رویای سفر و گردشگری پایدار
گردشگری چطور می‌تواند اقتصاد را در جوامع محلی ایران متحول سازد؟
مرور فعالیت‌های مالی و عملکرد شرکت در بازار گویای سطح بالای عملکرد جاباما در زمینه فروش است. از سال ۱۳۹۷ نیز شرکت وارد پروژه اقامت غیرهتلی یا مدل کسب‌وکار پلت‌فورمی ایر‌بی‌اند‌بی شد و موفقیت‌های خوبی را در این زمینه کسب کرد. در این بخش جاباما سعی کرد علاوه بر فعالیت‌های معمول روی هتل‌های داخلی و گردشگری در کشور با تکیه روی اقامتگاه‌ها تمرکز کند. موردی که از سال ۹۸ گسترش یافت و چشم‌انداز جاباما را روی مساله اقامت غیرهتلی متمرکز ساخت. بنابراین این شرکت از بدو تاسیس تاکنون روند خلاقی از توسعه کسب‌وکار را در پیش گرفته است. این شرکت متشکل از یک تیم ۵۰نفره در قالب بخش‌های توسعه محصول، طراحی و دیتا، عملیات و بازاریابی است که به عنوان یکی از شرکت‌های گروه علی‌بابا روی فعالیت‌های مدنظر خود تمرکز دارد.
چشم‌انداز شرکت جاباما با تاکید بر مفهوم ارزش افزوده و تولید ثروت، توسعه جوامع محلی در جای‌جای ایران است. هدفی که مجموعه در پی تحقق آن است افزایش ابعاد و رشد و رونق گردشگری در این مقاصد است. با این دیدگاه ما به توسعه گردشگری پایدار در این مناطق توجه داشته و حمایت و توانمندسازی همراه با حفظ عزت‌نفس این جوامع را در دستور کار قرار داده‌ایم. در عین حال مفهومی که ما در پی آن هستیم، ساخت رویای سفر برای مردم از طریق دسترس‌پذیرتر کردن سفر روی بستر تکنولوژیک است. البته چیزی که ما را به وجد می‌آورد در دسترس قرار دادن سفر برای همه افراد جامعه با هر سطحی از درآمد و دستمزد است. سفر یکی از مواردی است که در دوران اقتصادی اخیر در اثر تنگنای پیش‌آمده از سبد بخش قابل توجهی از افراد جامعه حذف شده و از اهمیت بالایی برای مجموعه جاباما برخوردار است. ما فعلاً کار خود را با اقامت به عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های سفر آغاز کرده‌ایم اما به همه بخش‌های گردشگری داخلی سر خواهیم زد. چشم‌انداز مدنظر ما برای ایجاد چارچوبی شگفت‌انگیز از سفر داخلی، پیشنهاد به مسافران برای سفر به مناطقی است که نمی‌دانند در کجای ایران قرار دارد.
گردشگری داخلی از این منظر از سوی جاباما در حال بازسازی و بازطراحی است. ما با طراحی چارچوبی شگفت‌انگیز درصدد پاسخگویی به میل ماجراجویی در مناطق کمتر دیده‌شده کشور هستیم. مناطقی که مسافر از آن اطلاعات چندانی ندارد ولی در کنار بکر بودن و جذاب بودن، پتانسیل بالایی برای توسعه هم از خود بروز دهد. این فرآیند از طریق ایجاد چرخه‌ای از رونق اقتصادی در منطقه مذکور ذیل میزبانانی همراه و گردشگرانی علاقه‌مند خلق خواهد شد. بنابراین جاباما در پی تعالی زندگی انسان‌ها خاصه جوامع محلی است که به دلایل متعدد از فرصت‌های رشد و توسعه محروم مانده‌اند. انسان‌ها و جوامعی که ما تمایل داریم از طریق گردشگری داخلی زندگی بهتر و رضایت خاطر بالاتری را در عین عزت‌نفس به دست آورند. در نتیجه تحقق این مهم یعنی رشد و رونق گردشگری داخلی از یک‌سو شاهد رشد سطح درآمد سرانه افراد میزبان در جوامع محلی خواهیم بود و از دیگر‌سو تجربه سفری دلنشین و شگفت‌انگیز را برای افراد و مسافران در کشور رقم خواهیم زد.
از این منظر چشم‌انداز (Vision) جاباما ارتقای زندگی آدم‌هاست. فرقی نمی‌کند این افراد چه نسبتی با ما دارند. منظور ما از آدم‌ها همه افرادی است که می‌بینیم. از همکاران و طرف‌های تجاری تا مسافران، میزبانان و کل اهالی ایران. این کار را هم از طریق رشد پایدار و فزاینده کسب‌وکاری سودآور انجام خواهیم داد و امیدواریم گردشگری داخلی که بر آن احاطه و تسلط داریم، زمینه خوبی برای تحقق این اهداف ایجاد کند. چیزی که این بین نباید از آن چشم‌پوشی کرد، مفهوم بدیعی است که ما در مجموعه تحت عنوان گردشگری تکنولوژی‌محور و مبتنی بر مدل کسب‌وکارهای پلت‌فورمی به کار گرفته‌ایم. این رویکرد که بر پایه خدمات تجربه‌محور و اقامت‌محور استوار است، تلاش دارد اقامت غیرهتلی و تجربه بکر سفر را برای افراد به موضوعی مهم، کیفی، دقیق و قابل اتکا تبدیل کند. تجربه ماورای تصور از سفر که می‌تواند از سفر به طبیعت تا تور، رویداد یا هر نوع دیگر از سفرهای بدیع را در‌بر گیرد، تعهد ماست و تعهد می‌دهیم آن را به بهترین شکل ممکن محقق سازیم. در عین حال ما اینجاییم تا در سفر نوعی از اقامت غیررسمی که باب شده و کیفیتی ندارد جای خود را به نوعی دیگر با کیفیتی بهتر و قاعده‌مندتر دهد و افراد را در سطح بالاتری پوشش دهد.
امروز دیدگاه مردم نسبت به مساله اقامت غیرهتلی تغییرات قابل توجهی پیدا کرده و در بسترهای مختلف اعم از ویلاها، بوم‌گردی یا...، با تحولات تازه‌ای روبه‌رو شده که فرصت‌های تازه‌ای را پیش‌روی صنعت گردشگری گشوده است. سطح ارائه خدمات و سرویس‌ها در این نوع اقامت اغلب چندان مطلوب نیست اما ما درصددیم طرز ارائه خدمات را در این قالب از اقامت‌ها به شکل قابل توجهی تغییر دهیم و معتقدیم این خدمت هم مانند آنچه در حوزه حمل‌ونقل درون‌شهری در سال‌های اخیر به وسیله استارت‌آپ‌های این حوزه دگرگون شده است آبستن یک تحول از طریق تخریب خلاق به وسیله استارت‌آپ‌های حوزه گردشگری است. نتیجه چنین تحولاتی بهبود قابل توجه کیفیت خدمات به مشتریان و به‌تبع آن افزایش تقاضای این خدمات توسط آنها می‌شود که منجر به رونق گردشگری و توانمندسازی تامین‌کنندگان خدمات گردشگری در سراسر ایران می‌شود. در این راستاست که ما از توانمندسازی جوامع محلی ایران سخن به میان آورده و از لزوم تحقق این موضوع هم‌پیوند با توسعه گردشگری دفاع می‌کنیم.
با توضیحات بالا ممکن است تصور شود که تیم جاباما تنها نگاه به بیرون را به عنوان چشم‌انداز خود مدنظر قرار داده است اما ما با ارتقای تیم کاری و توسعه تصمیم‌گیری مبتنی بر داده، رشد مداوم بهره‌وری سازمانی، رشد و توسعه فردی و تاکید بر بهبود مستمر فرآیندها روی ارتقای مجموعه تمرکز داریم. این تیم در عصر شیوع کرونا در حال رصد شرایط است. می‌دانیم که از زمان شیوع پاندمی کووید ۱۹ چراغ بخش گردشگری که مبتنی بر جمع شدن افراد است تا حد زیادی خاموش شده است. این اتفاق نمونه‌ای در گذشته ندارد و شوکی عمیق را به بخش‌های حمل‌ونقل یا بخش گردشگری و اقامت وارد آورده است. این شوک بی‌سابقه که بخش عمده درآمد شرکت‌های بزرگ و کوچک را از بین برده، بخش زیادی از برنامه توسعه را نیز زمین‌گیر کرده است. از آنجا که در ایران نیز به دستور مقام محترم دادستانی سایت‌های ارائه اقامت موظف به عدم ارائه خدمات به افراد شدند، ما نیز به خواست رسمی این نهاد متعهد بوده از این‌رو هیچ‌گونه فروشی صورت نگرفت. از زمان بازگشایی فعالیت‌ها نیز سطح فروش قابل مقایسه با گذشته نیست و حداقل در حوزه اقامت به ۵۰ درصد مدت مشابه سال قبل نرسیده در حالی که تقاضا در محدوده ۳۰ تا ۵۰ درصد سال‌های قبل قرار گرفته است.
این موضوع البته به نابودی گردشگری منجر نخواهد شد گرچه در سگمنت‌های مختلف شاهد انقباض بازار هستیم. در عین حال اتفاقی که برای بازار در این بخش رخ خواهد داد تجربه سفر در فضای پساکروناست که با دوره قبل قابل مقایسه نیست و تحولاتی دارد. برای نمونه مفهوم سفر کاری در نتیجه ورود شرکت‌ها و نهادها به برگزاری آنلاین جلسات و نشست‌ها کلاً پذیرفته شده و ضمن فواید بسیار، آن نوع از سفر را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است. از این منظر تصور می‌کنم سفر من‌بعد با محوریت لذت و شادی و تفریح و نه کار صورت خواهد گرفت. همچنین یکی دیگر از ترندهایی که در دوران کرونا و حتی پساکرونا محتمل به نظر می‌رسد مفهوم سفر به حومه یا سفرهای داخلی است که خود می‌تواند نویدبخش تحول و رشد صنعت گردشگری داخلی و محلی باشد.
از این منظر است که باید به تحلیل تحولات آینده چشم دوخت و مفهوم سفر در پساکرونا را بازتعریف کرد. با این فرض که در بسیاری از مقالات به عدم خاموش شدن قریب‌الوقوع و دفعتی کرونا اشاره شده و حتی به فرض یافتن واکسن این بیماری این پاندمی کماکان در کار خواهد بود، سفر مفهومی متفاوت خواهد داشت. از این منظر احتمالاً یکی از دغدغه‌های مسافران در سفرهای خود در این دوران تمهید مکانیسم‌هایی است که حین سفر ریسک ابتلا به حداقل برسد. تیم جاباما در این راستا علاوه بر تاکید اکید بر انجام نشدن سفرهای غیرضروری به مشتریان خود سعی کرده است از طریق اجرای طرح‌های متعدد امنیت بهداشتی میهمان اقامتگاه‌های خود را تضمین کند و در این دوران بهترین خدمات ممکن را در راستای سلامتی مشتریان خود ارائه کند.
