رییس اتحادیه نان صنعتی تشریح کرد:
نگاه برابر به نان سنتی و صنعتی
لطفا ابتدا توضیحاتی اجمالی در خصوص اتحادیه نان صنعتی بفرمایید و اینکه از چه سالی شروع به فعالیت کرده است؟
اتحادیه نان صنعتی بالای ۱۰ سال است که شکل گرفته و به صورت تقریبی ۱۸۰ واحد در آن عضو هستند که همگی آنها به صورت تخصصی در حوزه تولید نان‌های صنعتی فعالیت می‌کنند.
وضعیت نانی که در کشور تولید می‌شود را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
اولین موضوعی که باید به آن اشاره کرد این است که یکی از ضرورت‌های حوزه نان، تک نرخی شدن قیمت آرد است. نظام توزیع یارانه‌ای فعلی دارای ریزش و اتلافی بالاست، به نحوی که اساسا بخش مهمی‌از آرد تبدیل به نان نمی‌شود. حتی تخمین بنده این است که ۵۰ درصد آرد تولیدی، هدر می‌شود. کاهش مصرف سرانه طی سال‌های اخیر هم به نوعی نشان از همین مساله دارد. اعتقاد شخصی من این است که تک نرخی شدن آرد، نان را به جایگاه اصلی آن بازمی‌گرداند. هرچند که سالانه چیزی تحت عنوان سوبسید دولتی برای نان تعیین می‌شود، ولی واقعا مشخص نیست که این بودجه کجا مورد مصرف قرار می‌گیرد.
آیا شرکت‌ها و برندهای فعال در حوزه نان صنعتی از سیستم سنتی عبور کرده اند و خط تولید مدرن به راه انداخته اند؟
باید توجه داشت که اساسا نان صنعتی پدیده ای جدید است و قاعدتا به همین دلیل، تجهیزات مورد استفاده در تولیدی‌ها هم هیچ‌گونه سنخیتی با تعریف رایج به عنوان سنتی ندارند و فارغ از اینکه این تجهیزات اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک باشند، همگی در شرایط فعلی دارای استانداردهای لازم و کیفیتی قابل دفاع هستند.
مقداری در مورد موانعی که فعالان نان صنعتی با آن مواجه هستند توضیح بفرمایید.
واقعیت این است که این بخش هم نظیر بسیاری بخش‌های اقتصادی دیگر، با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند. به عنوان مثال یکی از مشکلات ما به عنوان تولیدکنندگان نان صنعتی که با آن مواجهیم، تکثر مجوزهای صادر شده برای نان سنتی است. اساسا از سال ۱۳۸۶ بر اساس مصوبه دولت قرار بر این بود که دیگر مجوزی برای عرضه نان سنتی صادر نشود و مسیر تولید را به سمت سیستم صنعتی هدایت کنند، تصمیمی که شاهد بودیم در سال‌های بعد عملی نشد. همچنین قرار بود در بحث بیمه، سهم کارفرما را همچون بخش تولید سنتی نان تعیین کنند، یا اینکه مالیات یا آب و برق و مسائل دیگر را با همان نرخ فعالان نان سنتی محاسبه کنند، حمایت‌هایی که باز هم شاهد بودیم هیچ کدام از آنها انجام نشد. حال آنکه صدور مجوزهای سنتی و صنعتی به موازات یکدیگر موجب ایجاد فضایی غیر رقابتی شده که یک طرف آن از امتیازاتی خاص برخودار و طرف دیگر از آن بی نصیب است. نتیجه این کشمکش نابرابر صنفی تاکنون پیروزی تولید کنندگان سنتی بوده است.
آیا در این رقابت نابرابر، در تامین مواد اولیه و یارانه آرد و غیره هم دچار مشکل هستید؟
بله به طور قطع در این زمینه هم دچار مشکل هستیم. اساسا آرد یارانه‌ای حداقل کیفیت مورد نیاز ما را دارا نیست و در نتیجه ما مجبوریم به جای آرد یارانه ای دولت از آرد آزاد استفاده کنیم، اما نکته‌ای که وجود دارد این است که متاسفانه همین آرد هم حتی از کیفیت لازم برخوردار نیست. برای حل این مشکل لازم است تا جلوی واردات گندم اندکی باز شود و گندم با کیفیت را به مقدار مورد نیاز در اختیار تولیدکنندگان قرار دهند.
در زمینه رفع مشکلاتی که خودتان اشاره فرمودید تاکنون چه اقداماتی انجام گرفته است؟
از جانب ما به عنوان فعالان بخش خصوصی و اتحادیه تولیدکنندگان نان صنعتی که به صورت مداوم پیگیری‌ها انجام می‌شود، اما واقعیت این است که هیچ‌کدام تاکنون نتیجه‌ای نداشته است. حجم مشکلات به حدی است که از حدود ۱۸۰ عضو اتحادیه که ابتدا عرض کردم، حدود نیمی از آنها تعطیل باشند و از ۵۰ درصد باقیمانده و فعال، چیزی حدود ۳۰ درصد نیز با نصف ظرفیت تولید خود فعالیت کنند؛ امروزه ما معدود واحدهایی را داریم که با وجود دشواری‌ها و هزینه‌های مختلف، کماکان فعالیت گسترده و برندسازی خود را انجام می‌دهند و به امید بهبود شرایط، فعالیت می‌کنند.
با وجود تمام مسائلی که فرمودید، آیا نان صنعتی مورد استقبال مصرف‌کنندگان قرار گرفته است؟
دقت داشته باشید که در این زمینه مرز کاملا مشخصی برای مصرف‌کننده وجود ندارد، زیرا بسیاری از نان‌های سنتی امروزه امکان پخت و توزیع به صورت صنعتی را دارند. به عنوان مثال نان لواش با تجهیزات صنعتی، قابلیت پخت دارد، اما از آنجا که یارانه ای که دولت به تولیدکنندگان سنتی پرداخت می‌کند آنها را نسبت به تولیدکنندگان نان صنعتی متمایز می‌کند، مصرف‌کننده به سوی عرضه‌کنندگان سنتی هدایت می‌شود. به هرصورت واقعیت این است که حدود ۵۰ درصد قیمت نان‌های صنعتی را هزینه‌هایی نظیر بسته‌بندی، کارتن، حمل و نقل، سهم فروشگاه و غیره تشکیل می‌دهد که در قیمت نهایی آنها موثر است. این درحالی است که در ابتدای فعالیت تولیدکنندگان نان صنعتی، دولت قول تامین نیاز مدارس را داده بود و قرار بود فرهنگ‌سازی در زمینه استفاده از نان صنعتی از مدارس آغاز شود. طرحی که در یکی دو سال اول اجرا شد، اما ادامه پیدا نکرد و دلیل آن از سوی مسوولان، عدم بودجه لازم اعلام شد. همچنین قرار بود پادگان‌ها، بیماستان‌ها، مراکز دولتی و بسیاری دیگر که از نان سنتی استفاده می‌کنند یا خودشان نانوایی داشتند، جمع شوند و به جای آرد، به آنها معادل نقدی نان پرداخت شود تا نیازهای خود را از محل تولیدکنندگان نان‌های صنعتی تامین کنند، طرحی که باز هم اجرایی نشد.
آیا فکر می‌کنید نان صنعتی توان این را دارد که جلوی مشکل اتلاف بالا در نان‌های سنتی را بگیرد؟
بله حتما همین طور است. اما همان‌طور که عرض کردم یکی از مهترین اقدامات در این زمینه، تک نرخی شدن قیمت آرد است. زیرا با این اقدام، مصرف نان صنعتی افزایش یافته و به تبع آن دور ریز کلی نان نیز کاهش می‌یابد. تجربه‌ای که یک بار صورت گرفت و شاهد بودیم که بعد از تک نرخی شدن نرخ آرد، جهشی در تولید نان صنعتی اتفاق افتاد و سهم بازاری آن از حدود ۶ درصد به حدود ۱۲ درصد افزایش یافت. مدل پخت و کیفیت آرد نان صنعتی خود به خود اتلاف نان را کاهش می‌دهد.
امکان صادرات نان صنعتی به چه صورت است؟
هرچند که در برخی از انواع نان نظیر کرواسان، اشترودل و غیره که مغزدار هستند امکان صادرات وجود دارد ولی به صورت کلی، نان به دلیل نوع ماندگاری پایینی که دارد، با توجه به پروسه صادرات اعم از گمرک و غیره، امکان صادرات خاصی ندارد. اما در برخی محصولات نظیر نان خشک که این مشکل مطرح نیست، صادرات صورت می‌گیرد.
چه چشم اندازی را برای صنعت نان صنعتی متصور هستید؟
به عنوان یک کارشناس که سال‌ها در این حوزه فعال بوده، چشم‌انداز این صنعت را مثبت ارزیابی می‌کنم، اما همان‌طور که بارها بیان کردم، تک نرخی شدن آرد یکی از درخواست‌های اولیه فعالان این صنعت است.
دلیل اختلاف حمایتی بین نان سنتی و صنعتی چیست؟
به هر صورت سیاستگذار در این زمینه به وضعیت جامعه نگاه می‌کند و عملا نان به مقوله‌ای سیاسی تبدیل شده است. هرگونه تغییر در وضعیت نان عواقبی برای دولت دارد. از سوی دیگر نان صنعتی مصرف خاص دارد و به همین دلیل حمایت‌ها به سمت نان سنتی سرازیر می‌شود.
در پایان اگر نکته‌ای مدنظر دارید بفرمایید؟
در همین هفته‌های اخیر بود که به ما اعلام شد گندم مورد نیاز خود را از بورس تهیه کنید و ناگهان در هر کیسه حدود ۷۰۰۰ تومان، هزینه‌های تولید کننده را افزایش دادند. هرچند با پیگیری‌های اتحادیه جلوی آن گرفته شد، اما با توجه به اینکه کارخانه‌های آرد، نرخ فعلی را کافی نمی‌دانند و معتقدند در چند سال اخیر به رغم افزایش قیمت‌ها، محصول آنها قیمتی ثابت داشته است، درنتیجه شاید دوباره، نرخ افزایش یابد. انتظار ما به عنوان فعالان این بخش این است که سیاستگذار نگاهی برابر به همه داشته باشد و از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این بخش حمایت کند و لااقل به وعده‌های خود عمل کنند.
ارسال نظر