حرکت بدون توقف
فولاد مبارکه با چه چشم‌اندازی وارد سال ۱۴۰۰ خواهد شد؟
امسال، سال سختی برای صنعتگران و به ویژه شرکت‌های فولادی بود؛ چراکه از یک‌سو تحریم گلوی این صنعتگران و معدنکاران را می‌فشرد و از سوی دیگر، شیوع ویروس کرونا برای همه دردسرساز شده بود. با احتساب این عوامل، فولاد مبارکه با چه چشم‌اندازی وارد سال ۱۴۰۰ خواهد شد؟
فولاد مبارکه نماد صنعت داخلی است که بعد از جنگ به ثمر رسیده و بزرگ‌ترین واحد صنعتی در میان مجتمع‌های تولیدی و صنعتی کشور است و با چشم‌اندازی که برای سال بعد داشته و نظر به هدف‌گذاری‌هایی که صورت داده، قرار است تا افق ۱۴۰۴ بتواند هم سهم بازار خوبی را حاصل کرده و هم به ظرفیت تولید ۲۵ میلیون تن تولید در سال برسد؛ ولی با توجه به اینکه این برنامه مرتبط با سال‌های ۱۳۹۹، ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ است، امیدواریم بتوانیم علاوه بر بحث سهم بازار و تناژ تولیدی که داریم، در ایجاد ارزش افزوده‌ای که صورت می‌گیرد، در حوزه‌های فولادی خلق ارزش‌های جدیدی پدید آوریم؛ یعنی نه‌فقط صرفاً تولید را بالا ببریم؛ بلکه در حوزه تحول اقتصادی که نسل چهارم آن را در حوزه فولاد داریم، فولاد مبارکه را پیشگام کنیم.
در این رابطه سرمایه‌گذاری‌های خوبی نیز انجام شده و معاونت تکنولوژی فولاد مبارکه حوزه‌های تخصصی، زمینه‌ای را فراهم کرده که حرفی برای گفتن داشته باشیم و قطعاً شرکت‌های دانش‌بنیانی که با فولاد مبارکه قرارداد بسته‌اند، تا سال ۱۴۰۴ این اهداف را محقق کنند. ضمن اینکه ظرف پنج سال، از نظر تکنولوژی نیز، فولاد مبارکه رشد کند؛ چراکه اگر این کار صورت نگیرد، درجا زده‌ایم و از گردونه رقابت حذف خواهیم شد.
اهدافی که شما برای فولاد مبارکه ترسیم کرده‌اید، هدف‌های بلندی است؛ اما دستیابی به آنها چه الزاماتی دارد و تا چه اندازه متاثر از متغیرهای بیرونی خواهد بود؟
در استراتژی بلندمدت فولاد مبارکه اثرات متغیرهای بیرونی دیده شده و اثرات محیط داخلی و بیرونی نیز در نظر گرفته شده که همه عوامل هم بحث فرصت‌ها و هم تهدیدها در آن رعایت شده؛ ضمن اینکه اگر استراتژی اقتضایی نباشد، به هدف نمی‌رسیم؛ چراکه نیاز به سرمایه‌گذاری و فرصت‌های اشتغال‌زایی داریم.
در این رابطه، در حوزه نورد گرم ۲ که استارت آن زده شده و ظرف کمتر از سه سال قرار است به مدار تولید بیاید، کل زنجیره ارزش افزوده را دیده و فرصتی را برای داخل کشور در نظر گرفته‌ایم که فولاد مبارکه را سرآمد می‌کند؛ به هر حال، کشور ما تحریم فولاد است و فولاد مبارکه یا زیرمجموعه‌های آن در سه سال اخیر، هفت بار تحریم شده‌اند و به خاطر همین نیز، نیروهای داخلی و متخصص فولاد مبارکه و صنعت فولاد، به بحث بومی‌سازی رو آورده‌اند؛ چراکه هر وقت به خودباوری رسیدند بومی‌سازی انجام داده و از طریق مهندسی معکوس و مشارکت و ایجاد قراردادهای همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان کار را پیش برده‌اند؛ هرچه باشد نسل جوان ایران هوشمندانه فعالیت می‌کنند و در رشته‌های مهندسی و بومی‌سازی، عمق ساخت داخل را بالا برده‌اند؛ بنابراین برای سال بعد نیز این اتفاق برنامه‌ریزی شده تا از طریق آن، بومی‌سازی انجام و انتقال تکنولوژی با قراردادهای همکاری با شرکای خارجی نیز پیگیری شود؛ پس این فرصت مناسبی برای صنعت فولاد است.
شما به درستی به اهمیت موضوع بومی‌سازی اشاره کردید. عمق بومی‌سازی قطعات استراتژیک فولاد مبارکه چقدر است و برای آن به لحاظ کاهش ارزبری و مدت زمان اجرا، چه شرایطی ترسیم شده است؟
در فولاد مبارکه سالانه بر اساس برنامه‌ای که معاونت تکنولوژی شرکت و معاونت خرید بر اساس نیازهای اولویت‌دار پیش‌بینی می‌کنند، یک جدول زمان‌بندی ارائه می‌دهند و بر اساس آن، قراردادهای همکاری می‌بندند و اولویت بر اساس کالاهای گلوگاهی است که قراردادهای جدید منعقد شده و سعی می‌شود شرکت دچار مشکل نشود؛ همان‌طور که تا به حال دچار مشکل نشده‌ایم.
ضمن اینکه با تیمی که در مجموعه صنعت فولاد مبارکه است، خوشبختانه در مورد ساخت داخل بسیار عالی فکر می‌شود و عدد قابل توجهی نیز صرفه‌جویی ارزی صورت گرفته که این امر باعث می‌شود علاوه بر واردات تکنولوژی به کشور بتوان از طریق مهندسی معکوس و قراردادهای مشاوره با شرکت کار را پیش برد.
به‌رغم همه تحریم‌ها شرکت فولاد مبارکه با اجرای طرح تحول دیجیتال تلاش دارد شرایط برای این مجموعه فولادی به نحو بهتری پیش برود. چقدر اجرای این طرح، شرایط کنونی فولاد مبارکه را تغییر می‌دهد؟
هر زمانی که به خودباوری رسیده‌ایم و بومی‌سازی انجام داده‌ایم، فرصت بی‌نظیری حاصل شده و تبدیل به نقطه‌ای شده است که بتوانیم به نسل جوان اعتماد و به شرکت‌های دانش‌بنیان تکیه کنیم؛ به نحوی که تکنولوژی را عملیاتی کرده و از مرحله تئوریک، وارد مرحله عملی شویم.
بنابراین هر زمانی تحریم برداشته شود شرکت فولاد مبارکه توانمندسازی شده و در این چندسال که تحریم ظالمانه بیشتر شده فولاد مبارکه آبدیده شده، نیروهای جوانی که فعالیت می‌کنند قراردادهای خوبی با شرکت‌های دانش‌بنیان منعقد کرده‌اند که اتفاق خوبی است که در عرصه بین‌المللی رخ داده و فولاد مبارکه را رقابت‌پذیر می‌کند. ضمن اینکه فولاد مبارکه شرکتی است که صرفاً منطقه‌ای نیست؛ بلکه فراملی و بین‌المللی است که می‌تواند از محل صادرات درآمدزایی نیز داشته باشد.
به هر حال امسال شرایط خاصی پیش‌روی همه صنایع کشور قرار گرفت که قطعاً فولاد مبارکه نیز با آن دست‌و‌پنجه نرم کرده است؛ چه مشکلات و سختی‌هایی را پشت سر گذاشتید؟
امسال در وضعیت تولید و صادرات خوشبختانه اتفاقات خوبی رقم خورده؛ به نحوی که برنامه‌های در نظر گرفته‌شده برای تولید سال ۹۹، محقق شده و حتی از پیش‌بینی‌ها هم جلوتر هستیم و حداقل به صورت میانگین، تمامی بخش‌های تولیدی فولاد مبارکه بین پنج تا هفت درصد رشد داشته‌اند؛ ضمن اینکه در تولید ورق گرم و سرد و تختال نیز این رشد مشهود است؛ به نحوی که در حوزه تولید و درآمدهای ارزی و ریالی نیز رشد صورت گرفته است؛ پس این یک فرصت برای این مجموعه بوده است.
امسال نیز سال سختی بود و بیماری کرونا نیز کشور را درگیر کرد و اثرات همه‌جانبه‌ای بر حوزه کاری فولاد مبارکه داشته و آن را تحت تاثیر قرار داده است. ولی با توجه به محدودیت‌های کرونا که اجازه نداد کارخانه به صورت ظرفیت کامل کار کند؛ باز هم ما توانستیم برنامه خود را محقق کنیم. اگرچه ممکن است موانعی هم وجود داشته باشد؛ اما از برنامه جلوتر هستیم. به هر حال جا دارد اینجا از کادر درمان نیز که دلسوزانه تلاش کردند قدردانی کرد.
شرایط سال جاری و کاهش درآمدهای نفتی سبب شد تا وزارت صنعت، معدن و تجارت برای صنایع معدنی به خصوص فولاد مبارکه، نقش‌آفرینی جدی در تامین نیازهای ارزی کشور در نظر بگیرد. نقش فولاد مبارکه در این میان چه بوده است؟
شرکت فولاد مبارکه در سال ۹۸ نزدیک به بیش از ۵/ ۱ میلیون تن صادرات داشته و بانک مرکزی نیز در چندماه گذشته، تقدیرنامه ویژه‌ای را برای فولاد مبارکه ارسال کرده است. بنابراین با توجه به اینکه ما خوش‌حساب بوده و تمامی تعهدات ارزی خود را ایفا کرده‌ایم؛ جزو مشتریان خوش‌حساب بانک مرکزی هستیم که در مقاطع مختلف توانسته‌ایم در همراهی با سیاست‌های بانک مرکزی و دولت، تامین ارزی خیلی از مجموعه‌ها از جمله در حوزه خودرو و سایر صنایع را نیز داشته باشیم؛ به این معنا که وزارت صنعت، معدن و تجارت تشخیص داده ارز برخی از بخش‌ها از محل مازاد ارز فولاد مبارکه تامین شود که ما در این حوزه هم کمک کرده و نشان داده‌ایم هرچقدر صادرات انجام دهیم، اگرچه اولویت ما نیاز داخلی است؛ اما مازاد تولید در حوزه فولاد را صادر کرده‌ایم و اولویت ما نیز این است که کار را پیش ببریم.
امسال با توجه به سیاست‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت بخشی از صادرات پیش‌بینی‌شده محقق شد و الان به دنبال این هستیم که عدد هدف‌گذاری برای امسال را محقق کنیم که بر این اساس، بالای یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن صادرات خواهد داشت. که واقعاً کمک حال دولت است؛ چراکه اگر صادرات نداشته باشیم، خودمان هم در برخی اقلامی که نیازهای ارزی دارند، با مشکل مواجه خواهیم شد.
این در حالی است که اگر صادرات فولاد نباشد، شش ماهه اول سال بعد با مشکلات روبه‌روخواهیم شد و مشکلات تامین نیازهای ارزی را خواهیم داشت؛ پس باید حتماً صادرات انجام شود و فولاد ایرانی روانه بازارهای جهانی شود.
فولادسازان برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای زنجیره فولاد نیازمند تامین سنگ آهن هستند و یکی از چالش‌های آتی صنعت فولاد هم تامین مواد اولیه است. آمارهای برخی شرکت‌های زیرمجموعه فولاد مبارکه وضعیت خوبی را نشان می‌دهد، چه چالش‌هایی را در این مسیر شما احساس می‌کنید و استراتژی فولاد مبارکه برای مدیریت این دغدغه‌ها چیست؟
فولاد مبارکه از ماده اولیه معدنی تا محصول نهایی را در فرآیند تولید و استراتژی‌های خود از قدیم داشته است به ویژه اینکه در چندسال قبل، این زنجیره را با اشراف بر همین موضوعات، تکمیل کرده و معاونت معدنی را در فولاد مبارکه تشکیل داده تا بتواند پیگیری لازم و دقیق انجام دهد؛ بنابراین اگر هدف‌گذاری برای تولید صورت می‌دهیم، به دنبال این هستیم که تامین مواد اولیه پایدار در مجموعه داشته باشیم؛ به خاطر همین در حوزه معادن کوچک و متوسط، طرح‌هایی را برای اجرا تدارک دیده‌ایم که طرح آن را به هیات مدیره ارائه داده‌ایم تا برای آن تصمیم‌گیری کنند؛ ضمن اینکه شرکت‌های زیرمجموعه فولاد مبارکه همچون سنگان راه‌اندازی شده و مجموعه‌های معدنی دیگر نیز در این مجموعه وجود دارند که از معدن تا محصول نهایی را به صورت کامل انجام دهیم و بتوانیم زنجیره ارزش فولاد مبارکه ر ا تکمیل کنیم.
به همین دلیل، پیش‌بینی برای محصول و تولید بیشتر در حال انجام است؛ ضمن اینکه وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز با وجود اینکه در بحث‌های صادرات سنگ آهن و ماده اولیه خام پیش‌بینی گذاشته و تعرفه‌های صادراتی قرار داده است؛ تلاش کرده از صادرات محصولات خام جلوگیری کند. این در حالی است که اگر در سال‌های اخیر نتوانستیم به ظرفیت کامل برسیم، به خاطر این بود که بخشی از ظرفیت خالی شرکت به دلیل عدم تامین مواد اولیه بلااستفاده مانده بوده؛ پس ما کلی فرصت را از دست می‌دادیم که این امر، هزینه تولید را افزایش داده و سود سهامدار را کم می‌کند؛ ضمن اینکه هم پرسنل ضرر می‌کنند و هم ارزش افزوده شرکت از بین می‌رود؛ بنابراین اگر صادرات محصول نهایی، ارزآوری و ارزش افزوده دارد، ولی، همچنان ماده خام صادر می‌کنیم و فرصت طلایی را از دست می‌دهیم.
خوشبختانه در روزهای گذشته نیز در کمیسیون تلفیق بودجه ۱۴۰۰ اعلام شد صادرات مواد خام، از معافیت مالیات بر ارزش افزوده برخوردار نخواهند بود و این فرصت خوبی است که به سمت تکمیل حلقه‌های ایجادکننده ارزش افزوده بالاتر حرکت کنیم. اصل این است که در بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت برای مواد اولیه و صادرات آن محدودیت گذاشته شود و تامین مواد اولیه پایدار برای مجموعه‌های تولیدی کشور تاثیرگذار باشد.
فولاد مبارکه چه پیامی برای سال پیش‌رو برای سهامداران خود دارد؟
در سال جاری مشکلاتی وجود داشته و تحریم بر روند تولید کاملاً اثرگذار بوده است؛ بنابراین به سبب همین تحریم، به عرصه بومی‌سازی ورود کرده‌ایم. این در حالی است که تحریم باعث شده هزینه‌های جابه‌جایی و نقل‌و‌انتقال پول بالا برود و این امر، بعضاً بر قیمت تمام‌شده ما در این بخش و بر کیفیت سود ما اثرگذار باشد؛ بنابراین برای اطمینان خاطر به سهامداران باید به این نکته اشاره کنم که پیش‌بینی می‌کنیم کمترین افزایش‌ها را در قیمت‌تمام شده داشته باشیم و در بخش فروش نیز همان‌طور که می‌دانید اگر فروش شفاف‌سازی شود، در حوزه محصولی که در بورس ارائه می‌کنیم بهتر عمل خواهیم کرد.
این در حالی است که مابه‌التفاوت قیمت محصولات شرکت فولاد با بازار آزاد، منفعتی برای شرکت فولاد مبارکه ندارد و برخی افراد و حلقه‌های دیگر سود می‌برند. بنابراین وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز باید با دستورالعمل‌هایی که ابلاغ می‌کند این زمینه را فراهم کند.
