رده‌بندی فولادی‌ها
شرکت‌های ایرانی فولادساز در دنیا چه نمراتی داشته‌اند؟
فولاد به عنوان یک دارایی بی‌نهایت قابل بازیافت و قابل استفاده مجدد، از این ویژگی ممتاز برخوردار است که می‌تواند به کاهش فشار بر بار منابع زمین کمک شایانی کند. این گزارش، رشد میزان تولید فولاد در دنیا را از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹ سالانه به طور متوسط ۲/ ۴ درصد برآورد کرده است که طی این ۲۰ سال صرفاً سه سال با رشد منفی مواجه بوده و در ۱۷ سال دیگر، همواره با رشد مثبت و قابل توجه همراه بوده است. در این میان، چین با تولید ۹۹۶ میلیون تن فولاد در سال ۲۰۱۹، فاصله بسیار زیادی با سایر کشورها برای خود ایجاد کرده و از این منظر، بزرگترین کارخانه تولید فولاد دنیا محسوب می‌شود. تولید فولاد چین در سال ۲۰۱۹ به عنوان بزرگترین تولیدکننده حدوداً ۹ برابر تولیدکننده دوم یعنی هندوستان است. در واقع، چین به تنهایی ۵۱ درصد از تولید فولاد دنیا در سال ۲۰۱۸ و ۵۳ درصد آن در سال ۲۰۱۹ را برعهده داشته است.
در این رده‌بندی، ایران با تولید ۶/ ۲۵ میلیون تن فولاد در سال ۲۰۱۹ در ردیف دهم جهان جای گرفته است که در این رده‌بندی، پس از چین که در این سال با رشد هشت‌درصدی رکورددار رشد نیز بوده، هند در رده دوم رشد تولید فولاد قرار دارد. در واقع، بار رشد سه‌درصدی تولید فولاد در سال ۲۰۱۹ را سه کشور چین، ایران و هندوستان برعهده داشته‌اند و سایر تولیدکنندگان با رشد منفی یا رکود مواجه بوده‌اند. رتبه ایران از پانزدهمین تولیدکننده برتر دنیا در سال ۲۰۱۳ به دهمین تولیدکننده برتر ارتقا یافته که طی آن سهم تولید فولاد در ایران از ۹/ ۰ درصد به ۴/ ۱ درصد افزایش یافته است که نشان از رشد متوسط سالانه ۶/ ۶درصدی در سهم از تولید دارد. در این گزارش، شرکت ایمیدرو (شامل فولاد مبارکه، ذوب آهن اصفهان و فولاد خوزستان) با تولید ۸/ ۱۶ میلیون تن فولاد در سال ۲۰۱۹، در رده شانزدهمین تولیدکننده برتر دنیا از نظر تناژ تولید، قرار دارد. در مقیاس منطقه‌ای (خاورمیانه)، ایران به تنهایی ۵۸ درصد از فولاد منطقه را تولید می‌کند که پس از ایران، عربستان با تولید ۲/ ۸ میلیون تن در مقام دوم (۳۳ درصد سهم از تولید خاورمیانه) قرار دارد و سایر کشورهای منطقه نیز با تولید ۴/ ۱۰ میلیون تن، ۴۰ درصد از تولید را به خود اختصاص داده‌اند.
از نظر سهم صادرات بین‌المللی از تولید جهانی، شاهد یک روند کاهشی طی ۱۰ سال گذشته بوده‌ایم، به طوری که سهم صادرات از تولید در سال ۲۰۱۹ از نزدیک به ۳۰ درصد به ۲۵ درصد کاهش یافته است. به عبارت دیگر، با وجود افزایش سطح تولید، سهم صادرات آن کاهش یافته که نشان‌دهنده افزایش سهم مصرف داخلی کشورهای تولیدکننده فولاد است که چین و سپس هند، در این کاهش، نقش اصلی را بازی کرده‌اند. در فهرست بزرگترین صادرکنندگان فولاد، چین با ۸/ ۶۳ میلیون تن صادرات در سال ۲۰۱۹ در رده اول قرار دارد که نشان‌دهنده سهم اندک صادرات این کشور از تولید فولاد داخلی آن است (نزدیک به ۵/ ۶ درصد). از آن‌سو ایران با ۷/ ۸ میلیون تن صادرات فولاد، سهم صادراتی بسیار بالایی (۳۴ درصد) از کل تولید خود را به صادرات اختصاص داده است که از این منظر، یک منبع بسیار مهم ارزآوری برای کشور محسوب می‌شود، هرچند جز چین و هند و آمریکا، سهم صادرات ۱۰ کشور برتر تولیدکننده فولاد از کل فولاد تولیدی خود، بیشتر از ایران است که نشانی از رقابت بسیار زیاد برای تولیدکنندگان ایرانی در سطح جهانی دارد. فولاد خوزستان به عنوان دومین قطب فولادسازی کشور، از ظرفیت‌های تولید و توسعه بسیار خوبی برخوردار است. محصولات این شرکت شامل بلوم و بیلت داخلی، اسلب داخلی و گندله است که گندله، از نظر حجم تولید، سهم ۶۲درصدی از کل تولید شرکت را تشکیل می‌دهد. حجم تولید بلوم و بیلت شرکت در سال‌های ۹۷ و ۹۸ نسبت به سال قبل با افزایش دو و پنج‌درصدی همراه بوده اما تولید اسلب آن در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ با ۱۳ درصد و سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ با پنج درصد کاهش همراه بوده است. در تولید گندله نیز، تولید شرکت در سال ۱۳۹۸ با رشد منفی هفت‌درصدی نسبت به سال ۹۷ و رشد سه‌درصدی سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ مواجه بوده است. در ۱۰ماه منتهی به دی‌ماه سال جاری نیز، ۵۱۴۲ هزار تن گندله، ۱۹۹۷ هزار تن بلوم و بیلت و ۱۱۹۱ هزار تن بلوم و بیلت در شرکت تولید شده است که به نظر می‌رسد با توجه به دو ماه باقی‌مانده سال، شرکت در تولید اسلب با رشد مثبت همراه باشد اما در دو محصول دیگر، احتمال آن بسیار کم است.
بررسی حجم تولید کشور نشان می‌دهد که شرکت فولاد خوزستان در سال ۱۳۹۸، با تولید یک میلیون و ۱۹۱ هزار تن اسلب و سهم ۱۱درصدی از کل تولید اسلب فولاد کشور و با تولید دو میلیون و ۴۹۸ هزار تن بلوم و بیلت ۱۵ درصد از سهم تولید بیلت و بلوم کشور را به دست آورده است. کل حجم تولید فولاد خوزستان در سال ۱۳۹۸ معادل ۵/ ۹ میلیون تن بوده است که با احتساب کل تولید ۴/ ۲۵ میلیون‌تنی کشور در این سال، فولاد خوزستان سهم ۳۷درصدی از کل فولاد کشور و سهم ۵۱/ ۰درصدی از فولاد کل دنیا را در اختیار خواهد داشت که البته سهم این شرکت طی سه سال گذشته با کاهش همراه بوده به طوری که از ۵۷/ ۰ درصد در سال ۱۳۹۶ به ۵۱/ ۰ درصد در سال ۱۳۹۸ کاهش یافته و با توجه به میزان تولید در سال جاری، سهم فولاد خوزستان از کل تولید فولاد دنیا، به احتمال زیاد، در سال جاری با اندکی کاهش مجدد همراه خواهد بود.
جایگاه صنعت فولاد خوزستان
فولاد خوزستان به عنوان دومین قطب فولادسازی کشور، از ظرفیت‌های تولید و توسعه بسیار خوبی برخوردار است. محصولات این شرکت شامل بلوم و بیلت داخلی، اسلب داخلی و گندله است که گندله، از نظر حجم تولید، سهم ۶۲درصدی از کل تولید شرکت را تشکیل می‌دهد. مطابق با اطلاعات منتشرشده شرکت فولاد خوزستان در سامانه کدال، حجم تولید بلوم و بیلت شرکت در سال‌های ۹۷ و ۹۸ نسبت به سال قبل با افزایش دو و پنج‌درصدی همراه بوده اما تولید اسلب آن در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ با ۱۳ درصد و سال ۹۷ نسبت به ۹۶ با ۵ درصد کاهش همراه بوده است. در تولید گندله نیز، تولید شرکت در سال ۱۳۹۸ با رشد منفی هفت درصدی نسبت به سال ۹۷ و رشد سه‌درصدی سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ مواجه بوده است. در ۱۰ماه منتهی به دی‌ماه سال ۱۳۹۹ نیز، ۵۱۴۲ هزار تن گندله، ۱۹۹۷ هزار تن بلوم و بیلت و ۱۱۹۱ هزار تن بلوم و بیلت در شرکت تولید شده است که به نظر می‌رسد با توجه به دو ماه باقی‌مانده سال، شرکت در تولید اسلب با رشد مثبت همراه باشد اما در دو محصول دیگر، احتمال آن بسیار کم است. بررسی حجم تولید کشور نشان می‌دهد شرکت فولاد خوزستان در سال ۱۳۹۸، با تولید یک میلیون و ۱۹۱ هزار تن تولید اسلب و سهم ۱۱درصدی از تولید کل تولید اسلب فولاد کشور و با تولید دو میلیون و ۴۹۸ هزار تن بلوم و بیلت ۱۵ درصد از سهم تولید بیلت و بلوم کشور را به دست آورده است. کل حجم تولید فولاد خوزستان در سال ۱۳۹۸ معادل ۵/ ۹ میلیون تن بوده است که با احتساب کل تولید ۴/ ۲۵ میلیون‌تنی کشور در این سال، فولاد خوزستان سهم ۳۷درصدی از کل فولاد کشور و سهم ۵۱/ ۰درصدی از فولاد کل دنیا را در اختیار خواهد داشت که البته سهم این شرکت طی سه سال گذشته با کاهش همراه بوده به‌طوری که از ۵۷/ ۰ درصد در سال ۱۳۹۶ به ۵۱/ ۰ درصد در سال ۱۳۹۸ کاهش یافته و با توجه به میزان تولید در سال جاری، سهم فولاد خوزستان از کل تولید فولاد دنیا، به احتمال زیاد، در سال جاری با اندکی کاهش مجدد، همراه خواهد بود.
آخرین اطلاعات بارگذاری‌شده در سامانه کدال نشان می‌دهد ۳۴/ ۴۶ درصد از کل سهام شرکت فولاد خوزستان، به گروه توسعه اقتصادی پایندگان تعلق دارد و در حال حاضر حدود ۲۴ درصد سهام آن به عنوان سهام شناور در بورس عنوان شده است. ۳/ ۱۳ درصد دیگر از سهام آن نیز به هشت سهامدار عمده دیگر (با سهم بیش از یک درصد) تعلق دارد که دومین سهامدار بزرگ شرکت نیز با ۳۱/ ۳ درصد سهم، صندوق بازنشستگی کشوری است و هفت سهامدار عمده دیگر نیز، شرکت‌های سرمایه‌گذاری استان‌های تهران، خراسان رضوی، فارس، خوزستان و اصفهان در قالب سهام عدالت، شرکت سرمایه‌گذاری سامان مجد (سهامی خاص) و شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران (سهامی عام) هستند.
همچنین بررسی صورت سود و زیان شرکت طی دوره ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸ نشان می‌دهد فروش شرکت (درآمد عملیاتی آن) سالانه ۴۹ درصد، سود ناخالص سالانه ۵۲ درصد، سود عملیاتی سالانه ۶۶ درصد و سود خالص آن نیز سالانه ۷۵ درصد رشد داشته است که از این منظر، فولاد خوزستان را به عنوان یک شرکت با بازدهی بسیار بالا در بازار سرمایه نشان می‌دهد. برای ۹ماه سال ۱۳۹۹ نیز، فروش شرکت ۸۴ درصد، سود ناخالص ۱۶۹ درصد، سود عملیاتی ۱۹۱ درصد و سود خالص آن ۱۹۵ درصد نسبت به ۹ماه سال قبل رشد داشته است. در مجموع با توجه به شرایط فنی و مالی شرکت فولاد خوزستان، به نظر می‌رسد قطب دوم صنعت فولاد کشور، که توانسته در شرایط تحریمی به رکوردهای بسیار خوبی در تولید و بازدهی دست یابد، با رفع تحریم‌ها و ازسرگیری مجدد صادرات و احیای بازارهای صادراتی خود همزمان با امکان بیشتر بهره‌گیری از دانش روز، قادر است روند رو به رشد و جایگاه خود در صنعت فولاد ایران و خاورمیانه را به شکل محسوسی ارتقا دهد.
