یکی از آنها قطعاً موسسه مالی اعتباری ملل است که از سال ۱۳۶۶ تحت نام موسسه عسکریه فعالیت خود را آغاز کرد. صندوق قرض‌الحسنه عسکریه با هدف رفع مشکلات و گرفتاری‌های نیازمندان توسط جمعی از طلاب و فضلای حوزه علمیه مشهد مقدس تاسیس شد و فعـالیت آن مورد توجه شهـروندان قرار گرفت. عسکریه را باید جزو تنها تعاونی‌های قرض‌الحسنه‌ای به حساب آورد که از وزارت تعاون مجوز فعالیت گرفت و عاقبت نکویی برای خود ثبت کرد. دلیل آن را نیز می‌توان کار حرفه‌ای بانکداری و طی مسیر منطبق بر اصول و مقررات صادرشده توسط بانک مرکزی دانست. عسکریه بعدها به دلیل شائبه‌ای که در اذهان در مورد نظامی بودنش ایجاد شده بود که با واقعیت همخوانی نداشت، تغییر نام داد و به موسسه ملل کنونی تبدیل شد. اکنون موسسه اعتباری ملل با ارائه خدمات گوناگون در یک رقابت سالم در بازار پول، به دنبال جلب نظر مشتریان و رضایت آنهاست.

خدمات ملل

موسسه مالی و اعتباری ملل در حال حاضر در بازار پول کشور عنصر فعالی به حساب می‌آید. این موسسه طی این سال‌ها با استفاده از دانش روز بانکداری و کادری آگاه به این دانش، تلاش کرده تا در تمامی خدمات پولی و بانکی، به سمت نقطه مطلوب حرکت کند. «ملل» در درجه اول رسالت خود را ارائه خدمات مالی و پولی سریع، ساده و مطمئن به عموم شهروندان قرار داده است. در ملل می‌توانید سرمایه نقدی خود را در قالب‌های مختلف در موسسه سپرده‌گذاری کنید تا موسسه با تجهیز منابع اعتباری، آنها را به سمت فعالیت‌های مولد اقتصادی سوق دهد. سپرده‌گیری موسسه ملل هم در قالب قرض‌الحسنه و هم در قالب سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و بلندمدت انجام می‌گیرد. ملل نقطه آغازین حرکت خود را همواره الگوی ادامه راه قرار داده و از این جهت، از ترویج فرهنگ تعاون و قرض‌الحسنه هیچ‌گاه دست نکشیده است. از این‌رو مشتریان نیازهای ضروری خود را می‌توانند با مراجعه به شعب ملل و احراز شرایط دریافت وام قرض‌الحسنه، رفع کنند. علاوه بر اینها، ملل در ارائه خدمات الکترونیک مطمئن همواره یکی از پیشگامان شبکه بانکی کشور بوده و در تلاش است تا آسودگی مشتری از این بابت به بیشترین حد ممکن برسد. صدور انواع کارت‌های خرید، کارت اعتباری، کیف پول الکترونیکی و... نمونه‌های بارزی از فعالیت‌های بانکداری الکترونیکی این موسسه به شمار می‌روند. مضاف بر تمامی خدمات پولی و بانکی این موسسه، ملل خود را در ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب برای رهایی خانوارها از معضل بیکاری جوانان مسوول می‌داند و نقشه راهی برای این منظور نیز در این موسسه ترسیم شده است.

همچنین علاوه بر وجوه ریالی، سپرده‌گذاران می‌توانند وجوه ارزی خود را نیز نزد موسسه ملل سپرده‌گذاری کنند. صدور انواع ضمانت‌نامه‌های بانکی و انواع اعتبار اسنادی از جمله دیگر خدماتی است که در این موسسه قابل دسترسی است. طبق اساسنامه موسسه، ملل در مقابل خساراتی که در اثر عملیات آن متوجه مشتریان می‌شود، مسوول و متعهد جبران است. اعضای هیات‌مدیره، مدیرعامل و سایر اعضای هیات عامل موسسه اعتباری نیز مسوول خساراتی هستند که به علت تخلف هر یک از آنها، از قوانین و مقررات موضوعه یا اساسنامه موسسه اعتباری به صاحبان سهام یا مشتریان وارد می‌شود. موسسه اعتباری ملل ملزم به رعایت قانون مبارزه با پولشویی است و آیین‌نامه و دستورالعمل‌های مرتبط با آن را به اجرا گذاشته و در اجرای آن واحد سازمانی مستقلی را برای مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم تدارک دیده است. این موسسه متناسب با میزان سپرده‌های دریافتی (اعم از ریالی و ارزی)، سپرده قانونی به میزان ابلاغی توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی نزد آن صندوق ضمانت سپرده‌ها به تودیع گذاشته تا ضریب بازگشت سپرده‌های مردمی به بالاترین حد باشد.

انواع سپرده‌ها

سپرده‌ها در دو قالب کلی قرض‌الحسنه و سرمایه‌گذاری برای مشتریان در دسترس است.

حساب‌های قرض‌الحسنه: حساب‌های قرض‌الحسنه خود در دو قالب پس‌انداز و جاری به مشتریان ارائه می‌شوند. حساب قرض‌الحسنه جزء جدانشدنی موسسه اعتباری ملل به شمار می‌آید و یادآور نقطه آغازین حرکت این موسسه مالی و اعتباری کشور است. حساب‌های قرض‌الحسنه می‌توانند زمینه ایجاد مشارکت و همکاری بین مردم را میسر کنند تا با کمک سرمایه‌های یکدیگر، از بخشی از مشکلاتشان گره‌گشایی کنند. مشتریان با باز کردن حساب‌های قرض‌الحسنه، علاوه بر بهره مندی از اجر معنوی قرض الحسنه می‌توانند از تسهیلات موسسه در این بخش نیز استفاده کنند. حجم سپرده‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز در پایان ماه خرداد سال گذشته در موسسه ملل بیش از ۵/ ۱۹۷ میلیارد تومان بوده است. به صاحبان حساب قرض‌الحسنه جاری، دسته حواله یا همان دستور پرداخت اعطا می‌شود. همچنین آنها می‌توانند از وام قرض‌الحسنه برابر با ضوابط مربوط با اقساط ۱۲ماهه و کارمزد چهار درصد بهره‌مند شوند.

حساب‌های سرمایه‌گذاری: علاوه بر سپرده‌گذاری به صورت پس‌انداز، در موسسه ملل مشتریان می‌توانند در قالب سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و بلندمدت برای کسب سود بیشتر، سپرده‌گذاری کنند. به انواع سپرده‌هایی که توسط افراد به قصد انتفاع نزد موسسه تودیع می‌شود سپرده سرمایه‌گذاری گفته می‌شود و موسسه با قبول وکالت از طرف صاحبان سپرده وجوه مربوطه را در عملیات مجاز به کار گرفته تا علاوه بر اصل سرمایه، سودی طبق آخرین مصوبه بانک مرکزی نیز در اختیار آنها قرار گیرد. سپرده‌گذاری سرمایه‌گذاری از یک‌ساله تا پنج‌ساله در موسسه اعتباری ملل موجود است و مشتریان با سبد متنوعی از بسته‌های سرمایه‌گذاری مواجه خواهند شد. طبق آخرین آمار منتشرشده، در پایان خرداد سال گذشته، حجم سپرده‌های سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت به نزدیک ۵/ ۵ هزار میلیارد تومان رسیده بود و حجم سپرده‌های بلندمدت، بیش از ۸/ ۳ هزار میلیارد تومان برآورد شده است. سپرده‌های سرمایه‌گذاری دریافتی از بانک‌ها نیز تا پایان فصل اول سال گذشته بیش از ۳۷۰ میلیارد تومان بوده است. از این‌رو، مجموع سپرده‌های نزد موسسه اعتباری ملل تا پایان خردادماه ۹۶ در حدود ۱۰ هزار میلیارد تومان بوده است.

انواع تسهیلات

مشتریان در موسسه اعتباری ملل، با تسهیلات مشارکت، مرابحه و قرض‌الحسنه مواجه هستند. بیشترین حجم تسهیلات اعطایی در این موسسه، تاکنون به مشارکت مدنی اختصاص داشته است. خالص تسهیلات اعطایی تا پایان خرداد ۹۶، حدود هشت هزار میلیارد تومان بوده است. همچنین حدود ۹۲ میلیارد تومان نیز تسهیلات قرض‌الحسنه توسط موسسه ملل به مشتریان تا پایان فصل بهار ۹۶ ارائه شده بود. طبق قوانین موسسه، کلیه متقاضیان و سپرده‌گذاران می‌توانند با افتتاح حساب نزد شعب موسسه پس از گذشت حداکثر شش ماه از انواع تسهیلات موسسه در بخش‌های خدمات، بازرگانی، مسکن، صنعت و معدن و.... در قالب عقود اسلامی و با رعایت ضوابط و مقررات استفاده کنند. موسسه ملل، امکانی را فراهم کرده تا مشتریان بتوانند بدون معرفی ضامن تسهیلات دریافت کنند. بر این اساس، بین ۶۰ تا ۹۰ درصد سپرده‌های سرمایه‌گذاری انجام‌شده به صاحب سپرده، به عنوان تسهیلات در قالب عقود اسلامی پرداخت می‌شود که در این طرح نیازی به معرفی ضامن نخواهد بود و صرفاً گواهی سپرده بلندمدت به عنوان وثیقه به موسسه تحویل می‌شود.  

اینترنت بانک

پیشرفت روزافزون اینترنت، تحولات شگرفی را در زمینه بانکداری در سراسر دنیا پدید آورده است. اکنون کمتر بانکی در دنیا یافت می‌شود که به این بخش از بانکداری توجه قابل ملاحظه‌ای نداشته باشد. موسسه اعتباری ملل نیز از این دایره خارج نیست. این موسسه با درک صحیح از شرایط به وجود آمده در صنعت بانکداری الکترونیکی با بهره‌گیری از متخصصان داخلی، هدف خود را ارائه خدمات نوین بانکی به مشتریان مبتنی بر فناوری اطلاعات (IT) قرار داده است و با به‌کارگیری نرم‌افزار نوین که تماماً توسط متخصصان داخلی پایه‌ریزی شده؛ به ‌صورت online به مشتریان خود ارائه خدمات می‌کند. از جمله خدماتی که در حال حاضر به عنوان خدمات بانکداری الکترونیک در ملل قابل ارائه است، می‌توان به همراه بانک، اینترنت بانک مبتنی بر سایت، دستگاه‌های پوز و... اشاره کرد. اکنون ملل با بیش از ۳۲۰ شعبه در سراسر کشور و با استفاده از سیستم نوین بانکداری و با ارائه خدمات الکترونیکی به صورت شبانه‌روزی نسبت به سایر موسسات مشابه، پیشرو محسوب می‌شود. در موسسه ملل سعی شده در زمینه بانکداری الکترونیک، آخرین پیشرفت‌های تکنولوژی و نیازهای به‌روز مشتریان لحاظ شده تا با کمترین مراجعه به شعبه انجام خدمات میسر باشد. این موضوع، به نوعی تبدیل به مسابقه‌ای در شبکه بانکی کشور شده که موسسه ملل نیز با آگاهی از این موضوع، به جلب نظر مشتریان خود می‌اندیشد و به همین دلیل، از هیچ امکانی برای تجهیز بانکداری الکترونیک دریغ نکرده است.

خدمات هوشمند

نمی‌توان انتظار داشت که هنگامی که مکانیسم انتقال داده‌ها هر روز در حال سرعت گرفتن است، بانکداری به منوال گذشته به مسیر خود ادامه دهد. دور از تصور نیست که در آینده تمام اشیا به اینترنت متصل باشند و اطلاعات بی‌شماری را در این باره تولید کنند. روند تاریخی این امر به این شکل است که برای نخستین بار یک هلندی سیستم مانیتور کردن محصولات کشاورزی و چهارپایان (احشام) را از طریق اتصال به اینترنت برای نظارت بر سلامتی آنها توسط کشاورزان و دامداران، راه‌اندازی کرد. این امکان جدید، همچون دریچه‌ای به یک دنیای تازه بود که از آن به عنوان اینترنت اشیا یاد می‌شود. قابلیت اینترنت اشیا بانک‌ها را قادر می‌سازد تا سطح شناخت خود از مشتریان را به سطح بی‌سابقه‌ای ارتقا دهند. هنگامی که سطح شناخت از مشتریان به بالاترین حد برسد، امکان ارائه خدمات متناسب با هر مشتری نیز میسر می‌شود. داده‌هایی که بانک اشیا فراهم می‌آورد، برای بانک‌ها نقش طلا را دارد. چراکه به بانک‌ها این امکان را می‌دهد که با تحلیل رفتارهای مشتریان بتوانند مشاوری مناسب و آینده‌نگر به مشتریان خود ارائه دهند. هر مشتری با توجه به اطلاعاتی که در همراه بانک هر بانک ثبت می‌کند، نشان می‌دهد که به چه سبد سرمایه‌گذاری یا چه نوع خدمتی رغبت بیشتری دارد. انواع پیشنهاد‌های سرمایه‌گذاری، تسهیلات و توسعه کسب‌وکار می‌تواند با تحلیل داده‌ها توسط بانک ارائه شود. از این‌رو مشتری‌مداری بانک شکل عینی‌تر و قالب جدیدی پیدا می‌کند که در گذشته دستیابی به آن ممکن نبوده است.

اما بانکداری اشیا تنها برای بانک‌های تجاری و خرد کاربرد ندارد، بلکه بانک‌های صنعتی نیز می‌توانند از آن استفاده مطلوبی کنند. اینترنت اشیا به صنایعی مانند صنعت کشاورزی این امکان را خواهد داد که نحوه عملکرد خود را با دقت بالایی دنبال کنند. داده‌های تولیدشده بهنگام به کشاورزان و بانک‌ها این امکان را می‌دهد که به صورت مداوم و با دقت بالایی سلامت محصولات کشاورزی و دام‌ها را کنترل کنند و با دقت بیشتری بازدهی مورد انتظار و ارزش کسب‌وکار را ارزیابی کنند و دیگر کشاورزان و بانک‌ها نیاز به این ندارند که از عملکرد قبلی شرکت به عنوان ملاکی برای برنامه‌ریزی مالی آنها و حتی میزان وام‌دهی آنها استفاده کنند. امکان پنهان کردن اطلاعات با استفاده از اینترنت اشیا به حداقل ممکن خواهد رسید. پیشتر «عصر بانک» در گزارشی به برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های بانکداری اشیا پرداخته بود که رجوع به آن می‌تواند اهمیت و جذابیت این قابلیت جدید از بانکداری را بیش از پیش روشن کند. یک مثال جالب از بانکداری شخصی با کمک اینترنت اشیا مثالی است که در بانکداری اشیا ژاپن در سال ۲۰۱۹ نقل می‌شود: خانم یومی ساتو هنگامی‌که در حال رانندگی از محل کار به سمت منزل خود بود هشدارهایی را از ماشین دریافت کرد. که مشخص می‌کرد ماشین نیاز به مکانیک، تعمیرات و... دارد. او می‌دانست که برای تعمیرات موتور نیاز به هزینه سنگینی است. پس از رسیدن به منزل تلفن هوشمند خود و برنامه بانکی خود را باز کرد. او در یک نگاه متوجه شد که بودجه کمی در اختیار دارد؛ اما بانک او با توجه به اطلاعاتی که از ماشین وی، یخچال هوشمند وی، مخزن آب هوشمند وی، تلفن هوشمند وی و سایر وسیله‌های هوشمند منزل وی دریافت کرده بود یک تصویر لحظه‌ای از زمان واقعی از میزان هزینه، مصرف و صرفه‌جویی مورد نیاز برای تعمیر خودرو را ارائه داده بود. هنگامی‌که خانم یومی ساتو درگیر اعداد و ارقام ارائه‌شده بود پیغامی روی گوشی تلفن همراه خود از بانکش دریافت کرده بود که ماشین شما نیاز به تعمیر دارد و با دو متخصص در دسترس قادر به حل مشکل شما، هماهنگ شده است. بانک با توجه به اطلاعاتی که از اشیا دریافت کرده بود توانسته بود ذهن او را بخواند و دو راه‌حل برای تامین مالی این مشکل ارائه داده بود: او می‌تواند با کاهش مسافرت تعطیلات سالانه خود به مدت شش ماه این مبلغ را جبران کند یا با بالا بردن میزان محدودیت‌های کارت اعتباری خود نسبت به تامین بودجه اقدام کند. همچنین بانک به‌ عنوان آخرین کاهش هزینه‌ها، بیمه خودرو وی را با توجه به اطلاعات دریافتی از خودرو و همچنین عادات رانندگی وی، کاهش داده بود.

تخمین زده می‌شود که تا سال ۲۰۲۰، اینترنت اشیا بیش از ۲۶ میلیارد دستگاه را دربر خواهد گرفت. اگر پیش‌بینی اقتصاددانان و بزرگان فناوری درست باشد، وصل کردن دنیای فیزیکی به دنیای دیجیتالی تا سال ۲۰۲۵ می‌تواند به اثرات اقتصادی بیان‌شده منتهی شود. به‌طور کلی سه عامل رشد برای استفاده بانک‌ها و موسسات مالی از اینترنت اشیا معرفی می‌شود؛ در درجه اول اینکه مشتریان تمایل زیادی به استفاده از ابزارهای متصل به اینترنت از قبیل ابزار پوشیدنی هوشمند، حجم چشمگیر استفاده از پرداخت موبایلی در پایانه‌های فروش و استفاده از پرداخت‌های غیرتماسی نظیر NFC پیدا کرده‌اند. دومین عامل، در دسترس بودن اشیای متصل به اینترنت از طریق سرمایه‌گذاری‌های گسترده در زیرساخت‌های جهانی است و سومین عامل نیز رقابت شدیدی است که در صنعت فناوری‌های مالی به وجود آمده و بانک‌ها و موسسات مالی تمام تلاش خود را برای پیروی در این فرصتی که اینترنت اشیا پیش‌روی آنها قرار داده خواهند کرد.

مسیر موسسه برای خدمات پویا

اما موسسه ملل برای نیل به این هدف به چه ابزارهایی نیاز دارد؟ نظر به پژوهش‌های انجام‌شده، سرمایه‌گذاری در تجزیه و تحلیل داده یکی از مهم‌ترین گام‌هایی است که موسسه باید برای استفاده بهینه از بانکداری اشیا بردارد. موسسه باید به دنبال راه‌هایی باشد که از داده‌های مشتریان خود در محیط بیرونی مثل شبکه‌های اجتماعی مشتریان استفاده کند تا به پیش‌بینی نیازهای آنان پرداخته و پیشنهاد‌هایی را به آنان ارائه دهد. در این نوع بانکداری حجم داده‌های در دسترس زیاد است و آنچه باقی می‌ماند، روش تجزیه و تحلیل داده‌هاست. در نتیجه بانک‌ها باید روی قابلیت تحلیل خود کار کرده و روش‌هایی مانند داده‌کاوی را در اولویت‌های سرمایه‌گذاری خود قرار دهند. ارائه محصولات درست و پیشنهاد‌های مشتری‌محور، باعث می‌شود که مشتریان بیشتر بانک خود را در فعالیت‌های روزمره خود دخیل کنند و آن را به عنوان یک مشاور مالی شخصی مورد اعتماد خود قرار دهند. موسسه ملل برای رسیدن به این هدف، در سال گذشته سامانه بانکداری نوین (ABIS) محصول شرکت خدمات انفورماتیک نوین کیش را با سامانه بانکداری (Data Mate) محصول شرکت Data vision از کشور هند جایگزین کرد تا گامی بلند در مسیر خدمات مبتنی بر اینترنت اشیا بردارد. علاوه بر این در سال ۹۶، موسسه ملل در سامانه بانکداری نوین، خدمات خودپردازهای نقد را از ۳۵۴ دستگاه به ۵۴۱ دستگاه رساند و توسعه خدمات خودپردازهای غیرنقد از ۳۱ دستگاه به ۳۶۸ دستگاه ارتقا پیدا کرد. افزودن خدمات بدون کارت به دستگاه‌های خودپرداز نقدی و غیرنقدی و پروژه عملیاتی کردن اتصال به سازمان هدفمندی یارانه‌ها (تعداد ۳۰۷۶۶ نفر یارانه خود را از طریق موسسه ملل دریافت می‌کنند)، سامانه جامع اطلاعاتی ملل را کامل‌تر کرد تا رسیدن به بهره‌برداری از خدمات مبتنی بر بانکداری اشیا، تسهیل شود. در زمینه مراکز داده نیز پروژه طراحی و ساخت مرکز داده اصلی طبق استانداردهای بین‌المللی و مطابق با قوانین بانک مرکزی در تهران در دستور کار قرار گرفته است.