مترو در ایستگاه پنجم

اگر رویکرد مدیریت اول مترو در پیش از انقلاب را برنامه‌ریزی، مدیریت دوم مترو در پس از انقلاب را رویکرد آغاز، مدیریت سوم مترو با حضور مهندس محسن هاشمی را رویکرد بهره‌برداری و توسعه تدریجی و رویکرد مدیریت چهارم مترو تهران را توسعه کمی و طولی بدانیم، متروی تهران در مدیریت یک و نیم ساله جدید خود بنا را بر تکمیل، افزایش کیفیت و ایمنی خطوط فعلی و توسعه و بهره‌برداری تدریجی خطوط با تنوع بخشیدن به منابع گذارده است. این در شرایطی است که در حال حاضر بالغ بر ۷۴ کیلومتر از بخش‌های باقیمانده خطوط در دست ساخت است. در خطوط بهره‌برداری شده قبلی نیز به اقتضای ضرورت‌های آغاز بهره‌برداری، تعداد قابل توجهی از هواکش‌های میان تونلی، هواسازهای ایستگاهی، پله‌های فرار، آسانسورها، پله‌های ‌برقی، ورودی‌های دوم، پست‌های برق فشار قوی و پایانه یا پارکینگ‌های ناوگان مترو باقی مانده است. برای استفاده بهینه از خطوط و افزایش کیفیت و ایمنی، اجرای آنها ضروری است. در کنار توسعه مترو این موضوع به جدیت در دستور کار مدیریت حال حاضر قرار دارد و ناگریز حجم عظیمی از منابع مالی به آنها اختصاص می‌یابد. اثرات این اقدامات، کاهش سرفاصله قطارها، افزایش ظرفیت و مطلوبیت خطوط فعلی خواهد بود.

متروی تهران بنا بوده است تا در حال حاضر بالغ بر ۵/ ۵ میلیون مسافر را جابه‌جا کند. در افق طرح خود نیز باید به ۳۰ درصد سفرها، یعنی نزدیک به ۱۰ میلیون سفر برسد. در حال حاضر بین ۲ تا ۵/ ۲ میلیون سفر را پوشش می‌دهد. این شرایط راه درازی تا اهداف تعیین شده دارد. بخشی از این مساله از طریق افزایش راندمان و تکمیل خطوط و بخش بیشتر آن نیازمند پیش‌بینی و ساخت خطوط جدید است. متاسفانه در نیمه دوم دهه ۸۰، دولت علاقه کمتری به حمایت از مترو داشت و تصویب خطوط ۸، ۹ و ۱۰ میسر نشد. اکنون نیز در برنامه‌ریزی و طراحی جدید خطوط، ۴ خط جدید درون‌شهری برای متروی تهران و ۲ خط سریع‌السیر پیش‌بینی شده است. این طرح در مراحل تصویب در وزارت کشور قرار دارد. با اجرای این طرح، خطوط درون‌شهری متروی تهران، به ۳۵۱ کیلومتر و خطوط سریع‌السیر و اقماری به ۱۳۹ کیلومتر خواهد رسید. در حال حاضر تقریبا خطوط قطری متروی تهران تکمیل شده است. توسعه خطوط جدید در قالب حلقه‌های اتصال خطوط خواهد بود. در این رابطه خط ۶ و ۷ مترو، علاوه بر پوشش ریلی شمال غرب و جنوب شرق تهران، حلقه اول اتصال تمامی خطوط به یکدیگر را ایجاد خواهد کرد در افق طرح، تهران دارای سه حلقه ارتباطی خطوط خواهد بود. این موضوع، نقش موثری در افزایش راندمان شبکه مترو ایفا خواهد کرد.

 خط ۷ متروی تهران در نیمه اول سال ۹۶ افتتاح شد. پس از ۵ ماه، به دلیل نواقص بسیار که ایمنی مسافرین و خط را دچار مخاطره می‌کرد، بهتر دیده شد تا متوقف و تمرکز بر رفع نواقص شود. در مرحله پس از تعطیلی خط، تامین و اجرای سیستم پیچیده هدایت و کنترل قطارها، سیستم‌های عظیم تهویه در تونل‌ها و ایستگاه‌ها، رفع ایرادات روسازی خط که موجب کاهش سرعت می‌شد، تامین سیستم‌های مخابراتی ضروری و مناسب، تامین شبکه اطفای حریق آبی، پیش‌بینی مسیرهای سبز عبور در مواقع اضطرار و موارد دیگری از این قبیل که در مرحله قبل مغفول مانده بود، صورت گرفت. نکته مهم آنکه مجموعه تجهیزات پیچیده و گرانبهای مورد نیاز، در اوج تحریم‌ها و از بهترین برندهای جهانی و بخشی نیز با اتکا بر توان داخلی تامین شد. بخش میانی این خط در تیرماه گذشته بخش شمالی و یک ایستگاه در بخش میانی آن نیز در حال حاضر وارد مدار بهره‌برداری شد. بخش جنوبی نیز در خردادماه و عمده ایستگاه‌های این خط به تدریج در سال آتی به بهره‌برداری می‌رسند.

خط ۶ مترو دومین خط پرمسافر تهران خواهد شد. فاز اول بهره‌برداری آن، یکی از کامل‌ترین خطوط در زمان افتتاح است. عمده تجهیزات آن که حدود ۴۰ درصد هزینه ساخت به حساب می‌آید در سال جاری تامین شده و در تحریم‌های شدید کشور، بیشترین اتکا به توان داخلی را دارد. این خط از نظر تامین رفاه و ایمنی مسافر با پیش‌بینی هواسازها و هواکش‌های تونلی و ایستگاهی، یکی از بهترین شرایط را داراست و در صورت بروز خطر، طبق استانداردهای جهانی، تخلیه مسافرین در آن صورت می‌گیرد. آنچه حاصل شده است در میان چالش‌های بسیار تامین منابع و بودجه در شهرداری تهران صورت پذیرفته است. این نیز به همت و تلاش دست‌اندرکاران مدیریت شهری و دولت محترم محقق شد. اکنون همه تلاش کرده‌اند تا با افتتاح این خطوط در سال جدید و در این برهه حساس کشور باری از دوش ملت شریف برداشته و کام مردم را اندکی شیرین کنند. امید است در سایه اتکا به خداوند متعال و تکیه بر توان داخلی بتوانیم شبکه متروی تهران را هر روز بهتر و بیشتر گسترش دهیم.

(3)