دبیر سابق شورای‌عالی شهرسازی و معماری تشریح کرد
حلقه مفقوده نوسازی بافت‌های فرسوده
شاید یکی از اصلی ترین مواردی که طی سال‌های اخیر تاکنون همواره به عنوان مهم‌ترین مانع و عامل عدم پیشرفت مطلوب نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری از سوی فعالان و کارشناسان این حوزه مطرح شده است، عدم تامین مالی به موقع و کافی پروژه‌های نوسازی به عنوان مهم‌ترین مشوق مالکان و سازنده‌ها به فعالیت نوسازی در این پهنه‌های شهری است. هر چند این عامل شاید هنوز هم به عنوان مهم‌ترین عامل یا دست کم در فهرست پراهمیت‌ترین عوامل نوسازی بافت‌های فرسوده قرار دارد، اما برخی کارشناسان و صاحبنظران این حوزه که طی سال‌های گذشته تاکنون در حوزه‌های اجرایی و سیاست‌گذاری مربوط به نوسازی بافت‌های فرسوده ایفای نقش کرده و مسوولیت داشته‌اند از عوامل دیگری نام می‌برند که این موانع حتی اگر بیش از تامین مالی به موقع، کافی و مناسب پروژه‌های نوسازی از اهمیت برخوردار نباشد، اهمیت آن کمتر از این موارد نیست.
دبیر سابق شورای‌عالی شهرسازی و معماری که پیش از این در سمت معاون وزیر راه و شهرسازی در شرکت عمران و بهسازی شهری ایران هم به عنوان سیاست گذار و متولی دولتی نوسازی بافت‌های فرسوده فعالیت داشته است در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» حلقه مفقوده نوسازی بافت‌های فرسوده را عدم هماهنگی و همکاری میان دستگاه‌هایی می‌داند که در امر نوسازی مسکن دخیل هستند. به گفته وی و مطابق با بررسی‌های به عمل آمده در این زمینه وزارتخانه‌ها، دستگاه‌ها و سازمان‌های زیادی در امر نوسازی مسکن دخالت دارند که هر کدام به فراخور نقش و ماهیت فعالیت‌های اجرایی شان لازم است با یکدیگر هماهنگ شوند تا امر نوسازی به درستی انجام شود. اینجاست که مشخص می‌شود مساله تامین مالی بافت‌های فرسوده تنها یک جزء یا یک حلقه از زنجیره نوسازی بافت‌های فرسوده محسوب می‌شود.
محمد سعید ایزدی، معاون اسبق وزیر راه وشهرسازی دولت یازدهم در حوزه نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری معتقد است نبود هماهنگی و تعامل سازنده میان همه دستگاه‌های نقش‌آفرین در حوزه نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده طی سال‌های اخیر تاکنون موجب شده است فرایند نوسازی در بافت‌های فرسوده آن طور که باید پیشرفت نداشته باشد. در واقع به طور کلی و به جز یک مقطع زمانی خاص که این دستگاه‌ها و سازمان‌ها در قالب ستاد ملی بازآفرینی شهری اقدام به برگزاری جلسات مشترک با هم کردند، هم افزایی موردنیاز در این زمینه ایجاد نشد.
وی همچنین یک عامل مهم دیگر در عدم پیشبرد برنامه‌های نوسازی وبهسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری مطابق با برنامه‌ها و برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در قوانین و دستورالعمل‌های موجود در این زمینه را نادیده گرفته شدن بخش‌خصوصی و عدم تسهیلگری کافی و مناسب برای ورود بخش‌خصوصی به حوزه نوسازی بافت‌های فرسوده می‌داند. بررسی‌ها نشان می‌دهد همواره نوسازی بافت‌های فرسوده به عنوان یکی از عرصه‌های دخالت مستقیم دولت‌ها مورد توجه بوده است و هیچ گاه زمینه‌های حضور موثر بخش‌خصوصی در این بخش فراهم نشده است.
ایزدی در این زمینه به دنیای اقتصاد اعلام کرد: در برخی موارد حتی مشاهده می‌شود که نهادهای آموزشی و پژوهشی به دلیل وجود برخی روابط خاص و با استفاده از این روابط وارد فعالیت‌های اجرایی در پروژه‌های بزرگ نوسازی شده‌اند که نمونه‌هایی از آن را می‌توان در واگذاری برخی پروژه‌های اجرایی به برخی دانشگاه‌ها اعلام کرد. در حالی‌که دانشگاه‌ها اساسا مراکز آموزشی و پژوهشی هستند و واگذاری فعالیت‌های اجرایی به آنها آن هم در حوزه نوسازی بافت‌های فرسوده اقدام نادرستی است. به خصوص در شرایطی که بخش‌خصوصی از توانمندی و دانش کافی فنی و اجرایی برای اجرای پروژه‌های نوسازی برخوردار است.
وی همچنین برخی سیاست‌های غلط و موازی با نوسازی بافت‌های فرسوده همچون سیاست‌های مرتبط با الحاق به محدوده شهرها به‌رغم وجود ظرفیت‌های قابل توجه در هسته میانی و درونی شهرها را از مهم‌ترین موانع پیشرفت امر نوسازی در پهنه‌های فرسوده و ناکارآمد می‌داند. ایزدی در این باره گفت: یکی از مهم‌ترین آفت‌های نوسازی بافت‌های فرسوده و در سطح گسترده‌تر یکی از مهم‌ترین آفت‌های شهرسازی از سال‌های گذشته تاکنون، درخواست‌های برخی اشخاص صاحب نفوذ برای الحاق برخی اراضی به محدوده شهرهاست. متاسفانه در شرایطی که ظرفیت‌های بسیار زیادی برای نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد موجود در بافت‌های میانی و داخلی شهرها وجود دارد و این امر موضوعی ضروری است، مباحث مربوط به الحاق به محدوده شهرها مطرح می‌شود و سیاست‌های موازی با امر نوسازی که در بسیاری موارد در تعارض با اهداف نوسازی قرار دارد دنبال می‌شود و حتی در برخی موارد در اولویت قرار می‌گیرد.
وی این سیاست‌ها را هر چند به صورت موردی و مقطعی به زیان شهرسازی و همچنین نوسازی بافت‌های فرسوده اعلام کرد.
ایزدی تاکید کرد: لازم است با ادامه یافتن جلسات ستاد ملی بازآفرینی شهری، اعضای عضو این ستاد که نمایندگانی از همه دستگاه‌های اثرگذار، سیاست‌گذار و مجری نوسازی بافت‌های فرسوده هستند موانع اصلی موجود در مسیر نوسازی بافت‌های فرسوده شناسایی و از میان برداشته شود و در این زمینه اراده و هم‌افزایی موردنیاز به کار گرفته شود؛ چرا که هر گونه پیشرفت در امر نوسازی مسکن در وهله اول نیازمند همراستاسازی همه نهادها و سازمان‌های دخیل در امر نوسازی به منظور شناسایی چالش‌های موجود در این زمینه و تلاش برای برطرف کردن آنها به دور از هرگونه بخشی‌نگری و اقدامات بخشی است. به گفته وی بدون شک، قرار گرفتن نوسازی بافت‌های فرسوده در اولویت برنامه‌های اجرایی دولت در بخش مسکن باید به صورت واقعی و جدی دنبال شود و تنها در حد یک شعار یا وعده فراموش شده باقی نماند.
