حمایت از صنعت منوط به شفاف‌سازی در قوانین است

در مورد چالش‌های صنعت لوازم خانگی و تولید داخل در سال حمایت از کالای ایرانی توضیح دهید. چه راهکارهایی برای حل این معضلات وجود دارد؟

صنعت در ایران محبوبیت چندانی نزد دولتمردان ندارد؛ هرگاه دولت با مشکلات ارزی و تحریم روبه‌رو می‌شود و برای تامین کالا از خارج مشکل دارد، پرونده صنعت برای حمایت از آن باز شده و صنعتگر محبوب و کارآفرین خواهد شد و به محض رفع مشکلات دولت، همه، صنعت را فراموش می‌کنند. بنابراین، حمایت واقعی از صنعت اجرا نمی‌شود. اگر دولتمردان قرار بر حمایت از صنعت داشتند باید قانون مدونی برای حمایت از صنایع تدوین می‌کردند. حمایت از صنایع یعنی داشتن ثبات در قوانین، ثبات اقتصادی و امنیت اقتصادی. باید بستری برای برنامه‌ریزی بلندمدت صنعت فراهم شود، برای ماندگاری در صنعت، باید بدون وقفه سرمایه‌گذاری و نوآوری کرد. توسعه صنعت نیازمند ارتباط با دیگر کشورهاست و باید در این زمینه ارتباطات سیاسی مناسب فراهم شود. کشورهای همسایه‌های ما فاقد صنعت بوده و از این جهت نیازمند به صنایع ایران هستند و این فرصت خوبی برای کشورمان ایجاد می‌کند.

مشکل اصلی‌ صنعت در داخل کشور است؛ موضوع ارز در سامانه نیما و ثبت سفارش کالا، مشکلات فراوانی را ایجاد کرد. کارخانه‌های تولید لوازم خانگی امروز تاسیس نشده‌اند، بلکه سال‌هاست در حال تولید هستند. این کارخانه‌ها (کارخانه‌هایی که قطعاتشان را تولید می‌کنند) با تجار خارج از کشور در ارتباط بودند و از طریق اعتباری که ایجاد شده بود، کالا را به صورت نسیه وارد می‌کردند. اکنون، مواد اولیه با دلار ۴۰۰۰ تومان وارد شده و کالای اصلی تولید و به فروش رسیده اما هزینه بعضی از مواد اولیه هنوز پرداخت نشده است و حال باید با ارز ۱۴ هزار تومانی تسویه کنند. این ضرر و زیان را چه کسی باید تحمل بکند؟ از طرفی دیگر تولیدکنندگان توسط اعتبارشان کالا را وارد می‌نمودند و با انجام ثبت سفارش به‌صورت بدون انتقال ارز و بدون مراجعه به بانک و الزام کد رهگیری اعلامیه ارز(ساتا) کالا را ترخیص می‌نمودند، لیکن درحال حاضر به دلیل عدم امکان انجام این امر، کالا ماه‌ها در گمرک مانده و اجازه ترخیص ندارند تا تولید را انجام دهند. از یک طرف کارخانه‌ها کالاهایشان در گمرک خوابیده، از طرف دیگر وزارت صمت، بانک مرکزی و بانک‌ها در هفته چندین بار بخشنامه صادر می‌کنند.

در راستای به‌وجود آمدن شرایط مناسب برای سرمایه‌گذاری و توسعه صنعت لوازم خانگی کوچک چه برنامه‌هایی در انجمن در دست اجرا داریم؟

برخی از واحدهای تولیدکننده در بخش خصوصی، واحد R&D حقیقی را در مجموعه تولیدی خود ایجاد کردند و مدام در حال به‌روزرسانی تکنولوژی و نوع محصولات هستند که نیاز به سرمایه‌گذاری دارد. این نوع از سرمایه‌گذاری نیازمند نرخ بازدهی است. تولیدکننده‌ها با توجه به شرایط اقتصادی، سعی در اداره امکانات موجود دارند زیرا سرمایه‌گذاری یعنی ایجاد ظرفیت برای جوابگویی به تقاضای بازار. در حال حاضر به دلایل کاهش تقاضای بازار، عدم امکان صادرات، بازدهی پایین سرمایه‌گذاری، ابهام در آینده سرمایه‌گذاری با توجه به قوانینی که روزبه‌روز تغییر می‌کند، تولیدکننده در زمینه سرمایه‌گذاری جدید مشتاق نیست مگر برای حفظ بازار فعلی که در آن قرار دارد.

انجمن صنفی لوازم خانگی کوچک درخصوص افزایش بهره‌وری تولید چه اقداماتی انجام داده است؟

عمده تولیدکنندگان لوازم خانگی کوچک، بخش خصوصی هستند به همین دلیل قبل از اینکه انجمن بخواهد در بحث بهره‌وری ورود کند، خود واحدهای سرمایه‌گذار به آن می‌پردازند اما انجمن به عنوان مشاور و کمک فکری در خدمت واحدهای تولیدی است. در شرایط کنونی، صحبت از بهر‌ه‌وری یک صحبت غریبی است.

چه انتظاراتی از دولت برای رفع این مشکلات دارید؟

کارخانه‌ها و تولیدات آنها شناسنامه‌دار هستند و باید به این کارخانه‌ها در زمینه تسهیل ثبت ‌سفارش و نرخ ارز و در انتقال ارز کمک کرد، زیرا در صورت عدم تولید، مملکت با کمبود کالا روبه‌رو می‌شود. سالانه حدود ۶۰۰-۷۰۰ هزار ازدواج در کشور انجام می‌شود و اگر سالی ۶۰۰-۷۰۰ هزار جاروبرقی و یخچال تولید نشود (به غیر از موارد تعویضی که باید ۲۰ سال یک بار جاروبرقی یا یخچال تعویض شود)، کشور با کمبود کالا روبه‌رو می‌شود. دولت باید برای کارخانه‌های شناسنامه‌دار یک کانال سبز ایجاد کرده و کارها را تسهیل کنند و نگذارند چرخ این کارخانه‌ها بخوابد.

از لحاظ تامین مواد اولیه که شما به آن اشاره کردید، این صنعت چه مشکلاتی دارد؟

مشکلات این صنعت بسیار زیاد است مانند مقررات وزارت صمت، ثبت‌ سفارش کالا، تخصیص ارز، انتقال پول، داشتن یک بانک عامل در یک کشوری مثل چین (عمده کارهای ما از طریق این کشور انجام می‌شود و هیچ بانکی نیست که این کار را انجام دهد)، فروشنده خارجی مواد اولیه که دچار تحریم آمریکا نباشد، حمل‌و‌نقل، مشکلات مربوط به گمرک. مشکلات زیادی گریبان صنعت لوازم خانگی گرفته است.

 به‌نظر شما تحریم‌های ایجاد شده چه عواقبی برای صنعت به‌خصوص صنعت لوازم خانگی داشته است؟

اساسا تحریم خوب نیست، اما گاهی اوقات از تحریم‌ها می‌توان برای خودکفایی کشور استفاده کرد، اما این در شرایطی است که تولیدکننده برنامه مشخصی از سوی دولت در اختیار داشته باشد. در شرایط تحریم نمی‌توان مواد اولیه و قطعات را به موقع برای تولید وارد کرد و کارخانه‌ها متناسب با موجودی انبار خود شروع به کاهش تولید کرده و شاید تا مرز توقف هم پیش ‌روند. زمانی‌که تولیدکننده با تحریم مواجه می‌شود به این معناست که اگر هم بتواند قطعات و مواد اولیه مورد نیاز خود را از خارج تامین کند با گرانی قیمت رو‌به‌رو شده و قدرت چانه‌زنی ندارد و در نتیجه هزینه حمل‌و‌نقل و بیمه‌ نیز افزایش یافته و قدرت رقابت‌ خود را در بازار از دست می‌دهد. در حال حاضر، «قیمت» حرف اول را در تجارت خارجی می‌زند. این در حالی است که چین این تورم را نداشته و به‌راحتی بازارهای ما را گرفته است، بنابراین ما امکان صادرات نیز نداریم و تنها بازار داخلی وجود دارد که با این روند تولید، خیلی به آن امیدوار نیستم.

در زمینه ایجاد و کنترل استانداردهای بین‌المللی محصولات تولیدی و وارداتی چه اقداماتی صورت گرفته است؟

کارخانه‌های شناسنامه‌دار در صنعت لوازم خانگی، استانداردهای بین‌المللی را رعایت می‌کنند و به صراحت می‌توان گفت کیفیت و استاندارد بین‌المللی تولیدات داخلی از بسیاری از کالاهای چینی بهتر است. بنابراین، مشکلی در این زمینه وجود ندارد و فرهنگ تولید باکیفیت در کارخانه‌های شناسنامه‌دار ما خوشبختانه به‌وجود آمده و رعایت می‌شود.

جایگاه بخش خصوصی در توسعه صنعت کشور به‌ویژه صنعت لوازم خانگی چگونه ارزیابی می‌کنید؟

تمام صنعت لوازم خانگی کوچک در دست بخش خصوصی هست و هیچ ضرورتی ندارد که دولت در این زمینه‌ سرمایه‌گذاری کند. بخش خصوصی به‌راحتی سرمایه‌گذاری کرده و توانش را دارد و می‌داند کجا سرمایه‌گذاری کند و تاکنون نیز موفق بوده است. انتظار می‌رود دولت از اطلاعات انجمن‌ها بیشتر استفاده کرده و به انجمن‌ها به‌صورت دکور نگاه نکند. انجمن‌ها می‌توانند بازوی اجرایی دولت شوند.