در انتظار سرمایه‌گذار
منطقه آزاد انزلی در دولت تدبیر و امید چگونه عمل کرده است؟
فعال‌سازی پروژه‌های راکد
نخستین و بزرگ‌ترین پروژه راکد منطقه آزاد انزلی که در نوع خود در مناطق آزاد از بزرگ‌ترین طرح‌های زیرساختی کشور است، ساخت مجتمع بندری کاسپین است که از سال‌های ۹۰ تا ۹۲ با رکود مواجه شده بود. در این دوره زمانی با اجرای مهندسی ارزش و کاهش یک هزار میلیارد‌ریالی از هزینه احداث موج‌شکن‌های حوضچه آرامش، در مدار اجرای پروژه قرار گرفت. از نکات جالب توجه در مسیر تکمیل مجتمع بندری کاسپین بهره‌گیری از ظرفیت و توانمندی بخش خصوصی بود که بر این اساس از مجموع پنج پست فاز نخست، احداث چهار پست اسکله و امکانات زیرساختی همچون انبارهای روباز و سرپوشیده، در قالب قرارداد BOT به بخش خصوصی توانمند واگذار شد که تاکنون سه پست از آنها افتتاح و در مدار تخلیه و بارگیری قرار گرفته و در عین حال بهره‌برداری از نخستین پست اسکله این مجتمع بندری بزرگ در دریای خزر، در نوروز سال ۱۳۹۶ و با حضور رئیس‌جمهور انجام شد. مجتمع بندری کاسپین در فاز نهایی خود دارای ۲۲ پست اسکله خواهد بود که به دلیل دارا بودن پس‌کرانه حدود ۵۰۰هکتاری و قابلیت پهلوگیری تمامی کشتی‌های در حال تردد در دریای خزر تا میزان ۱۲ هزار تن، نه‌تنها افق پیش‌روی کشتیرانی تجاری در بزرگ‌ترین دریاچه جهان را تحت تاثیر قرار داده، بلکه با توجه به وجود دو شهرک صنعتی موجود و شهرک صنعتی در حال ایجاد، این مجتمع بندری با ارائه خدمات ناوبری، انبارداری و مدیریت ترانزیت کالا، با قابلیت پردازش و صادرات محصولات تولیدی در پس‌کرانه خود به بندر نسل سوم تبدیل شده است. تقاطع غیرهم‌سطح که به منظور مدیریت و متوازن‌سازی ترافیک مجتمع بندری کاسپین، فاز تجارت و گردشگری و مسیرهای مواصلاتی مرتبط با منطقه، متوقف شده بود، دومین پروژه زیرساختی مهم منطقه بود که عملیات احداث آن بار دیگر آغاز شد و در خرداد سال ۹۴ عرشه اصلی و دو رمپ اصلی دیگر تقاطع، زیر بار ترافیک رفت. تکمیل پروژه راکد ساختمان اداری، سومین طرحی بود که از سال ۹۵ بال شرقی و در سال ۹۹ نیز بال غربی آن مورد بهره‌برداری قرار گرفت تا با تمرکز بخش‌های مختلف سازمان در یک ساختمان، زمینه خدمات‌رسانی بهینه به سرمایه‌گذاران در شأن سازمان منطقه آزاد انزلی فراهم شود.
پروژه‌های جدید زیرساختی
وجود یک مرکز نمایشگاهی که کاربری برپایی همایش در سطح بین‌المللی را نیز داشته باشد، الزامی مهم برای معرفی و شناسایی توانمندی‌ها و قابلیت‌های واحدهای تولیدی و خدماتی است. بر این اساس ایجاد مرکز نمایشگاهی و همایش‌های منطقه آزاد انزلی به منظور تکمیل زیرساخت‌های توسعه فعالیت‌های اقتصادی و تجاری در سطح منطقه در دستور کار قرار گرفت که در سال ۹۵ در فضایی به مساحت حدود شش هزار مترمربع افتتاح و به یکی از مراکز برگزاری نمایشگاه‌های ملی و بین‌المللی تبدیل شده است. یکی از زیرساخت‌های حیاتی به منظور ایجاد و گسترش گردشگری دریایی در دریای خزر، احداث اسکله مارینا برای استقرار کشتی‌های تفریحی و مسافری است، زیرساختی که در تیرماه سال ۱۳۹۷ و با حضور معاون اول رئیس‌جمهور به صورت رسمی افتتاح شد. جذب سرمایه‌گذار خارجی در صنعت گردشگری؛ جذب سرمایه‌گذاران در حوزه‌های دیگر زیرساخت‌های گردشگری یعنی ساخت مراکز تفریحی و اقامتی دیگر برنامه محقق‌شده سازمان منطقه آزاد انزلی در دولت تدبیر و امید است که بر این اساس طی این مدت دو شهرک توریستی-اقامتی و چندین مجموعه بوم‌گردی با حمایت و مشاوره سازمان از سوی بخش خصوصی مورد بهره‌برداری قرار گرفت. در این میان مهم‌ترین زیرساخت گردشگری که در تیرماه سال ۹۷ و با حضور معاون اول رئیس‌جمهور افتتاح شد، بزرگ‌ترین آکواریوم و مجموعه باغ خزندگان کشور بود که با سرمایه‌گذاری ۳۰ میلیون‌یورویی سرمایه‌گذار ترکیه مورد بهره‌برداری قرار گرفته و هم‌اکنون به یکی از برندهای گردشگری شمال کشور تبدیل شده است. حمایت از شرکت‌های نوآور، فناور و دانش‌بنیان استانی و ملی در راستای اجرای سیاست‌های کلان اقتصاد مقاومتی از مهم‌ترین اولویت‌های سازمان منطقه آزاد انزلی بوده که از طرق مختلف در دستور کار قرار گرفت که از آن جمله می‌توان به مرکز شکوفایی شرکت‌های نوآور و دانش‌بنیان منطقه اشاره کرد که از آذرماه سال ۹۶ شروع به کار کرد و هم‌اکنون میزبان نزدیک به ۱۲۰ شرکت فعال در حوزه‌های فوق است. می‌توان به برگزاری نمایشگاه فن‌بازار، نمایشگاه شرکت‌های دانش‌بنیان، رویدادهای استارت‌آپ، انعقاد قرارداد با مجموعه‌هایی چون صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر کشور، صندوق نوآوری و شکوفایی ملی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور نیز اشاره کرد.
عملکرد سازمان منطقه آزاد انزلی در شاخص‌های اقتصادی
در زمینه ثبت شرکت و مالکیت‌های معنوی، تعداد شرکت‌هایی که این منطقه را برای فعالیت اقتصادی و سرمایه‌گذاری خود انتخاب کردند به ۲۵۹۷ شرکت بالغ شد که از این تعداد ۲۸۸ شرکت خارجی و ۲۳۰۹ شرکت نیز با سهامداران ایرانی هستند. در حوزه صادرات و صادرات مجدد از رقم حدود پنج میلیون دلار در سال ۹۲، تا پیش از تحریم‌های بین‌المللی و همه‌گیری بیماری کرونا، این میزان در پایان سال ۹۶ به حدود ۴۵۵ میلیون دلار بالغ شد که از این رقم ۱/۶۴ میلیون دلار صادرات واحدهای تولیدی-صنعتی منطقه آزاد انزلی بود. رقمی که در طول سه سال گذشته بین ۶/۱۵۰ تا ۳۸۶ میلیون دلار در نوسان بوده است. هم‌اکنون تعداد واحدهای تولیدی-صنعتی فعال در دو شهرک صنعتی واقع در محدوده منطقه و شرکت‌هایی که در خارج از شهرک‌های مزبور، به ۱۴۸ واحد بالغ شده که زمینه اشتغال‌زایی مستقیم برای حدود ۳۵۰۰ نفر را فراهم کرده‌اند. نکته حائز اهمیت در عملکرد سازمان منطقه آزاد انزلی پروژه فعال‌سازی واحدهای تولیدی راکد و نیمه‌راکد در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است که از سال ۹۷ تاکنون، بالغ بر ۷۰ شرکت به مدار تولید و اشتغال‌زایی بازگشته و فرصت‌های جدید تولیدی-صادراتی در منطقه ایجاد شده است. در حوزه جذب سرمایه‌گذار داخلی در حالی که در سال ۹۲ این منطقه به جذب ۲۳۴۵ میلیارد ریال طرح سرمایه‌گذاری جذب کرده بود این رقم ظرف این مدت به رقم ۶۹۸۵۸ میلیارد ریال افزایش پیدا کرده است. در زمینه جذب سرمایه‌گذار خارجی نیز از حدود شش میلیون دلار در سال ۹۲ تا پایان بهمن‌ماه سال ۹۹ به رقمی در حدود ۲۶۳ میلیون دلار بالغ شد. در خصوص فعالیت‌های بندری نیز از نیمه سال ۹۷ و با شروع به کار نخستین پست اسکله مجتمع بندری کاسپین تاکنون ۳۱۱ کشتی در بندر پهلوگیری کرده که از این تعداد ۱۰۶ کشتی در مسیر کریدور چین- قزاقستان- ایران (بندر کاسپین) اقدام به نقل‌وانتقال کالا کرد. از سوی دیگر در این مدت ۷۴۰ هزار تن کالا تخلیه و بارگیری شده،۹۳۰۰ تی‌ای‌یو کانتینر نیز در مجتمع بندری کاسپین تخلیه و بارگیری شد که ۹۲۷۰ تی‌ای‌یو کانتینر از مسیر کریدور و ۳۰ تی‌ای‌یو کانتینر صادرات و واردات روسیه، جمهوری قزاقستان و بندر آستراخان بوده است.
