«دنیای‌اقتصاد» بررسی می‌کند
فراز و نشیب صنعت دامپروری
شیر اصلی‌ترین بازار محصولات صنعت دامپروری داخل کشور بوده و با توجه به اینکه جزو کالاهای اساسی است، همواره از حمایت‌های دولتی در تهیه مواد اولیه، فروش و معافیت‌های مالیاتی برخوردار بوده است. تغییر در سیاست‌های مذکور و حذف یارانه‌های پرداختی به مصرف‌کنندگان لبنیات از داخل کشور یا تغییر در روابط بین‌المللی که مانع واردات برخی تجهیزات یا صادرات می‌شود، می‌تواند بر بازدهی صنعت اثرگذار باشد.
پرورش گاو و گوسفند
فعالیت پرورش گاو و گوسفند از جایگاه مهمی در صنعت دامداری برخوردار بوده به نحوی که از نظر تعداد بهره‌برداری حدود ٩٨ درصد و از نظر تعداد دام ٩٤ درصد را به خود اختصاص داده است. از طرف دیگر پرورش گاو و گوساله ٤٢ درصد واحد دامی، ٩٠ درصد کل شیر تولیدی و ٥٦ درصد وزن گوشت قرمز کشتار شده در کشتارگاه‌های کشور را به خود اختصاص داده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد از ٦١٩ هزار بهره‌برداری دارای گاو وگوساله در کشور تنها ٢٧ هزار بهره‌برداری (٤درصد) به‌صورت صنعتی فعالیت می‌کنند. ولی سهم تعداد گاو و گوساله و تولید شیر گاوداری‌های صنعتی از کل گاوداری‌های کشور به ترتیب ٣٢ و ٥٨ درصد است. بهای تمام‌شده شرکت‌های این صنعت به اقلام وارداتی وابسته است، بنابراین رصد قیمت ذرت و جو و سویا در بازارهای جهانی ضروری است و از دو منظر تغییر نرخ ارز در داخل و تغییر قیمت نهاده‌ها متاثر است. نرخ فروش محصولات بسیار تاثیرپذیر از سیاست‌های وارداتی دولت بوده و واردات مذکور اگر هم منجر به کاهش نرخ محصولات نشود، مانع از رشد نرخ بر اساس تورم بوده و حاشیه سود محصولات را بسیار دچار نوسان کرده است. همچنین در ساختار بازار شیر و محصولات لبنی، تعداد زیادی از دامداری‌ها در مقابل تعداد کمی از کارخانه‌های لبنی قرار گرفته‌اند که در تعیین قیمت و نحوه پرداخت شیر خام تاثیر دارد. در ادامه نگاهی به وضعیت مهم‌ترین آمار صنعت در داخل کشور خواهیم داشت.
تعداد گاوداری‌های کشور
از کل ۲۶۹۸۳ واحد گاوداری صنعتی کشور در سال ۹۸، ۹۵۸۷ واحد دارای ۵۰-۲۱راس، ۸۴۴۱ واحد دارای ۱۰۰-۵۱راس، ۲۳۷۹ واحد دارای ۱۵۰-۱۰۱راس، ۲۰۶۲واحد دارای ۲۰۰-۱۵۱راس و پراکندگی مابقی واحدها در دسته ۲۰ راس و کمتر یا ۲۰۱ راس و بیشتر قرار می‌گیرد. در سال ۹۸، تعداد ۱۶۸۳۶ گاوداری صنعتی با فعالیت پرورش گاو شیری وجود داشته است. که از این تعداد، ۶۳۷۵ تعداد از واحدهای گاوداری صنعتی در دسته ۵۰-۲۱راس و ۴۹۵۴ واحد در دسته ۱۰۰-۵۱راس قرار گرفته‌اند و مابقی دسته‌ها شامل ۲۰ راس و کمتر و ۱۰۱ راس بیشتر، کمترین میزان انباشتگی داده‌ها را به خود اختصاص داده‌اند.
ظرفیت گاوداری‌های کشور
از کل گاوداری‌های صنعتی کشور،۱۶۸۳۶ گاوداری صنعتی با ظرفیت کل ۲۳۸۰۱۸۷ راس مربوط به فعالیت پرورش گاو شیری و تعداد ۱۰۱۴۷ گاوداری صنعتی با ظرفیت کل ۱۲۹۰۶۰۹ راس مربوط به فعالیت پرواربندی گاو و گوساله هستند.
تعداد گاو و گوساله در دامداری‌های صنعتی کشور
در کل کشور، ۱۷۴۸۵۵۴ راس گاو و گوساله گاوداری‌های صنعتی فعال در سال ۹۸ بوده است که به ترتیب دام اصیل بیشترین وزن(وزن ۷۰ درصدی) و سپس دورگ و بومی هستند. ۱۳۰۹۳۹۱ راس نیز تعداد گاو و گوساله گاوداری‌های صنعتی با فعالیت پرورش گاو شیری در سال ۹۸ بوده است. در پاییز سال ۱۳۹۸، تعداد گاو و گوساله موجود در گاوداری‌های صنعتی کشور ۷/ ۱ میلیون رتس بوده است که از این تعداد ۳/ ۷۰درصد گاو و گوساله اصیل، ۲/ ۲۳درصد گاو و گوساله آمیخته و بقیه گاو و گوساله‌های بومی بوده‌اند. این رقم در سال ۷۳، زیر ۶۰۰ هزار راس، در سال ۸۱، زیر یک میلیون راس و در سال ۹۲، در محدوده تقریبی ۴/ ۱ میلیون راس بوده است.
مصرف علوفه
از لحاظ مقدار مصرف انواع خوراک دام در گاوداری‌های صنعتی کل کشور بیشترین وزن به ذرت علوفه‌ای اختصاص دارد، در مراتب بعدی یونجه خشک، کاه، جو و کنسانتره آماده قرار می‌گیرند. به لحاظ ارزشی در سال ۹۸، ۱۷۵ هزار میلیارد هزینه کل این بخش‌ها بوده که بیشترین اوزان به لحاظ وزنی مربوط به یونجه خشک، جو،کنسانتره آماده و ذرت دانه‌ای است.
بررسی شرکت‌های صنعت زراعت و دامپروری
در این بخش، به‌منظور استخراج گزینه‌های با پتانسیل بررسی بیشتر، شرکت‌های گروه، از جنبه نسبت ارزش بازار به فاکتورهای درآمد، سود ناخالص، سود عملیاتی و سود خالص در بازه زمانی گزارش‌های چهار فصل اخیر(TTM) مقایسه شده‌اند. در هر بخش، داده‌ها از بیشترین مقدار تا کمترین مقدار مرتب شده است، در مجموع شرکت‌ها به ترتیب رتبه‌بندی شده‌اند که ۱ کمترین مقدار نسبت ارزش بازار به فاکتور مدنظر و ۱۴ بیشترین مقدار نسبت ارزش بازار به فاکتور مدنظر است. هرچه شرکتی در داده‌ها بالاتر قرار بگیرد، موقعیت مطلوب‌تری نسبت به شرکت‌های هم‌گروه خواهد داشت، منظور از قابل قبول لزوما مطلوب نبوده و ارائه این داده‌ها صرفا جهت تبیین جایگاه شرکت بین نمادهای هم‌گروه است. در انتها، بیشترین تکرار هر نماد در بین رتبه‌بندی‌های انجام شده بین آیتم‌های مدنظر و مجموع رتبه‌های کسب شده در نظرگرفته شده است، نسبت رتبه به آیتم نیز در نهایت به‌منظور ایجاد معیاری مناسب برای مقایسه محاسبه شد و نتیجه شامل سه نماد زفکا، زگلدشت و زشریف بوده است. زفکا سه طرح توسعه با مجموع ۱۸هزار راس کل گله، زگلدشت چهار طرح توسعه با مجموع ۲۱۲۰۰ راس دام و زشریف نیز تولید انواع پنیر در واحد رابتا و انواع محصولات لبنی استرلیزه و پاستوریزه از طریق برون‌سپاری و نگهداری گوساله نرهای تازه متولد شده جهت طرح پرواربندی را در برنامه دارد.
