ضرورت حمایت از کالای ایرانی

حمایت از کالای ایرانی در حال حاضر به مثلث حمایتی مسوولان، مردم و فعالان اقتصادی وابسته شده است که اضلاع هر یک از این مثلث وظایفی دارند که مکمل یکدیگرند و این امکان را به وجود می‌آورند تا سیاست‌های لازم در راستای حمایت از کالای ایرانی محقق شود. اجرای شعار حمایت از کالای ایرانی به‌عنوان شعار سال ۱۳۹۷ نشان داده که تحقق این مساله نیازمند ملزومات و ضرورت‌های مختلفی است؛ بخشی از این ضرورت‌ها به چگونگی فرهنگ مصرف در میان مردم بازمی‌گردد، فرهنگ مصرفی که در سال‌های اخیر تا حد زیادی نسبت به خرید کالای ایرانی بی‌اعتماد شده و به سمت کالای خارجی سوق پیدا کرده است .از این رو بازسازی این فرهنگ نیازمند تغییر رویه‌های پیشین در تولید، عرضه و رقابت‌پذیر کردن کالای ایرانی است. کالای ایرانی، نیازمند سیاست‌ها و رویکردهایی در جهت ارتقای استانداردها و کیفیت است تا بتواند هم در بازارهای خارجی جای خود را باز کند و در عرصه داخلی اطمینان مصرف‌کنندگان را جلب کند. البته موضوع قیمت تمام شده کالای ایرانی موجب شده تا امکان رقابت محصولات داخلی با کالای وارداتی گرفته شود. در اینجا حمایت از کالا و تولید ایرانی در مقابل واردات بی‌رویه از اهمیت بسیاری برخوردار است، به ویژه بخش زیادی از این واردات که به کالاهای اساسی اختصاص دارد به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شود و شرایط را برای کالای ایرانی سخت می‌کند. شعار سال ۱۳۹۸ «رونق تولید» بوده که در واقع ادامه دهنده شعار «حمایت از کالای ایرانی» است. در واقع نمی‌توان انتظار داشت که سیاست‌های حمایتی از کالاهای ساخت داخل محقق نشود و از سوی دیگر به رونق تولید در داخل کشور فکر کرد. از سوی دیگر، سیاست‌های اجرا شده برای بهبود «رونق تولید» باعث می‌شود که «حمایت از کالای ایرانی» نیز در دستور کار قرار دهد.

وظیفه بانک‌ها در حمایت از کالای ایرانی

یکی از مهمترین وظایف اصلی بانک‌ها، حمایت از تولید به وسیله ارائه تسهیلات است. در این خصوص نقش بانک‌ها در جهت حمایت از کالای ایرانی، از دو منظر خرد و کلان قابل بررسی است. رویکرد کلان و از جنبه منافع ملی که در قوانین مادر و سیاست‌های کلی نظام و رویکرد خرد از جنبه منافع نظام بانکی و به‌طور مشخص منافع هر بانک آمده است. بانک‌ها زمانی در انجام وظیفه خود برای توسعه اقتصادی و تولید کارا و اثربخش خواهند بود که رویکرد خرد به‌طور کامل در مسیر رویکرد کلان کشور باشد. بر اساس برنامه چشم‌انداز ٢٠ ساله افق ۱۴۰۴، ایران باید به جایگاه اول اقتصادی، علمی‌ و فناوری آسیای جنوب غربی و منطقه آسیای میانه، قفقاز، خاورمیانه و کشورهای همسایه با رشد پرشتاب و مستمر اقتصادی، ارتقای نسبی سطح درآمد سرانه و اشتغال کامل برسد. این چشم‌انداز مبنای تنظیم سیاست‌های کلی برنامه‌های پنج‌ساله بوده و افق جهت‌گیری کلی فعالیت‌های کشور را در ابعاد مختلف مشخص می‌کند.

ارزیابی عملکرد بانک‌ها از نظر کمی‌نشان‌دهنده این است که بانک‌ها در حد توان مالی خود بخشی از سپرده‌های مردم را به رونق تولید (و در سال‌های اخیر با درصد بالایی به سرمایه در گردش) تخصیص داده‌اند (حدود ۳۰ درصد تسهیلات بانک‌ها به بخش صنعت و معدن اختصاص یافته که از این میزان، ۸۰ درصد سرمایه در گردش بوده و حدود هشت درصد برای ایجاد واحد تولیدی تخصیص یافته است). اما عملکرد کیفی را باید با حجم بالای مطالبات معوق، مشکلات بیکاری، کمبود نقدینگی بنگاه‌ها، تعطیلی یا نیمه‌فعال بودن بسیاری از واحدهای تولیدی ارزیابی کرد. از سوی دیگر، بانک‌های کشور سعی کردند که عمده تسهیلات خود را با تمرکز بر حمایت از بنگاه‌های داخلی اعطا کنند، اگرچه در سال‌های گذشته، نبود برخی زیرساخت‌ها جهت شناسایی مشتریان باعث شده که بخش قابل توجهی از تسهیلات به مطالبات غیرجاری تبدیل شود، اما افزایش مشکلات ترازنامه ای بانک‌ها نیز باعث نشده که خللی در وظایف بانک‌ها در حمایت از تولید کالاهای ایرانی ایجاد کند.

رویکرد بانک قرض الحسنه مهر ایران

بانک قرض الحسنه مهر ایران همواره بر حمایت از کالاهای ایرانی طی سال‌های اخیر تاکید کرده است. بر این اساس، یکی از رویکردهای دارای اولویت بانک قرض الحسنه مهر ایران هدایت تسهیلات به سمت کارآفرینی و اشتغال‌های خرد است و حدود ۵۰ درصد تسهیلات قرض الحسنه به این موضوع اختصاص یافته است؛ از سوی دیگر تقویت نیروی انسانی اعم از کارگران و کارکنان مراکز تولیدی و صنعتی از طریق اعطای وام‌های قرض الحسنه از دیگر اولویت‌های این بانک است که نقش بسزایی در افزایش بهره وری و ایجاد رضایت نیروی انسانی این بخش‌ها داشته است.در این راستا، طرح پرداخت تسهیلات قرض الحسنه برای حمایت از کالای ایرانی در دو بخش حمایت از کالا و خدمات داخل کشور با محوریت امضای تفاهم نامه‌های بازاریابی اجرا شده است، در بخش نخست، سیاست‌های حمایتی بانک قرض الحسنه مهر ایران در حوزه کالا مورد بررسی قرار گرفته و در بخش دوم مهمترین سیاست‌های حمایتی در بخش خدمات تشریح شده است. ارائه تسهیلات به متقاضیان خرید فرش ایرانی: بانک قرض الحسنه مهرایران در راستای حمایت از کالای ایرانی و ارتقاء حقوق مصرف کننده با شرکت سهامی فرش ایران تفاهمنامه همکاری امضاء کرد تا متقاضیان بتوانند با برخورداری از تسهیلات قرض الحسنه این بانک فرش دستباف ایرانی خریداری کنند.

این تفاهمنامه با اعتباری بیش از ۵۰۰ میلیارد ریال به منظور تقویت سیاست‌های کلی اشتغال و در راستای منویات مقام معظم رهبری در خصوص حمایت از کالای ایرانی میان مدیرعامل بانک قرض الحسنه مهرایران و مدیرعامل شرکت سها‌می فرش ایران به امضاء رسید. در این راستا، به افراد متقاضی خرید فرش دستباف که از سوی شرکت سهامی فرش ایران که دارای معرفی نامه باشند، به میزان ۲۰ میلیون تومان تسهیلات قرض الحسنه با دوره بازپرداخت حداکثر ۲۴ ماهه اعطا شده است. اعطای تسهیلات قرض الحسنه به خرید موتور سیکلت‌های سازگار با محیط زیست: یکی از اهدف مهم بانک قرض الحسنه ایران حمایت از فعالیت‌های تولیدی است که با محیط زیست سازگار است.

با توجه به ضرورت حرکت بیش از پیش در مسیر بانکداری سبز و حفظ محیط زیست پایدار، بانک قرض الحسنه مهر ایران در برنامه ای تحت عنوان اعطای وام سبز قرض الحسنه، با همکاری شرکت ملی پست جمهوری اسلامی ایران و شرکت تولیدی نیرومحرکه، به معرفی شدگان شرکت پست، تسهیلات خرید موتورسیکلت‌های سازگار با محیط زیست اعطا کرده است. در فاز نخست حمایت از خرید حدود ۴۵۰۰ موتورسیکلت از شرکت نیرو محرکه در دستور کار قرار گرفته و اعتبار این تفاهم نامه نیز در فاز نخست معادل با ۳۲۰ میلیارد ریال است. تسهیلات اعطایی برای خرید یک دستگاه موتورسیکلت انژکتوری مطابق با استاندارد یورو ۴ است،  بدون سود و با کارمزد ۴ درصد پرداخت ‌می‌شود.

- همکاری با سازمان‌های حمایتی برای رونق مناطق محروم: یکی دیگر از اهداف بانک قرض الحسنه مهر ایران، توجه به مناطق محروم و کم تر توسعه یافته بوده که این هدف نیز با همکاری نهادهایی نظیر بنیاد برکت، صندوق امداد ولایت و سایر سازمان‌ها و نهادهای حمایتی محقق شده است. در اردیبهشت سال جاری، با حضور دکتر محمد مخبر، رییس ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره)، در سفر به استان خراسان رضوی از ۴۵۰ طرح اشتغال زایی بنگاه محور، تسهیلات محور و اجتماع محور با مشارکت بانک قرض الحسنه مهر ایران، رونمایی شد. این مشاغل در حوزه‌هایی هم‌چون پرورش قارچ، شترمرغ، مرغ بومی، دام سبک و سنگین، صنایع چوبی و ... توسط بنیاد برکتِ‌ِ ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) و با مشارکت بانک قرض الحسنه مهرایران ایجاد و به بهره‌برداری رسید. در اثر راه اندازی و بهره برداری از این طرح‌های اشتغالزایی، ۱۵۴۷ فرصت شغلی در شهرستان‌های سرخس و تربت‌جام استان خراسان رضوی ایجاد شده است. در مجموع حدود ۲۰ هزار فرصت شغلی با پرداخت تسهیلات قرض الحسنه در همکاری با بنیاد برکت و بالغ بر ۱۰۰ هزار فرصت توانمندسازی مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) در همکاری با صندوق امداد ولایت ایجاد شده است.

-همکاری با صندوق حمایت از توسعه سرمایه‎گذاری در بخش کشاورزی: یکی دیگر از برنامه‌های حمایتی بانک قرض الحسنه مهر ایران همکاری با «شرکت مادر تخصصی صندوق در راستای این همکاری، بانک قرض الحسنه مهر ایران به هریک از افراد معرفی شده از طرف صندوق تا سقف ۲۰۰ میلیون ریال به منظور تأمین مالی طرح‌ها و پروژه‌های کشاورزی تسهیلات قرض الحسنه پرداخت می‌کند. علاوه بر حمایت در بخش کالایی، بانک قرض الحسنه ایران در بخش خدمات نیز سیاست‌های خود را اجرایی کرده است، برخی از طرح‌ها به عنوان نمونه معرفی شده است.  

-اجرای طرح اشتراکی «مهر دانا»: یکی از دغدغه‌های همیشگی بخش قابل توجهی از مردم جامعه، تهیه بیمه‌نامه شخص ثالث و بدنه خودرو بوده و هست. هر چند طبق قانون داشتن بیمه شخص ثالث برای دارندگان خودرو الزا‌می‌است، با این حال هنوز تعداد زیادی از رانندگان خودرو در سراسر کشور به دلیل نداشتن تمکن مالی مناسب، از داشتن بیمه‌نامه شخص ثالث محروم هستند که همین مساله باعث بروز مشکلات عدیده‌ای برای این افراد شده است. طبق این طرح که میان بیمه دانا و بانک قرض‌الحسنه مهرایران منعقد شده، متقاضیان می‌توانند به دفاتر نمایندگی این شرکت در سراسر کشور مراجعه کرده و بدون پیش پرداخت، کارمزد و بدون نیاز به مراجعه به بانک، با دریافت تسهیلات مالی، بیمه‌نامه‌های شخص ثالث، بدنه خودرو و آتش‌سوزی مورد نیاز خود را تهیه کنند.

- اعطای تسهیلات قرض الحسنه به پروژه‌های بازچرخانی فاضلاب: یکی دیگر از برنامه‌های بانک قرض الحسنه مهر ایران، امضای تفاهم نامه‌ای، برنامه اعطای وام‌های سبز قرض الحسنه در راستای حمایت از منابع آبی و دستیابی به توسعه پایدار محیط زیست در حوزه پروژه شبکه انشعابات فاضلاب شهری و روستایی است.

- همکاری با صندوق رفاه دانشجویی برای پرداخت وام:‌بانک قرض‌الحسنه مهرایران در سال گذشته تفاهمنامه ای با دانشگاه آزاد اسلامی‌ برای ارائه وام دانشجویی به دانشجویان معرفی شده منعقد کرد. بر اساس این تفاهمنامه، هر یک از دانشجویان این دانشگاه ‌می‌توانند تا سقف ۲۰۰ میلیون ریال از تسهیلات قرض الحسنه این بانک استفاده کنند. تفاوت تسهیلات ارائه شده بانک قرض الحسنه مهر ایران با سایر بانک‌ها درصد و دوره بازپرداخت ۲۴ تا ۴۸ ماهه است.

البته فعالیت‌های بانک قرض الحسنه مهر ایران، برای حمایت از کالاهای ایرانی تنها به این موارد محدود نبوده و بسیاری از شرکت‌ها نظیر مرکز گسترش فناوری اطلاعات ایران(مگفا)، مراکز تولیدی مستقر در استان‌های غیر از پایتخت نیز مشمول حمایت‌های این بانک بوده است. همچنین انعقاد قرارد اعطای وام قرض الحسنه صفر درصد برای پوشش بیمه ای افراد تحت پوشش آموزش و پرورش, انعقاد قرارداد با شورای عالی مناطق آزاد برای اعطای تسهیلات قرض الحسنه توسعه گردشگری در مناطق آزاد, انعقاد قرارداد با شهرداری‌ها برای اعطای تسهیلات قرض الحسنه به مؤدیان شهرداری‌ها نیز از دیگر فعالیت‌های بانک بوده است.