بررسی و تحلیل صنعت لوازم خانگی در گفت‌وگو با سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی
لزوم بازگشت بازار لوازم خانگی به تولیدکننده‌های داخلی
در حال حاضر، بازار لوازم خانگی در اختیار برندهای خارجی است در حالی که این بازار باید در دست تولیدکننده داخلی قرار گیرد تا چرخه اقتصادی به روال مناسب خود بازگردد. انجمن برای بهبود شرایط تولیدکننده‌های این صنعت، سند استراتژی توسعه لوازم خانگی را تهیه کرده است؛ به اعتقاد من اگر این سند پیاده‌سازی شود، ۸۰ درصد مشکلات لوازم خانگی کشور حل شده و ما در چرخ توسعه در لوازم خانگی قرار می‌گیریم. صنعت لوازم خانگی در سال‌های اخیر با چالش‌های بسیاری روبرو شده است. برندهای خارجی در بازار حضور پر‌رنگی داشتند که در حال حاضر به واسطه مساله ارز کاهش یافت اما متاسفانه بخش عمده بازار همچنان در اختیار برندهای خارجی بوده و موجب ایجاد فضای رقابتی ماورایی برای صنعت لوازم خانگی شده است، زیرا برندهای خارجی در گذشته از راه‌های غیرقانونی استفاده کرده و بنیه مالی خود را قوی کردند و امروز در یک رقابت نابرابر با تولیدات داخلی هستند؛ برای مثال یکی از راه‌های غیرقانونی اظهار SKD به‌جای CKD است؛ در کتاب مقررات صادرات و واردات SKD تعریف نشده و تحت‌عنوان CKD اظهار می‌شود، درصورتی‌که SKD قطعات نیمه‌منفصله بوده که به کشور وارد و مونتاژ می‌شود، اما CKD قطعه است و باید توسط خط تولید، تولید شود. این تخلف، توسط خط مونتاژ بسیار ساده انجام شده و تعرفه CKDرا قیمت‌گذاری می‌کردند. بنابراین، قیمت تمام‌شده کالا کاهش یافته و در رقابتی نابرابر با تولیدکننده ایرانی قرار گرفتند.
برندهای خارجی از لحاظ تبلیغات نیز بسیار فعال هستند زیرا شرکت‌های مادر خارجی، هزینه‌های تبلیغات را پرداخت می‌کنند؛ به‌طوری‌که اگر قرار بر پرداخت ۵۰ درصد از هزینه تبلیغات بود با روش‌هایی که عنوان شد، توانستند درصد بالایی از هزینه تبلیغات را از شرکت‌های مادر دریافت کنند. در نتیجه با کاهش قیمت تمام‌شده، تبلیغات، برندسازی و فرهنگ‌سازی موفق به تسخیر بازار شدند و با افزایش سهم آنها از بازار لوازم خانگی، سهم تولیدکننده‌های داخلی کاهش یافت. خط تولیدی که لوازم خانگی برندهای خارجی در ایران دارند مانند همان خط تولید در کشور وجود دارد اما متاسفانه شرایط را این‌گونه به نفع خودشان در دست گرفتند.
آنها توانستند از این شیوه‌ها استفاده کرده و بازار ایران را تصاحب کنند. بازاری که در کشورهای دیگر هم هست ولی اجازه این‌گونه تاخت و تاز به برندهای خارجی را نمی‌دهند؛ در کشورهای دیگر مانند ترکیه برای ورود کالای خارجی باید خط تولید آن کالا راه اندازی شود و فناور‌ی و دانش‌فنی نیز انتقال یابد، همچنین اجازه تبلیغ برند خارجی را نمی‌دهند. در هیچ جایی از دنیا، محیط تبلیغاتی و فضای بازار را در اختیار یک کشور دیگر قرار نمی‌دهند چون بازار، اصلی‌ترین عامل رشد و توسعه اقتصادی است.
امروز، بازار لوازم خانگی ایران یکی از جذاب‌ترین بازارهای دنیا برای برندهای خارجی است؛ یعنی برای برخی از برندهایی که در کل دنیا جزو رتبه‌های اول تا پنجم هستند، بازار ایران برایشان دومین بازار دنیا است و یا ایران در خاورمیانه بازار اول بوده و این نوع بازار تقریبا در هیچ جای دنیا برای برندهای خارجی وجود ندارد. بازاری که در آن، متاسفانه بعضی از مسوولان به اشتباه می‌گویند به فکر صادرات باشید. یک شرکت تولیدکننده در ابتدا باید، بازار خود را به صورت سهل‌الوصول در اختیار بگیرد و سپس با حمایت گلخانه‌ای تقویت شده و رشد کند، سپس به فکر بازارهای صادراتی باشد. در حال حاضر، تولیدکننده لوازم خانگی نباید به صادرات فکر کند. اکنون باید بازار را در اختیار برندهای داخلی قرار داده و بعد از تصرف ۸۰ درصدی بازار، می‌توان گفت تولیدات داخلی رشد کرده و باید به فکر صادرات باشند.
امروزه، از لحاظ کیفیت، تنوع و خدمات محصول در ایران می‌توان گفت در بحث کیفیت لوازم خانگی تقریبا همه تکنولوژی موجود در دنیا، در ایران کشور هست اما در بخشی از کیفیتی که High Level نامیده می‌شود باید به درجه بالاتری دست یابیم؛ این موضوع نیز به تولید براساس مقیاس اقتصادی (تولید انبوه) باز می‌گردد. در این زمینه، باید تولید ما براساس مقیاس اقتصادی تولید انبوه افزایش یابد که آن نیز وابسته به بازار است؛ یعنی اگر بازار در اختیار ما قرار گیرد، براساس مقیاس اقتصادی تولید می‌کنیم و می‌توانیم هزینه‌های بخش طرح و توسعه را افزایش داده و بر این اساس با تولید بالا، سود نیز افزایش یافته و هزینه‌های سربارمان را پوشش می‌دهیم و با در دست داشتن بازار در یک چرخه مناسب قرار گرفته و حالا می‌توان هزینه بیشتری را برای طرح و کیفیت بپردازیم.
از لحاظ تکنولوژی و تولید، محصولاتمان قابل‌رقابت است و با بسیاری از برندهای مطرح روز در دنیا مانند کره‌جنوبی، اروپا و آمریکا رقابت می‌کنیم چه بسا از بعضی از این برندها نیز بهتر عمل کردیم. به دلیل شرایط آب و هوایی کشور، استانداردها را خیلی سخت‌تر قرار داده و تولیدکنندگان نیز تقاضای سخت‌گیری بیشتری از سازمانی مثل استاندارد دارند. برای مثال، یخچالی که در اروپا تولید می‌شود به لحاظ شرایط آب‌و‌هوایی سردسیر آنجا رتبه انرژی‌اش منطبق با ایران است. در ایران به علت وجود انواع شرایط آب و هوایی، تولید سخت‌تر است و کیفیت تولیدات ما در خیلی از موارد نسبت به کالاهای خارجی بهتر است.
امسال، به دلیل مسائل و مشکلات ارزی یا مدیریت ارز، واردات ممنوع شده است اما به‌نظر می‌رسد که این شرایط پایدار نیست. در صورت اصلاح شرایط ارزی، واردات دوباره انجام می‌شود، اما به هر حال یک میدان مبارزه همیشگی است و تولید باید بتواند از مزایای اقتصادی و بازار کشورش دفاع کند و در هر حال این سهمی برای تولیدکننده‌های ایرانی است. کسانی که طالب کار کردن هستند باید بتواند دفاع کرده و نگذارند شرایطی که برای اشتغال جوان‌های کشور خودمان نمی‌تواند به‌راحتی فراهم شود، در اختیار مردم کشورهای دیگر قرار گیرد که نان خود را از بازار ایران به‌دست می‌آورند و همچنین نتوانند اشتغال سرپرست خانواده‌شان را با فروش محصولاتشان به مردم ایران تضمین کنند.
انجمن درخصوص افزایش بهره‌وری تولیدات اقدامی نکرده است زیرا شرکت‌ها متعلق به بخش خصوصی هستند اما باید فضایی را فراهم کند تا شرکت‌ها توسعه یابند. توسعه شرکت‌ها موجب افزایش بهره‌وری می‌شود. انجمن در این زمینه، یک سند استراتژی توسعه لوازم خانگی تهیه کرده است که در آن سند تقریبا این موارد را تحت پوشش قرار می‌دهد. بخشی از این سند اجرایی شده و بخشی نیز اجرایی نشده است. به اعتقاد من اگر این سند پیاده‌سازی شود، شاید ۸۰ درصد مشکلات لوازم خانگی کشور حل شده و ما در چرخه توسعه در لوازم خانگی قرار می‌گیریم.دولت برای قطعات لوازم خانگی ارز مبادله‌ای تنظیم کرده که براساس آن محاسبه و خرید انجام می‌شود، اما این موضوع موجب افزایش دو برابری قیمت‌ها شد.
انجمن برای ایجاد زمینه‌ها، امکانات و امکانات مناسب و مطلوب برای تولید محصولات رقابتی، فعالیت‌های پیرامونی برای رشد و توسعه شرکت‌های بخش خصوصی فراهم کرد؛ برای مثال یکی از مفرهای واردکننده ها، استفاده از کارت‌های بازرگانی غیر برای واردات کالاها بود بعد هم آن کارت‌ها را باطل کرده و دولت برای پیگیری مالیات یا مسائل دیگر، نمی‌توانست اقدامی کند. بنابراین، در صنعت لوازم خانگی، اظهار به واردات قطعه یا SKD، دارا بودن کارت بازرگانی مختص شرکت خود یا نمایندگی رسمی از آن شرکت مادر را جزو مقررات قرار دادیم تا همه چیز شناسنامه‌دار شود و قابل ردگیری باشد. این اقدامات که توسط انجمن انجام شد، به‌طور مستقیم و غیرمستقیم روی تولید اثر گذاشت و زمینه‌ای برای تولید فراهم شد و زمینه را برای بهره‌وری و کیفیت فراهم کرد.
در شرایط تحریم، هیچ تحریمی در حوزه صنعت لوازم خانگی نمی‌تواند موثر باشد. فقط شاید هزینه‌هایمان را افزایش داده باشد. نظام توزیع یک نظام سنتی است، اما بعضی از شرکت‌ها در حال پیاده‌سازی مکانیسم‌های جدیدی در بحث نظام توزیع هستند که کار سختی است. البته به‌نظر می‌رسد، اصالت با همان بازار سنتی است و این موضوع باید حفظ شود اما در کنار آن، مکانیسم‌های جدیدی هم تعبیه شود چون شرایط اقتصادی و اجتماعی ما متفاوت شده است. از دولت برای رفع موانع و مشکلات صنعت لوازم خانگی انتظار می‌رود تامین سرمایه در گردش و ایجاد فضای حضور موثرتر صنایع لوازم خانگی در اقتصاد کشور را در دستور کار خود قرار دهد.
ارسال نظر