«دنیای‌اقتصاد» براساس تغییرات ۵سال گذشته بررسی کرد
پیش‌قراولان رشد «حاشیه سود عملیاتی»
حاشیه سود عملیاتی منعکس‌‌‌کننده موفقیت مدیریت شرکت در ایجاد سود از عملیات جاری شرکت است. این نسبت نشان‌‌‌دهنده این واقعیت است که به ازای هر واحد پولی از فروش، چه میزان سود عملیاتی (سود پس از کسر هزینههای عملیاتی) عاید شرکت شده است. نسبت‌‌‌های بالای حاشیه سود عملیاتی نشان‌‌‌دهنده موفقیت مدیریت در کنترل هزینههای شرکت یا پیشی گرفتن رشد فروش شرکت به رشد هزینههای آن است. حاشیه سود عملیاتی در عین حال امکان مقایسه روند رشد سودسازی شرکت‌ها را نشان می‌دهد. رقم‌های بزرگ حاشیه سود برای شرکت‌ها بسیار حائز اهمیت است، اما برای سهامداران موضوع مهم‌تر این است که این حاشیه سود در یک روند تاریخی روبه‌رشد باشد. این امر نشان می‌دهد که چشم‌انداز رشد شرکت‌ها تا چه حد امکان افزایش قیمت سهم را فراهم می‌کند، موضوعی که با رشد حاشیه سود به بهترین نحو قابل دستیابی خواهد بود. در این گزارش مقایسه‌ای بین شرکت‌ها از نظر میانگین رشد حاشیه سود عملیاتی آنها طی یک دوره 5 ساله صورت گرفته است. (در اینجا حاشیه سود هندسی شرکت‌ها مدنظر قرار دارد. )
فولاد ارفع
شرکت تولید آهن و فولاد ارفع در این مقایسه‌‌‌ها در میان تمام شرکت‌های حاضر در بورس بیشترین رشد میانگین هندسی حاشیه سود عملیاتی طی 5 سال گذشته را کسب کرده است. شاخص مذکور برای شرکت ارفع 405درصد بوده است. این موضوع بیشتر به دلیل رشد حاشیه سود این شرکت در سال 95 رخ داده است. در این سال حاشیه سود شرکت 157 هزار‌درصد افزایش یافت. این اتفاق باعث شد که میانگین رشد حاشیه سود عملیاتی 5 سال گذشته شرکت به 38 هزار‌درصد برسد. حاشیه سود عملیاتی ارفع در سال 94 به میزان 012/ 0 درصد بوده که در سال 95 به 20درصد می‌‌‌رسد. اما همان‌طور که می‌‌‌دانیم میانگین حسابی نمی‌تواند در اینگونه موارد توضیح مناسبی از روندهای رشد داشته باشد، چراکه یک نمونه آماری خاص مانند آن چیزی که برای سال 95 در ارفع اتفاق افتاده میانگین کل را به شکل بسیار غیر‌واقعی جابه‌جا کند. در این صورت بهتر است از میانه یا میانگین هندسی استفاده شود. همان‌طور که گفته شد، میانگین هندسی این شرکت نشان از روند رو به بالایی دارد. بنابراین همان‌طور که در جدول گزارش مشخص است، حاشیه سود این شرکت طی 5 سال گذشته همواره روند رو به رشدی داشته است، تا جایی که حاشیه سود عملیاتی این شرکت در سال 99 به 41درصد بالغ شده است، یعنی رقمی بالاتر از میانگین شرکت‌های همگروه. طبق آمارها حاشیه سود عملیاتی صنعت آهن و فولاد در کشور به طور میانگین 38درصد است. البته باید اشاره کرد که حاشیه سود عملیاتی 4 فصل منتهی به شهریور 1400 شرکت ارفع به 33درصد رسیده که این کاهش احتمالا به دلیل افزایش بهای تمام شده محصولات اتفاق افتاده است. برای توضیح این موضوع لازم است ابتدا نگاهی گذرا به شرکت ارفع داشته باشیم.
شرکت آهن و فولاد ارفع با ظرفیت اسمی تولید 800هزار تن موفق به تولید حدود410هزار تن آهن اسفنجی در6 ماهه سال 1400 شده که تولید انجام شده حدود 3درصد آهن اسفنجی تولید شده در کشور را به خود اختصاص داده است. میزان تولید آهن اسفنجی کل کشور طبق آمار انجمن فولاد حدود15میلیون هزار تن بوده است. آهن اسفنجی تولیدی در واحد احیای مستقیم شرکت ارفع تماما در فرآیند تولید شمش استفاده می‌شود و نه‌تنها مازادی جهت ارائه به بازار وجود ندارد بلکه برای تامین نیاز واحد تولید شمش، شرکت اقدام به خرید از سایر واحدهای تولیدکننده آهن اسفنجی می‌کند. با توجه به گزارش انجمن فولاد ایران، در سال 1399 میزان کل تولید بیلت و بلوم کشور حدود 18میلیون و 805هزار تن بوده که از این میان سهم شرکت آهن و فولاد ارفع، با استفاده از کوره قوس الکتریکی و تولید 819هزار تن حدود 4درصد کل تولید بیلت و بلوم در داخل کشور را به خود اختصاص داده است. همچنین بر اساس آمار 6 ماهه نخست سال 1400 میزان کل تولید بیلت و بلوم کشور حدود 7میلیون و 736هزار تن بوده و از این میان سهم شرکت آهن و فولاد ارفع در دوره 6ماهه مذکور 337هزار تن است که حدود بیش از 4درصد کل تولید بیلت و بلوم در داخل کشور را به خود اختصاص داده است.
شرکت فولاد ارفع دارای دو واحد مجزای تولید آهن اسفنجی و شمش فولادی در سایت واقع در اردکان یزد است. ظرفیت اسمی هریک از این واحدها تولید 800هزار تن در سال است که از سال 1396 در خصوص واحد تولید آهن اسفنجی تا سال 1399، به استثنای سال 1398 (به دلیل توقف تولید برای تعمیرات دو سالانه) از ظرفیت اسمی فراتر تولید شده است. در خصوص واحد تولید شمش فولادی از سال 1396 به صورت متناوب به مدت 4سال فراتر از ظرفیت اسمی تولید شده است. ظرفیت واحد اسفنجی به تنهایی پاسخگوی نیاز واحد فولاد شرکت در ظرفیت موجود نبوده و بنابراین شرکت برای تامین آهن اسفنجی موردنیاز اقدام به خرید از بازار داخلی می‌کند که هزینه آن در مقایسه با بهای تولید شرکت قابل‌توجه است. به همین دلیل و در فاز اول برنامه توسعه شرکت تصمیم به افزایش ظرفیت تولید آهن اسفنجی تا 2,1میلیون تن و افزایش ظرفیت تولید شمش تا یک‌میلیون تن در سال با استفاده از امکانات زیربنایی موجود و از طریق تغییرات در خطوط تولید شرکت با استفاده از شرکت‌های متخصص در این امور آغاز کرده است.
تحلیل بنیادی کارشناسان این شرکت نشان می‌دهد که در پایان سال‌جاری سود هر سهم این شرکت برابر با 1305 ریال باشد.
برای رسیدن به این رقم نرخ برابری ارز معادل 24 هزار تومان در نظر گرفته شده است. همچنین نرخ شمش صادراتی معادل 580 دلار و هزینههای اداری، عمومی، توزیع و فروش برای سال 1400 با 25درصد افزایش نسبت به سال 1399 برآورد شده است. نرخ تورم 40درصد و تولید شرکت مانند سال مالی 1399 در نظر گرفته شده است.
نفت لاوان
دومین شرکت با بالاترین نرخ میانگین هندسی حاشیه سود عملیاتی، نفت لاوان با مقدار 154درصد است. حاشیه سود عملیاتی این شرکت در سال 96 به میزان 7/ 5 درصد بوده که در سال 99 به 4/ 17 درصد رسیده است و طی 4 فصل منتهی به نیمه سال 1400 این رقم به 7/ 16 درصد رسیده است. باید در نظر داشته باشیم که حاشیه سود عملیاتی میانگین صنعت پالایش نفت 14درصد است، بنابراین حاشیه سود شرکت یادشده در حال حاضر حدود3واحد درصد بالاتر از میانگین شرکت‌های همگروه خود قرار دارد. اما لازم است به این نکته اشاره کنیم که رشد حاشیه سود این شرکت نوسان بالایی طی 5 سال گذشته داشته و از رقم 5درصد سال 96 به 2درصد در سال 98 تا 17درصد در سال 99 رسیده که حکایت از این نوسان حاشیه سود دارد و باید مدنظر قرار گیرد.
شرکت پالایش نفت لاوان به عنوان یکی از شرکت‌های پالایش خصوصی شده بر اساس سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی فعالیت خود را در زمینه خرید نفت خام و میعانات گازی (خوراک دریافتی) و انجام عملیات پالایش خوراک دریافتی به منظور تولید فرآورده‌های نفتی و عرضه آنها به مشتری از سال 1377 آغاز کرده و در حال حاضر حدود 3درصد از حجم کل پالایش نفت خام و میعانات گازی داخل کشور و به‌تبع آن تولید فرآورده‌های نفتی موردنیاز کشور در پالایشگاه نفت لاوان انجام می‌شود. هم‌اکنون روزانه 2میلیون و 200هزار بشکه نفت خام در پالایشگاه‌های کشور تصفیه و روزانه حدود 350میلیون لیتر فرآورده‌های نفتی از جمله گاز مایع، بنزین موتور، سوخت جت، نفت سفید، نفت گاز و نفت کوره تولید می‌شود. این شرکت در حال حاضر فرآورده‌های متنوعی را به بازار ارائه می‌کند که از میان آنها می‌توان به گازمایع، بنزین، نفت گاز یورو 4 و نفت کوره، گوگرد، نفتای سبک و سنگین اشاره کرد. پیش‌بینی عملکرد سال 1400 مبتنی بر اطلاعات آینده‌‌‌نگر به شرح زیر است:
پیش‌بینی درآمدهای عملیاتی نرخ فروش فرآورده‌ها تابعی از نرخ نفت خام و میعانات گازی است و پیش‌بینی شده برای سال 1400 نرخ نفت خام و میعانات گازی در محدوده میانگین 63 دلار (100درصد رشد نسبت به میانگین سال 1399) باشد. بنابراین نرخ‌های فروش فرآورده‌ها نسبت به میانگین نرخ‌ها در سال 1399، 100درصد رشد خواهد داشت و نرخ تسعیر ارز برای 6ماهه اول بر مبنای نرخ‌های واقعی و برای 6ماهه دوم به ازای هر دلار 225هزار ریال در نظر گرفته شده است. همچنین مقادیر فروش برای 6ماهه اول بر اساس عملکرد واقعی و برای بقیه سال معادل مقادیر تولید پیش‌بینی شده طبق برنامه‌ریزی انجام شده برای سال 1400 ( باتوجه به پیش‌بینی انجام تعمیرات دوره‌ای) در نظر گرفته شده است، بنابراین پیش‌بینی شده درآمدهای عملیاتی حدود 103درصد نسبت به سال 1399 رشد داشته باشد. پیش‌بینی بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی بخش عمده بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی مرتبط با قیمت نفت خام، میعانات گازی و MTBE مصرفی است که با توجه به موارد ذکر شده در پیش‌بینی درآمدهای عملیاتی و با پیش‌بینی مقادیر مصرف بر اساس برنامه‌ریزی تولید سال 1400 و پیش‌بینی افزایش 42درصدی در سایر هزینههای تولیدی برای سال 1400 نسبت به سال مالی قبل، بهای تمام شده درآمدهای عملیاتی نیز نسبت به سال 1399 با رشد 107درصدی همراه باشد.
هزینههای فروش، اداری و عمومی: پیش‌بینی می‌شود هزینههای این سرفصل در سال 1400 نسبت به سال 1399 به میزان 30درصد افزایش خواهد یافت. با توجه به جمیع موارد فوق و درصورت تحقق موارد پیش گفته، پیش‌بینی می‌شود سود خالص سال 1400 در قیاس با سال 1399، حدود 60درصد افزایش یابد.
همچنین پیش‌بینی شده که به ازای هر سهم 28هزار و 912 ریال سود در پایان سال تولید شود. این رقم با در نظر گرفتن مفروضات ذیل به دست آمده است: نرخ برابری ارز معادل 225 هزار یال درنظر گرفته شده است. نرخ میانگین نفت خام و میعانات گازی برابر با 63 دلار درنظر گرفته شده و هزینههای تولید (دستمزد مستقیم و سربار) و عمومی و اداری بر اساس عملکرد واقعی 6 ماهه ابتدای سال و به ترتیب با فرض رشد 42 و 30درصد نسبت به سال مالی قبل درنظر گرفته شده است.
شرکت‌های لیزینگ آریادانا و ریشمک
حاشیه سود عملیاتی شرکت لیزینگ آریادانا هم طی 5 سال گذشته به صورت متوسط (میانگین هندسی) به میزان 146درصد بوده است. مهم‌ترین موضوع درباره این شرکت فاصله بالای حاشیه سود عملیاتی آن با هم‌‌‌گروه‌‌‌های خود است. حاشیه سود عملیاتی این شرکت در سال 99 به میزان 92درصد بوده، در حالی که صنعت لیزینگ حاشیه سود عملیاتی 39درصد دارد. حاشیه سود عملیاتی این شرکت از رقم 28درصد در سال 96 به 92درصد در حال حاضر رسیده است.
شرکت تولید و صادرات ریشمک هم با میانگین رشد 110درصد حاشیه سود عملیاتی در رتبه چهارم این رده‌بندی قرار می‌گیرد. حاشیه سود عملیاتی این شرکت در 6 ماهه ابتدایی امسال به بالای 100درصد رسید، در حالی که متوسط شرکت‌های همگروه 28درصد بوده است. این شاخص برای شرکت ریشمک در سال 96 به میزان 40درصد بوده که در سال 99 به بالای هزار درصد رسید.
این شرکت در صنعت تولید و صادرات محصولات شیرین‌بیان فعالیت می‌کند و به عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان در بین شرکت‌های شیرین‌بیان در ایران است که در سازمان بورس و اوراق بهادار پذیرفته شده و چند سال هم موفق به کسب عنوان صادرکننده برتر نمونه کشوری شده است.
فعالیت اصلی شرکت طبق اساسنامه ایجاد، تاسیس و تصدی واحدهای تولیدی و صنعتی و بازرگانی و خدماتی مرتبط با انواع فرآورده‌های گیاهی، غذایی و دارویی و نیز مبادرت به هرگونه عملیات مالی، بازرگانی و نیز خرید و فروش کالا در داخل و خارج از کشور است.
عملکرد این شرکت در دوره مالی 6 ماهه منتهی به 31 شهریور 99میزان صادرات یک میلیون کیلوگرم بوده است. کلیه محصولات شرکت به طور کامل صادر می‌شود و مصرف داخلی ندارد.
