«دنیای‌اقتصاد» بررسی می‌کند
چالش‌ها و پتانسیل‌های تایرسازان
نگاهی به روند فروش‌ها و سودآوری شرکت‌ها در سال‌های اخیر
طبق آمار انجمن صنفی تایر کشور تولید تایر تیوب و نوار در سال ۹۸ حدود ۲۳۸ هزار تن گزارش شده است که در این میان کارخانه بارز با تولید ۷۹ هزار تن سهم ۳۳ درصدی از کل تولیدات کشور را به خود اختصاص داده است. تولید سال جاری کشور رشد ۷ درصدی نسبت به سال گذشته ثبت کرده است. نیاز مصرف تایر کشور ۳۵۰ هزار تن است. در دو سال گذشته با جهش ارزی، تحریم شدن بخشی از واردات لاستیک و محدودیت‌های ایجاد شده برای واردات، تقاضای مناسب برای محصولات تولید داخل فراهم شده و سهم واردات لاستیک از ۵۰ درصد نیاز داخل به کمتر از ۲۵ درصد رسیده است.
فروش‌های شرکت‌های پذیرفته شده در بازار سرمایه در سال ۹۵، برابر یک هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان بوده که در سال ۹۷، به ۲۵۰۰ تومان و با تداوم اخذ افزایش نرخ‌های فروش مناسب در سال ۹۸ به ۴ هزار میلیارد تومان رسید. در سال‌های ۹۲ تا ۹۶، حاشیه سود شرکت‌ها حدود ۲۶درصد بوده است. در سال ۹۷ به دلیل افزایش قیمت جهانی نفت و عدم افزایش نرخ‌های فروش داخلی، حاشیه سود ۱۸ درصدی ثبت شد. در سال ۹۸ حدود ۳۵ درصد از ماده اولیه مصرفی محصولات شرکت‌ها از طریق واردات تامین شده است که ارز دولتی ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی به آن تخصیص داده شد. با صعود دلار نیما در سال ۹۸ و به تبع آن افزایش ماده اولیه مصرفی داخلی و از طرفی با دریافت مجوز افزایش نرخ‌های فروش، حاشیه سود به ۲۱ درصد افزایش یافته است. در این گروه پیزد و پاسا با ۲۵ درصد حاشیه سود بیشترین حاشیه سود را در بین شرکت‌های گروه در ۴ فصل اخیر به ثبت رسانده‌اند. در حالی سود خالص شرکت‌های این گروه در سال ۹۵ برابر ۴۸۵ میلیارد تومان بوده که در سال ۹۶ به دلیل عدم افزایش نرخ‌های مناسب و صعود قیمت‌های جهانی به ۱۷۴ میلیارد تومان رسید و در سال ۹۷ با افزایش تولیدات و دریافت ارز ۴۲۰۰ تومانی به ۲۰۰ میلیارد تومان و در سال ۹۸ با تداوم افزایش تولید، تخصیص ارز دولتی ودریافت افزایش نرخ مناسب به ۴۶۲ میلیارد رسیده است.
وضعیت صنعت در فصل اول ۹۹
صنعت تایر سال گذشته سال بسیار پرچالشی را پشت سرگذاشت. صنعت تایر، مشابه صنایعی که در خط تولید نیاز به مواد خارجی یا قطعات خارجی دارند با مشکلاتی نظیر تامین، تخصیص و ارسال ارز، رساندن مبلغ به دست فروشندگان خارجی، ترخیص از گمرک و... مواجه بودند که موجب طولانی شدن مدت زمان خرید تا سه ماه می شد و این وقفه افزایش قیمت تمام شده را به همراه داشت. از سوی دیگر امکان خرید اعتباری از شرکت های خارجی وجود نداشت و خریدها به‌صورت نقدی باید انجام می‌شد که این امر نیاز به نقدینگی بالایی داشته و دارد و متعاقب آن موجب کمبود نقدینگی شرکت‌ها شد. در فصل اول سال ۹۹ علاوه بر آثار افزایش نرخ ارز و تورم، اقتصاد کشور متاثر از شیوع ویروس کرونا شد که شرایط برای کسب‌و‌کار اقتصادی را بیش از گذشته سخت کرد. این موضوع کاهش فعالیت واحد‌های صنعتی و تولیدی شد. همچنین محدودیت‌های ایجادشده و افزایش قیمت بنزین نیز مزید بر علت شد و به کاهش تردد‌ها انجامید. با وجود این شرکت‌های گروه در این فصل فروش مناسب یک‌هزار و ۲۰۰ میلیون تومانی را داشتند که در حدود فصل آخر ۹۸ است. اما نکته بسیار مهمی که سبب افزایش ۲ درصدی حاشیه سود شرکت‌ها نسبت به سال قبل شده، کاهش نرخ دلاری مواد اولیه مصرفی در فصل اول سال ۹۹ بوده است. سود خالص شرکت‌های این گروه در حالی در چهار فصل گذشته متوسط ۱۳۰ میلیارد تومانی را داشته که در فصل اول سال ۹۹ برابر ۱۶۰ میلیارد تومان بوده است.
حال و روز تایرسازان بعد از عدم‌تخصیص ارز دولتی و دریافت ۵۰ درصد افزایش نرخ فروش محصولات
پیرو ابلاغیه وزارت صنعت، معدن و تجارت، اولویت ارزی مواد اولیه لاستیک از گروه یک به گروه دو منتقل شده است و تخصیص ارز آن بر اساس گروه کالایی نیمایی است. با توجه به اینکه بخشی از خرید مواد اولیه شرکت‌ها از منابع خارجی تامین می‌شود، افزایش نرخ ارز دولتی و عدم تخصیص آن و رشد نرخ جهانی نفت موجب افزایش در بهای تمام شده محصولات شرکت‌های این گروه شد. بر همین اساس در اوایل تیرماه سازمان مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان با افزایش نرخ فروش انواع تایرهای رادیال و بایاس به میزان ۳۰ درصد موافقت کرد. همچنین افزایش مجدد قیمت‌های جهانی و دلار نیما سبب شد در فاصله کمتر از یک ماه و نیم نرخ فروش محصولات شرکت به‌طور میانگین حدودا به میزان ۲۱ درصد افزایش یابد.
برای بهتر دیده شدن وضعیت این شرکت‌ها نگاهی به وضعیت گذشته و آینده این صنعت داشته‌ایم. در جدول یک داده‌های گذشته‌نگر با توجه به‌صورت‌های مالی ۴ فصل اخیر منتشر شده در تارنمای کدال و آخرین قیمت‌های تابلو محاسبه شده است.
در جدول دوم نگاهی به سودآوری چهار فصل آینده شرکت‌ها داشته‌ایم. مهم‌ترین مواد مصرفی شرکت شامل کائوچوی طبیعی، کائوچوی مصنوعی، دوده، نخ و پلی استر، استیل کورد و روغن است. ضریب مصرف ماده اولیه در این شرکت‌ها حدود ۰۴/ ۱ است که در سال‌های اخیر شاهد ثبات این نسبت در اکثر شرکت‌ها هستیم. نرخ دلار برای خرید ماده اولیه برای ادامه سال مالی ۹۹، برابر ۱۹ هزار و ۵۰۰ تومان در نظر گرفته شده‌است. نرخ خرید اکثر محصولات با در نظر گرفتن ثبات قیمت نفت ۴۵ دلاری محاسبه شده است. بر همین اساس نرخ کائوچوی طبیعی باتوجه به نرخ جهانی محصول و نرخ کائوچوی مصنوعی باتوجه به نرخ استایرن بندر امام به ترتیب ۱۸۵۰ و ۱۳۳۰ دلار پیش‌بینی شده است. نرخ خرید دوده نیز باتوجه به نرخ دوده شرکت‌های داخلی حدود ۶۷۰ دلار است. میزان تولید شرکت‌ها با توجه به بودجه‌های اعلامی، عملکرد ماهانه و طرح‌های شرکت‌ها لحاظ شده است. پکویر، پیزد و پاسا در سال جاری طرح‌های توسعه‌ای خود را افتتاح خواهند کرد. عملکرد آتی شرکت تحت تاثیر وضعیت اقتصادی و ضوابط وزارت صنعت ، معدن و تجارت درخصوص میزان واردات تایر، تعرفه مربوطه و وضعیت صادرات تایر است. با توجه به افزایش قیمت ارز، عدم تخصیص ارز دولتی، شرکت اقدام به افزایش نرخ فروش محصولات با تایید سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان کرده‌اند و به نظر عمده شرکت‌ها می‌توانند حاشیه سودی در حدود نسبت‌های تاریخی خود داشته باشند. در این میان به نظر «پکرمان» و «پیزد» نسبت قیمت به درآمد آینده‌نگری کمتری نسبت به بقیه همگروهی‌ها دارند. همچنین لاستیک سهند طرح تولید تسمه نقاله سیمی در سال جاری را به بهره برداری خواهد رساند. با نهایی شدن طرح توسعه‌ای، مجموع تولیدات این شرکت به بیش از ۵هزار تن خواهد رسید. تسمه نقاله سیمی محصول کاملا وارداتی است که با به ظرفیت رسیدن طرح در سال ۹۹، شاهد کاهش هزینه‌های ارزی صنایع فولادی، سیمانی و معدنی خواهیم بود و از طرفی سبب خواهد شد شرکت سودآوری جذابی داشته باشد و می‌تواند نسبت به قیمت درآمد فوق‌العاده جذابی را رقم بزند.
