جلد اطلس سنگ‌های ساختمانی ایران بوده که شامل آنالیزهای فیزیکی و شیمیایی سنگ‌های ایران است. این شرکت از سال ۲۰۰۲ نمایندگی نمایشگاه‌های مختلف سنگ دنیا از جمله نورنبرگ- شانگهای - پکن- شیامن- یونفو - استانبول- مادرید - مسکو و ..در ایران را داشته است. از سال ۱۳۸۶ شرکت روشان روز برگزارکننده نمایشگاه بین‌المللی سنگ تهران بوده است و در سال جاری نیز دهمین دوره این نمایشگاه در ۲۸ تیرماه آغاز به‌کار خواهد کرد .

  برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی چه تاثیری بر رشد اقتصادی دارد؟

اثرگذاری نمایشگاه‌ها برهیچ کس پوشیده نیست. نمایشگاه‌ها محل ارائه ابداعات، خلاقیت‌ها و توانمندی‌های جدید است و نقش بسیار مهمی ‌در توسعه زیرساخت‌های اقتصادی دارند. نمایشگاه‌ها به طور مستقیم و غیرمستقیم در رونق صنایع و بخش‌های مختلف خدماتی تاثیرگذارند و همچنین باعث اشتغال‌زایی هستند.

  چه مشکلاتی بر سر راه برگزاری نمایشگاه قرار دارد و برای رفع این موانع چه راهکارهایی وجود دارد؟

متاسفانه در ایران، برنامه‌ریزی مدون و قابل قبولی برای برگزاری نمایشگاه‌ها وجود ندارد. شاید به عنوان اولین گام، باید فرهنگ‌سازی حضور در نمایشگاه، انجام شود. چنانچه این فرهنگ‌سازی شکل بگیرد، درخواست مطالبات منطقی و کارآمد از مسوولان امکان‌پذیر خواهد بود. در حال حاضر متولیان و مسوولین دولتی برگزاری نمایشگاه‌ها، آن را به شکل یک فرآیند خدماتی عادی می‌بینند. در حالی‌که کشورهای پیشرفته و در مسیر رشد، گام‌های موثری برای برگزاری نمایشگاه برداشته و با برنامه ریزی حرکت می‌کنند.

  با توجه به شرایط کنونی کشور وضعیت نمایشگاه را چگونه برآورد می‌کنید؟

به طور کل یک تحول اساسی و بنیادین در برگزاری نمایشگاه‌ها لازم است. نمایشگاه‌ها ابزار قدرتمندی برای بازاریابی داخلی و خارجی هستند و در واقع محلی برای معرفی و تبادل کالاها و در نتیجه سودآوری صنعت است .

  برگزاری نمایشگاه برای فعالان این صنعت چه فرصت‌هایی را ایجاد می‌کند؟

آشنایی با تکنولوژی‌های روز و محصولات جدید از اولین فرصت‌هایی است که اهالی این صنعت می‌توانند در نمایشگاه به‌دست آورند. ارتباطات تجاری، تبادلات فرهنگی، فنی و علمی ‌از دیگرفرصت‌هایی است که با برگزاری نمایشگاه‌ها ایجاد می‌شود. در عین حال که سبب اشتغال‌زایی در جامعه نیز خواهد شد.

  تا چه حد وجود نمایشگاه‌ها موجب بهره‌وری می‌شود؟

متاسفانه به اعتقاد من، در نمایشگاه‌های کشور بهره‌وری لازم صورت نمی‌گیرد. توجه داشته باشید که برای حضور در نمایشگاه احتیاج به برنامه ریزی است و این برنامه‌ریزی باید در سه مرحله صورت گیرد. برنامه‌ریزی قبل از نمایشگاه، برنامه ریزی برای ۴ روز برگزاری و برنامه‌ریزی برای بعد از نمایشگاه که نقص در برنامه ریزی هر کدام از این سه بخش، سبب بیهودگی نمایشگاه می‌شود. این بی برنامگی باعث می‌شود شرکت‌کنندگان در نمایشگاه کمتر از فرصت‌های رقابتی برای بهبود محصولات و تولیدات خود بهره ببرند. بسیاری از غرفه داران، در آخرین لحظات قبل از نمایشگاه به فکر تزئین غرفه می‌افتند و هرچه در انبار دارند به داخل غرفه منتقل می‌کنند. در صورتی‌که ماه‌ها قبل باید برای ساخت غرفه و نحوه اداره آن برنامه ریزی کنند. فضاسازی‌ها انجام شود و  پرسنل داخل غرفه، آموزش‌های لازم را برای پاسخگویی به بازدیدکنندگان ببینند که متاسفانه به دلیل کم‌توجهی بیشترین هزینه برای فضایی نسبتا بزرگ صورت می‌گیرد که کمترین بهره‌وری را دارد.

 آیا به فرهنگ‌سازی بیشتر برای برگزاری و شرکت در نمایشگاه‌ها نیاز است؟

با اطمینان می‌توان گفت اولین معضل در عدم استفاده از رویدادی مانند نمایشگاه، نبود فرهنگ استفاده از آن است. بنابراین فرهنگ سازی  اولین و موثرترین گام به حساب می‌آید. این فرهنگ‌سازی از شروع برنامه‌ریزی برای برپایی نمایشگاه توسط برگزارکنندگان آغاز می‌شود وتمام عوامل نمایشگاه  از جمله غرفه‌داران و بازدیدکنندگان را در بر می‌گیرد.

  یکی از مشکلاتی که شرکت‌ها برای حضور در نمایشگاه‌های خارجی دارند، هزینه بالای آنهاست. از دید شما دولت چه کمکی در این زمینه می‌تواند بکند؟

برنامه‌ریزی برای افزایش صادرات غیرنفتی و حضور تولیدکنندگان در بازارهای جهانی، مشخصه‌ها و موارد متعددی را نیاز دارد که یکی از مهم‌ترین عوامل آن حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی جهان است. دولت‌ها معمولا طی یک پروسه چند ساله شرایط مناسبی را برای تولیدکنندگان فراهم می‌آورند تا آنها بتوانند در بازارهای جهانی، جایی برای خود پیدا کنند. حتی بعضی از کشورهای در حال توسعه،  ۹۰ درصد هزینه حضور را برای شرکت‌هایی که قابلیت تولید استاندارد جهانی را دارند، در محدوده معین چند ساله به عهده می‌گیرند.

  چه تفاوت‌هایی بین نمایشگاه‌های داخلی و خارجی وجود دارد؟

مهم‌ترین تفاوت، برنامه‌ریزی صحیح است. متاسفانه در ایران نمایشگاه‌ها به صورتی درآمده‌اند که فقط شائبه رفع تکلیف در آن وجود دارد. هیچ‌گونه برنامه مدون و قابل اجرایی وجود ندارد که نگاه جهانی دقیقی داشته باشد و در عین حال منطقه‌ای فکر کرده باشد. سیاست‌های متولیان نمایشگاهی، به‌رغم وظیفه مهم آنها که توسعه صادرات  است، بیشتر دست و پای برگزارکنندگان و مشارکت‌کنندگان را می‌بندد.

  به نظر شما چه راهکارهایی می‌تواند توسط بخش دولتی، خصوصی و فعالان صنعت سنگ برای بالا بردن سطح کیفی نمایشگاه‌ها به کار گرفته شود؟

اصلی‌ترین راهکار برای رشد نمایشگاه‌های سنگ، واگذاری آن به بخش خصوصی حرفه‌ای است که متاسفانه به تنها موردی که اهمیت داده نمی‌شود، همین بخش است. به نظرم هزینه‌هایی که انجام می‌شود و سرمایه‌گذاری‌هایی که  صورت می‌گیرد، در مسیر درست نیست. یکی از مهم‌ترین ابزارها، آمارگیری و جمع‌آوری اطلاعات نمایشگاه برگزار شده است. البته در چند سال اخیر در نمایشگاه تهران، آمارگیری انجام می‌شود، اما کاملا مخدوش و غیرقابل استفاده است. حتی اجازه آمارگیری را به خود برگزارکننده هم نمی‌دهند که این نشات گرفته از همان تفکر دولتی گذشته است که راه به جایی نمی‌برد.

  در آخر اگر نکته‌ای هست لطفا بفرمایید.

برگزاری نمایشگاه، یک حرفه تخصصی و بین‌المللی است. تا وقتی نگاه دولتی در روند کار وجود داشته باشد، تصور رشد، تصوری باطل است.