شکست سیاست مداخله‌جویانه
گفت‌وگو با امین ابراهیمی درباره عملکرد دولت در حوزه فولاد
ابراهیمی بر این باور است که اگر قرار باشد هر مدت یک‌بار، به بهانه‌های مختلف و به اسم تنظیم بازار دستورالعملی صادر شود، نه‌تنها به ثبات بازار کمک نکرده‌ایم، بلکه شرایط را برای ورود واسطه‌ها و ایجاد رانت فراهم کرده‌ایم. «دنیای اقتصاد» در گفت‌وگو با مدیرعامل فولاد خوزستان علاوه بر سنجش تاثیرات سیاستگذاری‌های اخیر بر صنعت فولاد به بررسی وضعیت شرکت فولاد خوزستان به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های فولادی کشور پرداخته و از زوایای مختلفی چون صادرات، فروش، بومی‌سازی و... عملکرد این غول فولادی را زیر ذره‌بین قرار داده است.
پیش از ورود به بحث مایلم از شما به عنوان مدیر مجموعه نظرتان را درباره جهت‌گیری‌های اخیر سیاستگذاران در حوزه قیمت‌گذاری و ساماندهی بازار فولاد جویا شوم. چه طرح دولت و چه طرح مجلس در بین فعالان صنعت فولاد مخالفان بسیاری داشت. نگاه مجموعه فولاد خوزستان به این قبیل اقدامات چیست؟ به عنوان یکی از بازیگران مطرح این بخش، چه درخواستی از سیاستگذار صنعتی دارید؟
یکی از دغدغه‌های اصلی شرکت‌های معدنی، فولادی و نوردی در سال‌های اخیر بحث قیمت‌گذاری دستوری است. رفتار دولت می‌باید نظارتی باشد، اما در عمل دولت رفتاری مداخله‌ای در بازار دارد. هربار که دولت بحث قیمت‌گذاری را مطرح کرده، به نوعی تلاطم را به بازار تزریق کرده است. در شرایط تحریمی که سیاستگذاری نیازمند تحلیل اطلاعات به‌روز و پیچیده و چابکی و پویایی در تصمیمات است، مشورت گرفتن هرچه بیشتر دولت از نظرات و پیشنهادهای تشکل‌های تخصصی اهمیت مضاعف می‌یابد به ویژه در خصوص آهن و فولاد که یکی از محورهای اصلی تحریم‌ها علیه کشورمان است. لازم است سیاستگذاران و دولتمردان از راهکارهای انجمن تولیدکنندگان فولاد بیشتر استفاده کنند. وضع تحریم‌های فلزات که از مردادماه سال گذشته تشدید شد و به دنبال آن شرایط برای صادرات نیز سخت‌تر از گذشته انجام شد. این شرایط باعث افزایش نرخ ریسک بیمه در حوزه خلیج‌فارس و نرخ حمل‌ونقل شد. از این‌رو فعالان فولاد اعتقاد دارند سازوکار برای توسعه صادرات از سوی دولت مهیا شود و مشوق‌های صادراتی در نظر گرفته شود. با توجه به اینکه صادرات نفت در حال افول است، باید از این پتانسیل ملی صنایع فولادی استفاده کرد و محدودیت‌های صادراتی برداشته شود. اقبال مشتریان به سهام بنیادی در سال‌های اخیر روند رو به رشدی را تجربه کرده است.
اما در سال‌های اخیر هر بار که بحث به قیمت‌گذاری دستوری کشیده می‌شود، شاهد ایجاد صف‌های فروش و به اصطلاح فرار مشتریان خرد هستیم. بدون شک یکی از ابزارهای به دست آوردن سرمایه، بازار سهام است. بیش از ۳۰ درصد سرمایه بورس کشور را صنایع معدنی و فلزی به خود اختصاص داده‌اند، این یعنی نبض بازار سرمایه کشور در دست تولیدکنندگان عرصه فولاد و صنایع وابسته به آن است. ثبات در بازار به معنی ثبات در سرمایه‌گذاری و سوق دادن سرمایه‌های سرگردان به سمت بورس و سرمایه‌گذاری مستقیم در صنایع مادر است. هر بار که دولت و مجلس، بحث قیمت‌گذاری را پیش کشیدند با واکنش منفی سرمایه‌گذاران همراه بود. اگر قرار به سروسامان دادن به بازار است، باید طرح یا لایحه در مجلس مطرح شود، تجزیه و تحلیل‌ها انجام شده و در این مدت از فعالان و صاحب‌نظران صنعت فولاد کمک گرفته شود و در نهایت با در نظر گرفتن جوانب اجرای کار اقدام به ابلاغ و اجرای طرح کرد.
اگر قرار باشد هر مدت یک‌بار، به بهانه‌های مختلف و به اسم تنظیم بازار بخواهیم دستورالعمل صادر کنیم، قطعاً نه‌تنها به ثبات بازار کمک نکرده‌ایم، بلکه شرایط را برای ورود واسطه‌ها و ایجاد رانت فراهم کرده‌ایم. این موارد در سال‌های اخیر به وفور تکرار شده است. از طرفی، قیمت‌گذاری می‌بایست شامل زنجیره کامل صنعت فولاد یعنی صنایع معدنی، فولاد و نورد شود. چراکه اگر بخواهیم نظارت و قیمت‌گذاری را فقط در بخش فولاد اجرایی کنیم، بدون شک در دو سمت دیگر با بازار کاذب و حباب قیمتی مواجه می‌شویم. مجلس و دولت دو ابزار مهم در تدوین و نظارت قانون هستند. انتظار فولادسازان از این دو قوه نظارت و ارائه راهکار عملی و ترسیم نقشه راه است. سیاست‌های اصل خصوصی‌سازی هم بر همین اساس تعیین شده‌اند؛ سپردن شرکت‌های تولیدی به بخش خصوصی با هدف کوچک و چابک کردن دولت و احیای تولید و در نهایت رشد اقتصادی. بخش خصوصی زمانی به سرمایه‌گذاری و تداوم در این مسیر ترغیب می‌شود که احساس کند ابزارهای حمایتی به کمکش می‌آیند، نه اینکه سد راهش می‌شوند. بهترین مرجع برای تعیین قیمت و حذف واسطه‌گری، تعیین قیمت در بورس کالا و بر اساس اصل عرضه و تقاضاست. دستورالعمل مقطعی و خلق‌الساعه به ایجاد رانت و افزایش کاذب قیمت ختم می‌شود. از طرفی در صورت ایجاد اختلاف قیمت میان بورس کالا و بازار آزاد، علاوه بر تحمیل قیمت گزاف بر مصرف‌کننده نهایی، موجب ایجاد رانت و دامن زدن به بازار ثانویه می‌شود. در واقع بهترین راه، بازگشت دولت به ایفای نقش نظارتی است. توسعه بخش مهمی از اقتصاد است. برای تحقق بخشیدن به طرح‌های توسعه‌ای نیاز به تزریق سرمایه است. این تزریق از دو مسیر دریافت وام از بانک‌ها و کسب سرمایه از طریق بورس بوده که به واسطه حضور سرمایه‌گذار است. قطعاً اجرای طرح‌های توسعه‌ای از طریق سرمایه‌گذاری در بخش بورس، برای بخش خصوصی جذاب‌تر و قابل دسترس‌تر است. از دولت انتظار می‌رود با ایجاد ثبات و آرامش در بورس، سرمایه‌گذار را به سمت شرکت‌های بنیادی سوق دهد.
فولاد خوزستان نماد صادرات در بخش فولاد است. چشم‌انداز صادراتی مدنظر مجموعه کجاست؟ ضمن تشریح عملکرد شرکت در بخش تولید و عرضه، عملکرد فولاد خوزستان در پایان سال ۲۰۲۰ یا پایان سال ۹۹ در حوزه صادرات را برای خوانندگان تشریح کنید.
در ماه‌های گذشته به دنبال بحران کرونا قیمت‌های جهانی محصولات فولاد رکودی شدید را تجربه کرده بود که در حال حاضر با افزایش فعالیت‌های اقتصادی در چین و رشد تقاضا در این کشور، به روندی صعودی رسیده است. این تحولات فرصت مناسبی را برای واحدهای فولادی کشور به وجود آورده است تا با صادرات محصولات خود سهم بیشتری از بازارهای جهانی را به خود اختصاص دهند. محصولات شرکت فولاد خوزستان، به دلیل برخورداری از کیفیت مطلوب و سفارشی بودن کالای تولیدی از اقبال گسترده‌ای در بازار بین‌المللی برخوردار است. با وجود تشدید تحریم‌های ظالمانه و رقبای قدرتمند مانند کشورهای CIS، باز هم خریداران بین‌المللی، تمایل بیشتری نسبت به خرید از محصولات شرکت فولاد خوزستان نشان داده‌اند. بدون شک حضور شرکت‌های ایرانی در میان صادرکنندگان، آن هم با وجود شدیدترین تحریم‌ها، نشان از عزم و اراده آهنین جوانان ایرانی دارد. شرکت فولاد خوزستان با برخورداری از ظرفیت‌های مناسبی نظیر قرارگیری در مجاورت آب‌های آزاد از پتانسیل بالایی در جهت رشد صادرات و ارزآوری به کشور بهره می‌برد. این مجتمع همواره سعی دارد تا در کنار تامین تقاضای صنایع پایین‌دستی، سهم بزرگی در بازارهای بین‌المللی به خود اختصاص دهد.
اگر نگاهی گذرا به کشورهای آسیایی صادرکننده فولاد بیندازیم، به کشورهایی همچون چین، روسیه، قزاقستان، ژاپن، هند، کره‌جنوبی و ترکیه می‌رسیم، کشورهایی که در سال‌های اخیر بدون دغدغه و دسترسی آسان به بازارهای بین‌المللی توانسته‌اند به تولید و صادرات ادامه دهند. حضور مستمر کشورمان در میان صادرکنندگان، آن هم با توجه به وجود شدیدترین تحریم‌ها و عبور از سخت‌ترین شرایط، حکم می‌کند که نسبت به حفظ بازار و افزایش روند تولید کوشا باشیم. در روزهایی که فروش نفت به پایین‌ترین حد خود رسیده و نیاز ارزی کشور با مشکلاتی مواجه است، حرکت به سمت صادرات غیرنفتی اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند. راهیابی به بازارهای بین‌المللی و ماندگار شدن در آن، یعنی تضمین ارزآوری و تثبیت جایگاه کشور در میان تولیدکنندگان و صادرکنندگان جهانی بازار فولاد.
صادرات فولاد خوزستان به چند کشور خاص منطقه محدود نمی‌شود. کارشناسان این مجموعه با در نظر گرفتن شرایط بازار و محدودیت‌های ناشی از تحریم، توانسته‌اند مشتریان مختلفی را از پنج قاره جهان به سمت خرید محصولات فولاد خوزستان روانه کنند. در سال‌های اخیر این شرکت با نگاه اولویت تامین داخل و با توجه به پیش‌بینی تولید سالیانه، توانسته در زمینه صادرات به اقصی نقاط جهان موفق عمل کند، به‌طوری که توانستیم در سال گذشته در میان برترین شرکت‌های ارزآور کشور قرار بگیریم. البته فولاد خوزستان با هدف ثبات بخشیدن به بازار ارز کشور، درآمدهای صادراتی خود را مستقیماً به سامانه نیما تزریق می‌کند. حفظ بازارهای بین‌المللی، علاوه بر ارزآوری مستقیم برای کشور، حفظ و ارتقای جایگاه ایران در میان کشورهای تولیدکننده فولاد جهان را تضمین می‌کند. بخشی از درآمدهای ارزی شرکت فولاد خوزستان صرف تامین مواد و تجهیزات مورد نیاز می‌شود. از طرفی ما تابع تصمیمات وزارت صمت هستیم. محصولات تولیدی شرکت فولاد خوزستان، صادرات‌محور است.
البته فولاد خوزستان هیچ‌گاه از تامین بازار داخل غافل نبوده است و در مواقعی حتی به دلیل شرایط ویژه و حمایت از تولیدکنندگان نهایی، محصولات خود را به صورت شرایطی و مدت‌دار به دست شرکت‌های نوردی داخلی رسانده است. اعتقاد راسخ هیات‌مدیره و سهامداران شرکت فولاد خوزستان، بر حمایت همه‌جانبه از تولیدکنندگان داخلی است. در سال ۱۳۹۹ بیشترین تولید این شرکت به دست مصرف‌کنندگان داخلی رسید.
حمایت از صنایع نوردی کوچک و بزرگ و تامین فولاد از اهداف استراتژیک شرکت فولاد خوزستان است. البته از طرفی هم انتظار داریم، پاسخی در قبال این حمایت از سوی دولت و دیگر دستگاه‌های نظارتی دریافت کنیم. مواردی همچون، اعمال برخی از معافیت‌ها که در نهایت منابع حاصل از آن صرف توسعه و نوسازی تجهیزات شرکت شود. تسهیل در روند صادرات، علاوه بر ارزآوری برای کشور عزیزمان، برای مجموعه‌ای همانند فولاد خوزستان که صادرات‌محور است موجب ثبات اشتغال جوانان، اتمام و افتتاح طرح‌های توسعه و افزایش تولید و رشد محیط پیرامونی خواهد شد. شایان ذکر است فولاد خوزستان در همه حال اولویت خود را تامین نیاز داخل کشور و پس از آن صادرات محصولات خود قرار داده است.
شرایط فولاد خوزستان را می‌توان با آمار و ارقام متفاوتی شرح داد و معرفی کرد. محصولات مختلفی در این مجتمع تولید می‌شود. مهم‌ترین هدف این مجموعه که در برنامه‌های روزمره، شعارها، جهت‌گیری‌ها و فعالیت‌هایش نمود دارد، چیست؟ وضعیت این شرکت در سالی که گذشت به چه شکلی بود؟
همان‌طور که اشاره کردم، محصولات تولیدی فولاد خوزستان صادرات‌محور است. خوشبختانه، در سطح بین‌الملل قراردادهای خوبی بسته شد، به‌طوری که در سال گذشته بیش از ۷ /۱میلیون تن از تولید سالانه این شرکت صادر شده است. به‌طور یقین وزارت صمت، بر حفظ روند صادرات محصولات فولادی اصرار خواهد داشت و استراتژی این وزارتخانه به حذف صادرات فولاد نیست. قطعاً روند صادرات برای حفظ بازار بین‌المللی و برند فولاد ایران، ادامه‌دار خواهد بود. برنامه سالیانه تولید، سه میلیون و ۸۰۰ هزار تن شمش فولاد پیش‌بینی شده است. این مجتمع از سه واحد اصلی گندله‌سازی، احیای مستقیم و بخش فولادسازی برای تولید محصولات خود تشکیل شده است. بخش تولید گندله این مجموعه شامل دو واحد گندله‌سازی مجموعاً با ظرفیت اسمی بیش از پنج میلیون تن در سال است. در واحد احیای مستقیم این شرکت نیز سالانه بیش از چهار میلیون تن آهن اسفنجی تولید می‌شود. مدیران شرکت فولاد خوزستان با اتخاذ سیاست‌های راهبردی، توانسته‌اند در سال‌های اخیر تولید شمش‌های فولادی خود را به میزان قابل توجهی افزایش دهند. مجموع تولید شمش‌های فولادی شرکت فولاد خوزستان از سه میلیون و ۳۴۸ هزار تن در سال ۱۳۹۰ به سه میلیون و ۸۰۰ هزار تن در سال ۱۳۹۹ رسید. البته برنامه تولیدی شرکت در سال جاری نیز، سه میلیون و ۸۰۰ هزار تن است که امیدواریم با توجه به روند تولید، به این رقم دست پیدا کنیم. به بیان دیگر این شرکت توانسته است به تنهایی سهمی ۵/ ۱۳درصدی از تولید فولاد خام ایران را به خود اختصاص دهد. این مجتمع فولادی همواره تلاش داشته است تا با اتخاذ سیاست‌هایی نظیر افزایش بهره‌وری از تجهیزات و بهینه‌سازی و کاهش توقفات خطوط تولید، گام موثری را در راستای رشد تولید و کاهش قیمت تمام‌شده محصولات خود بردارد.
روند تولید شمش فولاد در مجتمع فولاد خوزستان رشدی آرام اما باثبات را گذرانده است و هم‌اینک ۵ /۱۳ درصد کل تولید فولاد کشور در این کارخانه انجام می‌شود. ابتدا کم و کیف این رشد آرام و پیوسته در یک دهه اخیر را در قطب دوم فولاد ایران شرح دهید و به برنامه آتی شرکت برای رسیدن به سطح تولید بالاتر بپردازید.
روند تولید پایدار شرکت فولاد خوزستان در سال‌های اخیر، به‌رغم مسائل و مشکلات متفاوت که هر کدام به تنهایی می‌توانست به کاهش تولید منجر شود، در حرکتی جهادی حفظ شد. برنامه تولید شرکت فولاد خوزستان ۸/ ۳میلیون تن در سال است. این میزان از تولید تا به امروز مطابق زمان‌بندی محقق شده است. با توجه به سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ مهم‌ترین اصل در راه‌اندازی کارخانه گندله‌سازی شهید سلیمانی (سیمیدکو) که در اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۹ افتتاح شد نیز تامین مواد اولیه فولادسازان کشور و فولاد خوزستان بوده است. از طرفی در سالی که محدودیت‌های ناشی از انتشار ویروس کرونا بسیاری از مشاغل را با رکود مواجه کرد، کارکنان جهادگر فولاد خوزستان در سال گذشته توانستند با تلاش شبانه‌روزی و تکیه بر توان داخلی بعد از دو سال رکورد تولید شش‌ماهه را ارتقا دهند. همچنین با وجود سختی‌های ناشی از تحریم‌های ظالمانه و محدودیت‌هایی که به واسطه شیوع کرونا ایجاد شده بود، کارکنان فولاد خوزستان در مسیر تحقق شعار سال ۱۳۹۹ گام برداشتند و هدف پیش‌بینی‌شده یعنی تولید ۸/ ۳میلیون‌تنی را پوشش دادند. دستیابی به این میزان تولید در شرایط دشوار، نشان از تلاش و کار با تکیه بر ایمان و اعتقاد به موفقیت روزافزون دارد. فولاد خوزستان همواره در مسیر توسعه و تکمیل طرح‌های عمرانی گام برمی‌دارد. البته یکی از مهم‌ترین مولفه‌هایی که در این زمینه مورد نظر است، حفظ محیط زیست و تدوین پیوست زیست‌محیطی برای طرح‌های توسعه است. واحدهای مختلف را ملزم کرده‌ایم که قبل از تعریف و طراحی هر طرحی، ابتدا پیوست زیست‌محیطی را تعریف کرده و اطمینان حاصل کنند که اجرای طرح، در شرایط مختلف، آسیبی به محیط زیست نمی‌زند. یکی از فعالیت‌های مورد توجه فولاد خوزستان، ایجاد فضای سبز در قسمت‌های مختلف شرکت و اطراف است. میزان فضای سبزی که سازمان محیط زیست، فولاد خوزستان را ملزم به ایجاد آن کرده است، صد هکتار است. فولاد خوزستان بیش از پنج برابر این میزان در محوطه شرکت و اطرف آن فضای سبز ایجاد کرده و نگهداری و توسعه آن به‌طور مستمر در حال انجام است. پس نگاه این مجموعه عظیم صنعتی، فقط به تولید معطوف نیست و حفظ و توسعه فضای سبز همواره در دستور کار شرکت قرار داشته است.
یکی از چالش‌های صنعت فولاد ایران، مساله سنگ‌آهن و اکتشافات این حوزه است که اثر مهمی بر هدف ۵۵ میلیون‌تنی کشور در بخش فولاد در چشم‌انداز ۱۴۰۴ دارد. اخیراً برخی کارشناسان نسبت به کمبودهای کشور در این بخش هشدار داده‌اند. فولاد خوزستان در این زمینه یعنی دستیابی پایدار و پیوسته به مواد اولیه تولید فولاد چه نگاه یا استراتژی‌ای دارد؟
شرکت فولاد خوزستان رتبه دوم تولید فولاد کشور را در اختیار دارد، برای حفظ و تثبیت این رتبه باید طرح‌های توسعه‌ای متنوعی را تعریف و اجرا کنیم. در حال حاضر کارخانه‌های مختلف فولادی در کشور در حال فعالیت هستند، اگر همین شرایط در فولاد خوزستان باقی بماند، جایگاهمان به خطر می‌افتد. در استان یزد هشت میلیون تن فولاد، در شرکت فولاد مبارکه ۱۴ میلیون تن و در استان کرمان شش میلیون تن طرح توسعه در حال اجراست، این یعنی به صدا درآمدن زنگ خطر برای دومین فولادساز کشور؛ در آینده نزدیک این طرح‌ها به بهره‌برداری می‌رسند و این روند یعنی تنزل جایگاه فولاد خوزستان در افق ۱۴۰۴ به رتبه چهارم. برای حرکت در مدار افق ۱۴۰۴ باید طرح توسعه‌ای تعریف کنیم. استان خوزستان از زیرساخت‌های فراوانی در صنایع مختلف برخوردار است، دسترسی به آب‌های آزاد، حمل‌ونقل جاده‌ای و ریلی و دسترسی آسان به حامل‌های انرژی، بخشی از این زیرساخت‌ها به‌شمار می‌آیند. نمونه بارز در به‌کارگیری موفق زیرساخت‌های استان، بازدهی شرکت فولاد اکسین است. در این مجموعه توانستیم با به‌کارگیری نیروهای متخصص و متعهد، مجموعه را از زیان‌دهی به سمت سوددهی سوق دهیم. برای محقق کردن طرح‌های توسعه نیاز به برنامه‌ریزی و نقشه راه داریم. دستیابی به تولید ۵/ ۱۳ میلیون‌تنی زیرسقفی در افق ۱۴۰۴ شرکت فولاد خوزستان اصلی‌ترین هدف مجموعه در بخش تولید است. افق تولید فولاد کشور در سال ۱۴۰۴، ۵۵ میلیون تن است، اگر بتوانیم به تولید ۵ /۱۳ میلیون تن دست پیدا کنیم، ۲۵ درصد تولید فولاد کشور را به نام شرکت فولاد خوزستان رقم زده‌ایم. سهامدار عمده فولاد خوزستان با هدف سرمایه‌گذاری بلندمدت ورود کرده است. برای تامین نظر سهامدار عمده و پویایی شرکت باید به سمت اجرای طرح‌های توسعه‌ای در سه بخش بالادستی، پایین‌دستی و کناردستی (صنایع وابسته) حرکت کنیم. تولید پایدار ضامن بقای مجموعه است و تامین پایدار از ارکان اصلی تولید پایدار است.
بازسازی و نوسازی خطوط قدیمی و افزایش توان رقابت‌پذیری و تنوع در تولید محصولات از دیگر برنامه‌هایی است که نیاز به نگاه ویژه‌ای دارند. هدف از موارد گفته‌شده، تولید محصول، با ارزش افزوده است. در سال جاری، دو تهدید متوجه تولیدکنندگان بود. یکی تشدید تحریم‌ها و دیگری شیوع ویروس کرونا. قطعاً با توجه به شرایط فوق‌العاده کشور و لزوم رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی، محدودیت‌هایی در مورد حضور کارکنان، متوجه شرکت می‌شود. همان‌طور که در بالا هم اشاره شد، در چنین شرایطی و با رعایت کامل شیوه‌نامه‌های بهداشتی، در سال گذشته علاوه بر حفظ روند تولید بر اساس برنامه‌ریزی پیش‌بینی‌شده، توانستیم در ماه‌های فروردین و اردیبهشت علاوه بر رکورد روزانه، رکورد ماهانه شرکت را ارتقا دهیم. خوشبختانه در سال قبل و مطابق با تولید سه میلیون و ۸۰۰ هزار تن، نسبت به برنامه پوشش کامل داشته‌ایم.
یکی از مهم‌ترین برنامه‌های پیش‌رو تکمیل زنجیره ارزش، از معدن تا نورد است. به همین منظور در اوایل سال ۱۳۹۹ فاز اول کارخانه گندله‌سازی شرکت سیمیدکو از شرکت‌های تابعه فولاد خوزستان در استان خراسان جنوبی، با حجم تولید ۵/ ۲ میلیون تن گندله در سال به بهره‌برداری رسید. البته این شرکت سالانه ۵ /۲ تن کنسانتره نیز تولید می‌کند. شایان ذکر است شرکت صنعتی و معدنی توسعه فراگیر سناباد (سیمیدکو) ظرفیت تولید پنج میلیون تن گندله و کنسانتره در سال را داراست. در بحث اکتشافات هم قراردادهایی با شرکت‌های فعال در این زمینه منعقد کرده‌ایم. در پایین‌دست به دنبال تملک سهام فولاد اکسین هستیم. افزایش ظرفیت تولید زیرسقفی، راه‌اندازی پروژه کارخانه مگامدول آهن اسفنجی (زمزم ۳)، اصلاح الگوی مصرف انرژی و احداث پست برق ۴۰۰ کیلوولت از دیگر پروژه‌های در دست اقدام شرکت فولاد به شمار می‌آید.
تحقق برنامه چشم‌انداز ۱۴۰۴ و دستیابی به تولید ۵۵ میلیون تن، مستلزم ایجاد زیرساخت‌های مختلفی است؛ توسعه جاده‌های ترانزیتی و ریلی در بخش حمل‌ونقل، اصلاح الگوی مصرف انرژی، توسعه و به‌روزرسانی تجهیزات مطابق با استانداردهای روز دنیا و در نهایت تامین مستمر سنگ‌آهن که مورد آخر با چالش‌هایی روبه‌روست. در سال‌های اخیر و به دنبال، فراگیر شدن شعار تکمیل زنجیره ارزش، بسیاری از شرکت‌های معدنی به سمت احداث کارخانه‌های تولید فولاد حرکت کردند. از طرفی شرکت‌های فولادی هم به سمت تملک یا اکتشاف صنایع معدنی برای حفظ ثابت تامین مواد اولیه حرکت کرده‌اند.
در این میان اگر شرایط به گونه‌ای پیش برود که صنایع معدنی، اولویت تولیدات خود را به کارخانه‌های مجاور بدهند، در آینده نزدیک می‌تواند به ایجاد اخلال در زنجیره تامین منجر شود. تامین مستمر سنگ‌آهن، می‌تواند در مسیر دستیابی به تولید افق ۱۴۰۴ کمک شایانی کند. اما حوزه استخراج همراستا با کنسانتره افزایش نیافته است. باید به گونه‌ای عمل کرد که برنامه‌های اکتشافی روند شتابی به خود بگیرند و شرایط به گونه‌ای رقم بخورد که افزایش تولید شمش، متناسب با تامین سنگ‌آهن حرکت کند. البته باید یادآور شد، شرکت فولاد خوزستان در بحث اکتشافات سرمایه‌گذاری مستقیم انجام داده است. توازن باید در شرکت‌های معدنی رعایت شود و توسعه در فولادسازی به گونه‌ای انجام گیرد که ضمن مصرف مواد اولیه مورد نیاز فولادسازان که توسط این شرکت تهیه می‌شود، مابقی نیاز خود را از دیگر معادن و تولیدکنندگان تامین کنند. بنابراین در آینده فولادسازان برای تامین مواد اولیه مورد نیاز خود با مشکل مواجه خواهند شد. به دلیل مازاد تولید سنگ‌آهن و کمبود ظرفیت گندله، امکان ایجاد ارزش افزوده بیشتر وجود ندارد و برخلاف سیاست‌های کلان کشور، تولیدکنندگان مواد معدنی ناچار به صادر کردن مواد خام با کمترین ارزش افزوده و از دست دادن میزان قابل ملاحظه‌ای ارزش افزوده هستند.
بنابراین تکمیل زنجیره تولید فولاد (داشتن همه حلقه‌های زنجیره)، توقف هرچه سریع‌تر صادرات سنگ‌آهن با تناژهای بالا و ایجاد ظرفیت‌های بیشتر برای تولید فولادهای آلیاژی و خاص با بالاترین ارزش افزوده بسیار ضروری است. وجود یکپارچگی، توانمندی استراتژیک به شمار آمده که موجب خلق ارزش برای ذی‌نفعان در زنجیره خواهد شد. تکمیل زنجیره تولید فولاد، با هدف یکپارچه‌سازی و به دست آمدن سود عادلانه، می‌تواند به جلوگیری از خروج مواد خام و در نتیجه تضمینی برای دستیابی به تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ منجر شود.
فولاد خوزستان در زمینه انقلاب روباتیک، دیجیتالیزاسیون صنعتی و استفاده از ظرفیت‌های توسعه‌ای انقلاب روباتیک چه برنامه یا پتانسیل‌هایی دارد؟ اساساً صنعت فولاد تا چه اندازه می‌تواند از مواهب این موج جدید فناوری بهره ببرد؟ مضرات این موضوع برای صنعت فولاد چیست؟
داشتن آخرین فناوری روز دنیا در خطوط تولید صنعت فولاد و نورد و به‌کارگیری فناوری جدید در صنایع فولادی برای رقابت جهانی کاملاً ضروری است. ایران با توجه به معادن سنگ‌آهن، شرکت‌های متعدد فولادی و نوردی و انرژی فراوان، این ظرفیت را دارد که با بهره‌گیری از فناوری نوین در این صنعت به یکی از کانون‌های اصلی تولید فولاد جهان تبدیل شود. برای حرکت کردن به سمت ساختار اتوماسیون صنعتی و به‌کارگیری فناوری نوین، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، تکمیل زنجیره فولاد و به‌روزرسانی ماشین‌آلات و خطوط تولید در صنایع بالادستی و پایین‌دستی است.
به منظور کاهش مصارف انرژی و آب و افزایش کمی و کیفی محصول و کاهش مصرف مواد اولیه و انرژی، استفاده از اتوماسیون خطوط تولید و ماشین‌آلات وابسته می‌تواند بهترین گزینه باشد. مقرون‌به‌صرفه بودن، یکی از مهم‌ترین موارد فعالیت‌های اقتصادی است. صنعت فولاد به لحاظ پیچیدگی و به‌کارگیری تجهیزات مختلف از یک‌سو و وابسته بودن به حامل‌های انرژی از سوی دیگر، نیاز به سرمایه‌گذاری هنگفت دارد. بهینه‌سازی مصرف انرژی، به‌روزرسانی تجهیزات، حرکت همگام با فناوری جهانی، آموزش تخصصی کارکنان، کاهش انتشار آلاینده‌ها، بهبود بهره‌وری، کاهش مصرف انرژی، کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری، تولید کیفی محصول با قابلیت رقابت جهانی و در نهایت کاهش هزینه‌های تولید، ضامن تداوم تولید است.
شرکت فولاد خوزستان از بدو تاسیس اقدام به تشکیل مدیریت ساخت و سفارش‌ها با هدف بومی‌سازی قطعات، شناسایی تولیدکنندگان داخلی و تهیه تجهیزات مورد نیاز صنعت فولاد از داخل کشور کرد. طراحی به روش مهندسی معکوس، استعلام ساخت و کنترل کیفیت از جمله مهم‌ترین فعالیت‌های این مدیریت بود. از طرفی این شرکت بخشی از تجهیزاتی را که امکان ساخت آن از داخل کشور امکان‌پذیر است، در نمایشگاه‌های مختلف معرفی کرده تا با افراد حقیقی و حقوقی که توانایی ساخت و تولید آن را دارند، همکاری کند. طی این سال‌ها، علاوه بر دعوت از تولیدکنندگان داخلی، با سازمان‌های مختلف از جمله پارک‌های علم و فناوری، دانشگاه و شرکت‌های دانش‌بنیان ارتباط مستقیم برقرار کرده‌ایم. همچنین به دانشگاه‌ها اعلام کردیم، از طرح‌ها و پایان‌نامه‌هایی مرتبط با صنعت فولاد در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا حمایت کامل می‌کنیم. ثمره این کمیته تا به امروز، بومی‌سازی ۲۵ هزار قطعه مورد نیاز این صنعت در شرکت فولاد خوزستان بوده است. بسیاری از این تجهیزات نیز پس از آزمودن و ارزیابی در چرخه تولید به کار گرفته شدند؛ به‌طوری‌که سفارش‌های آنها از خارج کشور برای همیشه لغو شد.
مشخصاً بر کسی پوشیده نیست که این یک فعالیت مستمر است، تا به خودکفایی کامل دست پیدا کنیم. در حال حاضر قطعات بسیار دیگری نیز وجود دارند که از منابع خارجی تامین می‌شوند. البته غالب آنها هم قطعات الکترونیکی و ابزار دقیقی هستند که نیازمند استفاده از فناوری‌های توسعه‌یافته‌ترند. در مرداد سال ۱۳۹۸ برای اولین‌بار در کشور، نمایشگاه بومی‌سازی با حضور ۶۵ شرکت فعال استانی به مدت سه روز برگزار کردیم. حاصل این نمایشگاه، شناسایی شرکت‌های مرتبط با قطعه‌سازی، تامین مواد اولیه و همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان استانی بود. بنا داشتیم دومین نمایشگاه را در سال ۱۳۹۹ برگزار کنیم، که با توجه به شرایط محدودیت کرونا انجام نشد. در پایان باید این نکته را عرض کنم که دبیرخانه کمیته بومی‌سازی به‌طور دائمی در شرکت فولاد خوزستان فعال است و آماده است از هرگونه طرحی که در صنعت فولاد کاربرد دارد، حمایت کامل کند.
