«دنیای‌اقتصاد» ۴ نهاد اصلی بازار سرمایه را بررسی کرد
روند رو به رشد فراکاب‌ها
از جمله مهم‌ترین کاربرد‌های استفاده از این گونه واسطه‌ها، سهولت در امر تامین سرمایه، بهبود مدیریت در منابع مالی، ارزش‌گذاری مناسب سهام شرکت‌ها، هدایت سرمایه‌گذاری‌ها به بخش‌های مولد اقتصادی، انتخاب زمان سررسیدها، کاهش ریسک از طریق ایجاد پرتفوی و... است. نهادهای مالی در بورس شرکت‌های تامین سرمایه، مشاوره سرمایه‌گذاری، کارگزاران، شرکت‌های سبدگردانی، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های مادر و موسسات رتبه‌بندی و درنهایت صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که هر کدام از این نهادها شرح وظایف مخصوص به خود و متعاقبا اثراتی بر بازار بورس و اوراق بهادار دارند. در بازار سرمایه ایران چهار نهاد مالی اصلی وجود دارد که عمده داد و ستد‌ها در بازار سرمایه ایران در بستر آنها انجام می‌شود. این نهادها که به‌عنوان شرکت در بازار سرمایه پذیرفته شده‌اند عملکرد متفاوتی از خود بر جای گذاشته‌اند.
بورس اوراق بهادار تهران
نماد بورس اوراق بهادار تهران در بیست و سوم مهرماه سال ۱۳۹۵ در فهرست شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران درج و در تاریخ اول دی‌ماه همان سال، تابلوی اصلی بازگشایی و سهام آن در بازار اول معامله شد. کارگزاری‌ها با نماد کبورس، نهادهای مالی با نماد نبورس و سایر اشخاص با نماد بورس، ترکیب سهامداران آن را تشکیل می‌دهند. این نماد در حال حاضر با سرمایه ۲هزار میلیارد ریال و سرمایه ثبت نشده ۲هزار میلیارد ریال و شناوری سهم ۸۸ درصدی معاملات خریدوفروش را در تاریخچه معاملات خود ثبت می‌کند. بازدهی ماهانه سهم ۴۴ درصد و سهم از صنعت ۲۰ درصد است.
فرابورس ایران
نماد فرابورس ایران در ۲۰مرداد سال گذشته با قیمت کشف‌شده ۱۳ هزار ریال عرضه شد. بازدهی ماهانه سهم ۳۴ درصد بوده و ۹/ ۱۲ درصد از صنعت را به خود اختصاص داده است. فرابورس ایران از هفت بازار(بازار اول، بازار دوم، بازار سوم، بازار پایه، بازار ابزارهای نوین مالی، بازار مشتقه و بازار SME) با کارکردها و مقررات متفاوت تشکیل‌شده است. سرمایه این شرکت در حال حاضر ۲هزار و ۸۰۰میلیارد ریال است. حدود ۳۰ درصد از مجموع تعداد سهام مختص اشخاص حقیقی، ۲۰ درصد شرکت بورس اوراق بهادار تهران و مابقی سایر اشخاص حقوقی است.
بورس کالای ایران
اولین معامله این شرکت در شانزدهم بهمن‌ماه سال ۱۳۹۷ صورت گرفت. سرمایه شرکت در حال حاضر ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال است. شناوری سهام آن صد در صد و بازده ماهانه سهم ۴۰ درصد است و حدود ۹ درصد از صنعت را به خود اختصاص داده است. بازار فیزیکی (محصولات صنعتی و معدنی، محصولات کشاورزی، محصولات پتروشیمی، محصولات فرآورده‌های نفتی)، بازار فرعی، بازار مشتقه (قراردادهای آتی و قراردادهای اختیار معامله) و بازار مالی(اوراق سلف استاندارد، گواهی سپرده کالایی و صندوق سرمایه‌گذاری کالایی) بازارهای فعال در بورس کالای ایران هستند.
بورس انرژی
بورس انرژی ایران با سرمایه ۶۰۰ میلیارد ریال در بازار دوم بورس ایران در حال معامله است. بازده ماهانه سهم ۲۱ درصد بوده و در حال حاضر سهم شرکت از صنعت ۱۶ درصد است. سهامداران شرکت بورس انرژی نهادهای مالی با نماد(انرژی۱) با ۷/ ۵۹ درصد، فعالان بخش انرژی(انرژی ۲) ۳/ ۱۹ درصد و سایر اشخاص(انرژی ۳) ۲۱ درصد است که نهادهای مالی با نماد انرژی ۱ با مالکیت ۷/ ۵۹ درصدی در صدر جدول ترکیب سهامداران قرار دارد.
خلاصه عملکرد مالی
جدول مقایسه‌ای صورت‌های مالی ۶ماهه سال‌های ۹۸ و ۹۹ بیانگر این موضوع است که در بازه زمانی یک ساله، تغییر روند مثبت در صورت سود و زیان و صورت وضعیت مالی و متعاقبا نسبت‌های مالی مهم چهار شرکت بورس به وقوع پیوسته است. نمودار مقایسه روند قیمتی معاملات (برحسب ریال) چهار شرکت بورس طی روزهای معاملاتی از ابتدای سال جاری نکات زیر را آشکار می‌کند.
سهام شرکت بورس اوراق بهادار تهران در چهارمین ماه سال بیشترین رشد قیمت را تجربه کرده و پس‌ازآن هم‌راستا با روند نزولی شاخص بورس، به‌تدریج در مدار نزولی واقع شده است. اوج قیمت سهام شرکت بورس کالا در دومین ماه سال جاری بوده و پس از آن با شیب ملایم سیر نزول را در پیش گرفته است. روند قیمتی بورس انرژی ثبات پایدارتری را در مقایسه با دیگر بازارها به نمایش می‌گذارد و در پنجمین ماه سال بیشترین رشد قیمتی در سهام این شرکت به وقوع پیوسته است. ادامه روند معاملاتی سهام بورس انرژی پس از گذر از ماه مرداد، نشان از ثبات نسبی روند معاملات خریدوفروش دارد. روند قیمتی بازار فرابورس ازنظر ثبات نسبی در معاملات بسیار نزدیک به سهام بورس انرژی بوده و پس از ثبت بالاترین قیمت‌ها در تیرماه، ادامه روند با ثبات و مقاومت در برابر نزول همراه بوده است.
