مساله اساسی
سیاست اصلی فولاد هرمزگان در حل مسائل زیست‌محیطی چیست؟
در این میان با افزایش روند صنعتی شدن کشور، مدیریت پسماندها اهمیت ویژه‌ای پیدا کرده است، بنابراین چالش مهم در این زمینه، ایجاد تعادل میان پیشرفت و حفظ محیط زیست است؛ زیرا توسعه پایدار یک کشور بدون رعایت مسائل زیست‌محیطی امکان‌پذیر نیست؛ در این راستا استفاده از فناوری‌های نوین از یک‌سو و بازیافت و فرآوری پسماندها از سوی دیگر، بهترین راهکار در جهت کاهش پیامدهای زیست‌محیطی است. پسماندها و محصولات جانبی علاوه بر اینکه می‌توانند به عنوان یک منبع ثانویه و در برخی مواقع جایگزین منابع خام طبیعی باشند، چنانچه درست مدیریت نشوند، می‌توانند بر محیط زیست و سلامت عمومی نیز تاثیر داشته باشند؛ زیرا این مواد سبب آلودگی آب، خاک و هوا می‌شوند. همچنین کاهش منابع طبیعی، قوانین سختگیرانه دولت نسبت به دفع این زباله‌های صنعتی و نبود مکان مناسب برای دفن و دورریز پسماندهای جامد، از دیگر عواملی است که بازیافت پسماندها را در صنایع آهن و فولاد، اقتصادی کرده است. شرکت فولاد هرمزگان یکی از کارخانه‌های بزرگ فولادی کشور است که رعایت قوانین زیست‌محیطی را از اولویت‌های خود قرار داده و با کنترل و پایش مستمر فرآیندهای تولیدی خود در زمینه‌های مختلف از جمله هوا، پساب و خاک، اقدامات ارزنده‌ای را به انجام رسانده است.
در سال گذشته اقدامات مهمی در زمینه اخذ مجوز زیست‌محیطی طرح توسعه فولاد هرمزگان صورت گرفت. با توجه به اینکه مجموعه فولاد هرمزگان به دنبال افزایش ظرفیت تولید از ۵/ ۱ میلیون تن به سه میلیون تن است، خرید تجهیزات و تاسیس واحدهای جدید را در دستور کار قرار داده و به انضمام آن، تغییراتی را اعمال کرده است که هر چه بیشتر بتواند منطبق بر مسائل زیست‌محیطی عمل کند. در این میان مستندات لازم به سازمان حفاظت محیط زیست ارائه شده تا رعایت جوانب زیست‌محیطی این طرح‌ها نیز پیش از اجرا بررسی شود و زمینه‌ای فراهم شود که همه اصول زیست‌محیطی در آن رعایت شود.
از اقدامات مهم دیگر شرکت فولاد هرمزگان، استقرار نظام جامع مدیریت پسماند است، به‌طوری که با اجرای این نظام کلیه پسماندها مدیریت شده و نقش بسزایی درکاهش تولید و بازگردانی پسماندهای تولیدشده به فرآیند داشته است. گام اصلی در این زمینه، سال گذشته برداشته شده است که بر مبنای آن، شناسنامه‌دار کردن کلیه پسماندهای مجموعه صورت گرفته است. همچنین در سال جاری برنامه استقرار و پیاده‌سازی ایزو ۱۴۰۰۱ مطابق با ورژن ۲۰۱۵ در برنامه کار شرکت فولاد هرمزگان قرار دارد.
آلاینده‌ها و پسماندهای تولیدشده در صنایع آهن و فولاد
به‌طور کلی، آلاینده‌های زیست‌محیطی ناشی از واحدهای مختلف آهن و فولاد را می‌توان در بخش آلاینده‌های هوا، آلاینده‌های آب (پساب)، آلاینده‌های خاک و ضایعات جامد مورد بررسی قرار داد.
آلودگی هوا
آلاینده‌های هوا مهم‌ترین شکل محسوس آلاینده‌ها در صنعت فولاد محسوب می‌شوند و وجود دودکش‌ها در ابعاد مختلف، محل‌های دپوی مواد اولیه متشکل از گندله و سنگ آهک و سیستم حمل مواد، نشان از پتانسیل‌های بالای این صنعت در خصوص انتشار آلاینده‌ها در هوا دارد. در این میان با توجه به اهمیت موضوع آلودگی هوا به لحاظ محیط زیستی و تاثیر آن بر سلامت و بهداشت کارکنان و جامعه و همچنین با توجه به اینکه بخشی از این آلودگی بر اثر باد بردگی مواد اولیه ایجاد می‌شود که خود هزینه اقتصادی را برای واحد تولیدی به همراه خواهد داشت، لازم است موضوع کنترل آلودگی هوا بر اساس نوع آلاینده‌های قابل انتشار در هر یک از فرآیندها و عملیات تولید آهن و فولاد در دستور کار قرار گیرد که در فولاد هرمزگان از طریق احداث و نصب تجهیزات کنترل آلودگی مانند سیکلون‌ها، بک هوس‌ها، اسکرابرها و ایجاد موانع بادشکن از طریق احداث دیواره بتنی و کاشت درخت در محل‌های دپوی مواد اولیه به منظور جلوگیری از بادبردگی مواد و کاهش آلودگی هوا، اقدام شده است.
آلودگی آب (پساب)
آب در تولید فولاد نقش بسیار مهم و اساسی ایفا می‌کند و اساساً تولید فولاد، بدون در نظر گرفتن دسترسی به منابع آب و استفاده بهینه از آن، امکان‌پذیر نیست. پساب‌های صنعتی صنایع فولاد عمدتاً متشکل از فعالیت واحدهای تولیدی احیای مستقیم، ذوب و ریخته‌گری است که به واسطه وجود ذرات معلق فیزیکی و ترکیبات شیمیایی مختلف در زمره بارزترین آلاینده‌های محیط زیست به حساب می‌آیند. در این میان تصفیه و بازیافت پساب‌ها، به منظور صرفه‌جویی در مصرف منابع و جلوگیری از آلودگی محیط زیست به عنوان راهکار اصلی تعریف شده است که فولاد هرمزگان با احداث تصفیه‌خانه‌های فاضلاب صنعتی و بهداشتی در خصوص رفع و دفع این آلودگی‌ها اقدام کرده است و با استفاده از پساب تصفیه‌شده، فاضلاب بهداشتی در آبیاری فضای سبز و بازچرخانی پساب صنعتی، برداشت از منابع طبیعی آب را به حداقل رسانده است.
آلودگی خاک (ضایعات جامد)
از جمله محصولات فرعی تولید فولاد، سرباره، گردوغبار، لجن و پوسته‌های اکسیدی هستند که در میان این محصولات، سرباره به سبب میزان تولید بسیار بیشتر و کاربردهای مختلف آن از اهمیت بسزایی برخوردار است. منشأ آلودگی خاک در کارخانه‌های آهن و فولاد در مرحله بهره‌برداری عموماً، مواد معدنی و شامل ذرات آهن و اکسیدهای آن است که به منظور حفظ اکوسیستم خاک و جلوگیری از آلودگی آن و نیز امکان بازیابی و استفاده مجدد ضایعات حاصل از فرآیند تولید، نظام مدیریتی بر ضایعات در فولاد هرمزگان ایجاد شده است که شامل تهیه شناسنامه و محصولات کمی و کیفی پسماندها، کاهش از مبدأ، تفکیک و جداسازی، فرآوری و بازیافت ضایعات، انبارداری و فروش ضایعات به صنایع تبدیلی است. به‌طوری که در صنعت فولاد چیزی به نام پسماند و ضایعات وجود ندارد و تمامی پسماندهای تولیدی، در این صنعت می‌تواند به عنوان مواد اولیه یا مصرفی در سایر صنایع استفاده شود.
در این میان به عنوان مثال می‌توان به استفاده از سرباره کوره‌های ذوب در صنعت سیمان اشاره کرد. در واقع نبود صنایع تبدیلی در استان هرمزگان و عدم تمایل بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری، مهم‌ترین چالش صنایع فولادی مستقر در استان هرمزگان است. به هر حال شرکت فولاد هرمزگان، با استقرار و پیاده‌سازی سیستم مدیریت جامع پسماند در این شرکت نقش مهمی در کاهش ضایعات و آلودگی‌های محیط زیست ایفا کرده است.
ارسال نظر