تحول در مدیریت نظارت و کنترل

سیستم دیسپچینگ یا کنترل از راه دور معدن

 در این سیستم تمامی دامپ‌ تراک‌ها، شاول‌ها، گریدرها، بولدوزرها و سایر ماشین‌آلات متحرک عملیات استخراج هر لحظه کنترل می‌شوند و گزارش حرکت لحظه‌ای آنها به یک مرکز مجهز به کامپیوترهای پیشرفته به همراه نقشه کامل معدن، مسیرهای حرکت و سایر ملزومات ارسال می‌شود. در مرکز کنترل نیز اطلاعات کاملی در مورد میزان حرکت دامپ تراک‌ها و ماشین‌آلات، میزان ساعت کارکرد ماشین‌آلات، سرعت لحظه‌ای آن‌ها و میزان مسافت طی شده، میزان بار حمل شده و وضعیت کلی وسایل و تجهیزات نمایش داده می‌شوند. استفاده از چنین سیستمی به این دلیل انجام پذیرفت که مسوولان معدنی سال‌ها به‌دنبال روش‌های افزایش بهره‌وری، کاهش مصرف سوخت، کاهش میزان تصادفات و استفاده بهینه از امکانات موجود بودند. نمونه این سیستم را می‌توان در برخی از معادن بزرگ سنگ‌آهن در برزیل و استرالیا مشاهده کرد. در حقیقت امروزه شرکت‌های بزرگ معدنی و نیز صاحبان معادن بزرگ نیز به اهمیت استفاده از این سیستم در معادن پی برده‌اند.

بخش‌های مختلف سیستم دیسپچینگ

برای نخستین بار در ایران، شرکت معدنی و صنعتی چادرملو با اتکاء به توانمندی جوانان خلاق و نوآور از دانشجویان یزدی فارغ‌التحصیل دانشگاه تهران و امیرکبیر و با حمایت از ایده‌های نوگرایانه این گروه در قالب  شرکت دانش بنیان با  طراحی بومی این سیستم، آن را در معدن چادرملو آزمایش کرد و نتایج بسیار ارزشمندی از نصب این سیستم عاید این معدن شد. ضمن اینکه با استفاده مداوم از این سیستم، به‌تدریج عیوب سخت‌افزاری و نرم‌افزاری آن برطرف شد و به حداقل رسید. در سیستم دیسپچینگ، سخت‌افزارهای لازم بر روی ماشین‌آلات نصب می‌شوند که به‌صورت لحظه‌ای اطلاعات مورد نیاز مانند دمای آب، فشار روغن، مصرف سوخت، سرعت لحظه‌ای به‌صورت کامل بر روی یک مانیتور در اتاق کنترل رصد می‌شود. بنابراین مانیتور از وضعیت ماشین‌آلات به‌صورت آنلاین اطلاعات را به کاربران ارائه می‌دهد. علاوه بر این، اطلاعات و وضعیت اپراتورهای فعال در ماشین‌آلات نیز رصد می‌شود. محل جابه‌جایی در پیت معدن، طول مسیر حرکت، تعداد سرویس‌های ارائه شده، تناژ بار حمل شده، محل تخلیه بار در باطله و یا سنگ‌شکن و به‌طور کلی عملکرد ماشین‌آلات مورد بررسی قرار می‌گیرند. این سیستم تخلفات و اشتباهات رانندگان و اپراتورهای ماشین‌آلات معدنی را به حداقل رسانده است.

تا پیش از نصب این سیستم، در بسیاری از موارد، ماشین‌آلات به‌طور نامنظم و افسارگسیخته به محل‌های بارگیری و تخلیه بار اعزام می‌شدند؛ به‌طوری که در برخی محل‌ها شاهد تجمع بیش از حد و تشکیل صف‌های طولانی برای بارگیری و تخلیه و در برخی دیگر خلوت بودن محل‌ها بودیم. این موضوع باعث کاهش عملکرد و بهره‌وری تولید در معدن می‌شد. در حالی که با استفاده از سیستم آن‌لاین دیسپچینگ، به صورت اتوماتیک به راننده، محل بارگیری و تخلیه مناسب اعلام و از تجمع بیش از حد ماشین‌آلات جلوگیری می‌شود. علاوه بر این اطلاعات زمانی رفت و برگشت ماشین‌آلات و نیز ساعات کاری آنها و راننده نیز ثبت می‌شود و در صورت لزوم از ادامه فعالیت ماشین‌آلات و کاربر نیز جلوگیری به‌عمل می‌آید. در این شیوه تمامی تجهیزات و ماشین‌آلات با کد گذاری تحت کنترل قرار می گیرند و موجب می شود که اپراتور در سریع‌ترین زمان از روی مانیتور خود متوجه وضعیت استخراج معدن شود.

یکی دیگر از مزایای این سیستم، گزارش گیری سریع و به موقع در پایان هر شیفت کاری از روند فعالیت معدن است که مدیران شرکت می‌توانند با نرم‌افزار تحت وب وضعیت معدن را در هر لحظه و در هر موقعیت مکانی  مورد بررسی قرار دهند. با این سیستم مدیران معدن در خارج از محدوده معدنی به اطلاعات معدنی دسترسی پیدا می‌کنند. ضمن اینکه گزارش‌های روزانه معدن به‌صورت خودکار در سیستم ثبت می‌شود و مدیر معدن می‌تواند تمام گزارش‌های مربوط به تولید را مشاهده کند.

مزایای استفاده از سیستم آن‌لاین دیسپچینگ

اعلام زمان تعمیرات ماشین آلات و بهینه‌سازی زمان حرکت تراک‌ها نیز یک مزیت مهم محسوب می‌شود. زیرا به رانندگان تراک‌ها محل حرکت، محل بارگیری و تخلیه، سرعت مجاز و غیر مجاز، اعلام حرکت و یا ایست به تراک مربوطه، اعزام تراک از پارکینگ به خطوط تولید و یا بازگرداندن تراک از معدن به پارکینگ را اعلام می‌کند. بدین ترتیب ترافیک تراک‌ها را در جاده‌های موجود در پیت و محوطه معدن به حداقل می‌رساند. در عین حال به‌دلیل بهینه‌سازی سرعت حرکت تراک‌ها و سایر ماشین‌آلات، میزان مصرف سوخت نیز به‌شدت کاهش یافته و بهینه می‌شود. علاوه بر این، اگر دستگاه‌ها و تراک‌ها دچار خرابی شوند یا مشکل پیدا کنند، به مرکز اعلام می‌شود و یک تیم برای تعمیر دستگاه و وسیله مربوطه به محل اعزام می‌شود. همچنین سیستم دیسپچینگ وضعیت جاده‌های معادن را نیز گزارش می‌دهد و در صورت لزوم به رانندگان و مسئولان و پیمانکاران معدنی خرابی و یا لغزندگی جاده را اعلام می‌کند. با توجه به اینکه تمامی معدن تحت نظارت دوربین‌های سیستم دیسپچینگ قرار دارد، عملیات‌های آتشباری همواره ضبط می‌شوند. تیم‌های آتشباری معدن و عملیات‌ معدنکاری با بررسی مجدد عملیات‌ خود می‌توانند نقاط بهینه و نیز عملیات آتشباری را تعیین کنند. ضمن اینکه نکات ایمنی مربوط به عملیات آتشباری مانند قرارگیری دستگاه‌ها و ماشین‌آلات، کارگران معدن و... را به پیمانکاران معدن نشان می‌دهد.

لزوم استفاده از سیستم بومی دیسپچینگ در ایران

نکته بسیار مهم و قابل توجه در مورد سیستم دیسپچینگ این است که تمامی مراحل برنامه‌نویسی این سیستم در ایران طراحی شد و در حال حاضر ایران به توانایی تولید نرم‌افزارهای سیستم دیسپچینگ رسیده است و دلیلی وجود ندارد که دیگر معادن بزرگ نیز که با مخاطرات معدنی و نیز موضوع کنترل و بهینه‌سازی هزینه‌ها مواجه هستند، برای استفاده از این سیستم اقدام نکنند. استفاده از سیستم دیسپچینگ از هر لحاظ که در نظر گرفته شود، به معادن کمک می‌کند. حتی اگر استفاده از این سیستم هزینه بسیاری را به معدن تحمیل کند، به‌دلیل جلوگیری از خسارت‌ها و نیز پیش‌بینی خرابی‌های بعدی، کاملا مقرون‌به‌صرفه است.