بررسی‌های «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد به‌طور میانگین در مجامع برگزار شده شرکت‌های سهامی، فعالان بازار شاهد تقسیم سود ۵۸ درصدی بودند. از این رو شرکت‌های سهامی در مجموع طی سال ۹۸، معادل ۱۴۹ میلیون و ۳۰۶ هزار میلیارد تومان سود ساختند که ۸۶ میلیون و ۵۰۷ هزار میلیارد تومان (معادل ۵۸ درصد) آن را میان سهامداران خود تقسیم کردند. موضوعی که قاعدتا از جذابیت مناسبی برای سهامداران شرکت‌ها برخوردار است. با وجود این توجه به این نکته حائز اهمیت است که تقسیم سود بالا در مجامع عادی سالانه همواره نکته مثبتی قلمداد نمی‌شود و گاه از نبود چشم‌انداز مشخص و البته برنامه‌های توسعه‌ای در شرکت خبر می‌دهد و گاه نیز تنها برای راضی نگه‌داشتن سهامدار خرد واقع می‌شود. با این تفاسیر ذکر این نکته حائز اهمیت است که ثبات در رویه سودآوری نیازمند افزایش تولید و بهره‌وری است. موضوعی که برخی اوقات با تقسیم سود پایین در مجامع شرکت‌ها حاصل می‌شود.

معدنی‌ها و تقسیم سود ۶۸ درصدی

اکثر شرکت‌های زیرمجموعه گروه استخراج کانه‌های فلزی، مجامع عادی سالانه خود را به آخرین زمان محول کردند. این شرکت‌ها به‌طور میانگین تقسیم سود ۶۷ درصدی در کارنامه سال ۹۸ خود ثبت کردند. در این میان بیشترین سهم با بیش از ۸۰ درصد تقسیم سود نقدی، به دو شرکت معادن بافق و توسعه معادن و فلزات رسید. به این ترتیب «کبافق»، ۷۰ تومان از ۸۰ تومان سود محقق‌شده در سال ۹۸ را میان سهامداران خود تقسیم کرد. «ومعادن» نیز در حالی طی سال مالی منتهی به اسفند ۹۸، به میزان ۶/ ۶۹ تومان سود محقق کرده بود که در مجمع سالانه خود ۶۰ تومان سود تقسیم کرد. اما شرکت‌هایی که به‌عنوان دوقلوهای سنگ‌آهنی شناخته می‌شوند نیز تقسیم سود بیش از ۶۰ درصدی داشتند. «کچاد» و «کگل» بیشترین سهم از ارزش بازار گروه خود را در اختیار دارند. دو شرکت مذکور در سال ۹۹، به ترتیب ۶۲ و ۶۶ درصد از سود محقق‌شده خود در سال ۹۸ را میان سهامدارانشان تقسیم کردند. در شرایط فعلی نیز چشم‌انداز مناسبی پیش‌روی «کگل» و «کچاد» وجود دارد که می‌تواند سبب افزایش سودآوری این دو شرکت در سال جاری شود.

تقسیم سود بالا در صنعت پتروشیمی

۲۶ شرکت زیرمجموعه گروه محصولات شیمیایی به مجمع رفتند و در مجموع میانگین سود ۸۲ درصدی تقسیم کردند. بیشترین درصد تقسیم سود در میان پتروشیمی‌ها نیز به تقسیم سود ۱۵۷ درصدی کربن ایران اختصاص داشت. بنا بر اظهارات مدیرعامل کربن ایران، این شرکت در سال مالی ۹۸ موفق شد به افزایش ۲۰ درصدی فروش به میزان ۳۲ میلیارد تومان نسبت به فروش ۲۷ میلیارد تومانی دوره مشابه سال گذشته دست یابد. پس از آن نیز «جم‌پیلن» با تقسیم سود حدود ۱۰۰ درصدی، در رده‌ بعدی بیشترین درصد تقسیم سود در گروه محصولات شیمیایی قرار گرفت. در حال حاضر صنعت پتروشیمی به‌عنوان صنعتی بالغ در کشور به شمار می‌رود. با وجود رشد سودآوری شرکت‌های پتروشیمی اما درصد تقسیم سود بالا توسط این شرکت‌ها، این شائبه به ذهن متبادر می‌شود که پتروشیمی‌ها دیگر چشم‌اندازی برای رشد و توسعه بیشتر فعالیت‌های خود ندارند. این در حالی است که تداوم سودآوری شرکت‌های مزبور نیازمند طرح‌های توسعه‌ای بیشتر است که منابع مالی آن نیز می‌تواند از درون این صنعت تامین شود. هر چند تقسیم سود بالا در مجامع شرکت‌های سهامی از جذابیت بالایی برخوردار است، اما سهامدار باید سهامداری کند و تداوم سهامداری در یک شرکت نیز نیازمند رشد سودآوری آن به مدد توسعه پروژه‌های در دست اجراست.

چشم‌انداز روشن گروه فلزات

سهامداران گروه فلزات اساسی مجامع سال مالی گذشته این شرکت‌ها را با تقسیم سود (میانگین گروه) ۳۰ درصدی ترک کردند. بررسی ۲۸ مجمع عادی سالانه تشکیل شده در میان نمادهای زیرمجموعه گروه فلزات اساسی نشان می‌دهد شرکت مس شهید باهنر با نماد «فباهنر» با تقسیم سود ۹۵ درصدی، بیشترین سود تقسیمی در این گروه را به خود اختصاص داد. در مقابل اما سه شرکت فلزی نیز سهامداران خود را بدون تقسیم سود راهی منزل کردند. بهبود سودآوری بنگاه‌ها در سال ۹۸ عمدتا تحت تاثیر رشد قیمت‌ جهانی کالاها به ویژه در بخش فلزات پایه و نفت رخ داد. هر چند شیوع گسترده ویروس کرونا در ماه‌های آغازین سال ۲۰۲۰ (اواخر سال ۹۸) با تعطیلی کارخانه‌ها در سراسر دنیا افت نسبی قیمت فلزات در بازار جهانی را به دنبال داشت. این عامل در کنار رشد حدود ۵/ ۲۲ درصدی نرخ دلار در این سال، جان تازه‌ای به وضعیت شرکت‌های وابسته به بازارهای کالایی در بازار سهام بخشید و تقاضای سهام مزبور را افزایش داد. در این میان، شرکت‌هایی همچون فولاد مبارکه خودنمایی می‌کنند که سال ۹۸ را با رشد سودآوری پشت سر گذاشته‌ است. این شرکت در دوره ۱۲ ماه منتهی به اسفند ۹۸، به ازای هر سهم ۸/ ۷۰ تومان سود محقق کرده است که نسبت به مدت مشابه سال ۹۷، حکایت از رشد ۲۱ درصدی دارد. فولاد در مجمع سال گذشته خود، تنها ۵/ ۲۲ تومان سود تقسیم کرده بود که با توجه به سود محقق‌شده این سال تقسیم سود ۳۲ درصدی داشت. ملی مس ایران نیز به تقسیم سود ۲۱ درصدی بسنده کرد. تقسیم سود نسبتا پایین «فولاد» و «فملی» می‌تواند به دلیل پروژه‌های توسعه‌ای در دست اجرای این شرکت باشد. موضوعی که بار دیگر یادآوری می‌کند که ثبات در رویه سودآوری نیازمند افزایش تولید و بهره‌وری است.

خودروساز‌های پرطرفدار اما زیان‌ده

 

وضعیت نامناسب شرکت‌های خودروساز در سال‌های اخیر سبب شد سهامداران نمادهای زیرمجموعه این گروه، ناراضی مجامع این شرکت‌ها را ترک کنند. بررسی ۲۳ شرکت زیرمجموعه گروه خودرو و ساخت قطعات که در سال جاری به مجمع رفتند، نشان می‌دهد به‌طور میانگین ۵۰ درصد سود میان سهامداران این گروه تقسیم شده است. در میان شرکت‌های این گروه، ۹ شرکت مجامع خود را بدون تقسیم سود برگزار کردند و تنها چهار شرکت خودرویی، تقسیم سود بالای ۵۰ درصد در کارنامه خود ثبت کردند. بیشترین درصد تقسیم سود در میان خودرویی‌ها با تقسیم سود حدود ۱۲۳ درصدی به سهامداران گروه بهمن اختصاص پیدا کرد. مدیرعامل «خبهمن» در مجمع عمومی عادی سالانه این شرکت از آغاز مذاکرات با شریک تجاری جدید در آینده نزدیک خبر داد و گفت: به زودی شاهد ورود محصولات جدید به بازار خواهیم بود.  «خشرق»، «خفنر» و «خموتور» نیز امسال سود بیش از ۵۰ درصدی میان سهامداران خود تقسیم کردند. پنج شرکت خودرویی نیز با توجه به زیان‌ده بودن امسال از تقسیم سود بازماندند. در این خصوص می‌توان به ایران‌خودرو اشاره کرد که زیانی معادل ۱۷۴ ریال به ازای هر سهم در صورت‌های مالی سال ۹۸ خود شناسایی کرد. افزایش قیمت نهاده‌های تولید یکی از مهم‌ترین‌ معضلات کنونی در صنعت خودرو است. در عین حال، صنعت مزبور همواره بیشترین تاثیر را از ریسک‌های سیاسی پذیرا بوده است. در شرایط کنونی تحریم‌های بین‌المللی بار دیگر فعالیت خودرویی‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده و چشم‌انداز این گروه با ابهام جدی مواجه است. این موضوعات در کنار یک بام و دو هوای همیشگی برای تعیین نرخ خودرو از سوی شورای رقابت، صنعت خودرو را با شرایط نامساعدی مواجه کرده است.

اخبار مرتبط